Pszczoły oprócz nektaru i spadzi, zbierają i znoszą do ula pyłek kwiatowy, czyli produkowane przez rośliny męskie komórki rozrodcze. Jest to wspaniały, wysokobiałkowy pokarm roślinny dzięki któremu możliwy jest rozwój rodziny pszczelej.
Pyłek zbierany jest przez pszczoły z roślin pyłkodajnych, w obrębie których wyróżniamy dwie grupy: wiatropylne i owadopylne. Pyłek roślin wiatropylnych jest drobny, suchy, bardzo sypki o gładkiej powierzchni i czasami posiada komory powietrzne – ułatwiające przenoszenie za pomocą wiatru. Pszczoły zbierają go w czasie bezwietrznej pogody z drzew takich jak leszczyna, brzoza, olcha, topola, osika czy jesion.
Pyłek roślin owadopylnych jest cięższy, a powierzchnię pokrywają różne wypustki oraz lepka otoczka balsamu, czasem kropelki tłuszczu. Ułatwia to przyczepianie się pyłku do ciała pszczoły i jego gromadzenie, dlatego jest on chętniej zbierany. Do roślin takich należą m.in..: podbiał, grusza, wierzba, śliwa, koniczyna czerwona, mniszek lekarski, chaber bławatek, gryka czy facelia.
Pszczoła, odwiedzając kwiaty, potrąca pylniki, które obsypują ją pyłkiem. Z powierzchni ciała zostaje on sczesany i przeniesiony do specjalnych koszyczków znajdujących się na odnóżach pszczoły. Pszczoła formując pyłek w koszyczkach, zwilża go wydzieliną gruczołów ślinowych i miesza z miodem lub nektarem. Powstały kulisty twór nazywany jest obnóżem. Po przyniesieniu do ula, obnóża są strącane do komórki plastra, a dalszą obróbką (produkcją pierzgi) zajmują się pszczoły ulowe.
Pyłek odznacza się niezwykłą wartością odżywczą, niespotykaną w innych produktach roślinnych. Zawiera on białka, cukry proste i złożone, tłuszcze, flawonoidy, karotenoidy, nukleoproteidy, witaminy i sole mineralne. To wszystko sprawia, że pyłek stanowi dla człowieka świetną odżywkę o pro-zdrowotnych właściwościach.
Zawartość białka wynosi średnio 23%, w tym ponad 10% to aminokwasy egzogenne.
Jednym z ważniejszych jest arginina. Zwiększa ona produkcję tlenku azotu, który obniża napięcie ścian naczyń działając rozkurczowo na tętnice wieńcowe (podobnie jak nitrogliceryna). Arginina zapobiega też zlepianiu się czerwonych ciałek krwi.
Cukry stanowią od 20 do 50% frakcji pyłku, z czego 15-17% stanowią wielocukry (skrobia i celuloza). Duży udział mają też cukry redukujące, zwłaszcza glukoza i fruktoza, których jest średnio 26%.
Tłuszcze zajmują od 1 do 20% składu, w tym tak ważne dla zdrowia kwasy NNKT, takie jak: linolowy, alfa-linolenowy, arachidowy; oraz fosfolipidy i fitosterole.
Kolejną cenną grupą związków są witaminy. Pyłek bogaty jest w beta-karoten (prowitamina A), którego jest 20 razy więcej niż w marchwi. Inne witaminy to A, D, E, K, B1, B2, B6, B12, PP, C, kwas pantotenowy, foliowy, biotyna, inozytol oraz kwercetyna – która jest przeciwutleniaczem obniżającym poziom cholesterolu w organizmie, działa przeciwmiażdżycowo.
Wśród związków mineralnych w pyłku jest około 40 biopierwiastków. Jednym z nich jest magnez, który działa przeciwmiażdżycowo i uodparniająco. W pyłku występuje też potas, fosfor, wapń, żelazo, kobalt, jod, mangan, krzem, siarka, cynk, miedź, sód oraz 24 pierwiastki śladowe.
Selen, mangan i cynk warunkują prawidłowe działanie układu odpornościowego. Żelazo, miedź, kobalt i mangan spełniają ważną rolę w zapobieganiu niedokrwistości, a cynk zapobiega chorobom włosów i reguluje czas działania insuliny.
W pyłku obecne są też fitosterole, kwasy organiczne oraz enzymy, a także olejki eteryczne, hormony i kwasy fenolowe.
Pyłek odznacza się właściwościami antybakteryjnymi, regenerującymi, detoksykującymi, odżywczymi i leczniczymi. Więcej informacji na temat wykorzystania pyłku w medycynie i profilaktyce znajdziesz tutaj: http://www.apiterapia.biz/pylek_choroby.html
Pierzga
Jest to pyłek kwiatowy w postaci obnóży złożony przez pszczołę zbieraczkę do komórki plastra i zmieszany przez pszczołę ulową z wydzieliną gruczołów ślinowych i miodem, a następnie ubity w celu zabezpieczenia go przed dostępem powietrza, zalany do pełna miodem i zasklepiony woskiem. W warunkach beztlenowych mieszanina pyłku, miodu i śliny pszczół ulega fermentacji mlekowej, dzięki której pierzga jest zakonserwowana i łatwo strawna.
Procesy zachodzące w pierzdze są podobne jak w kiszeniu kapusty czy ogórków. Podwyższona zawartość węglowodanów i kwasu mlekowego zapobiega rozwojowi pleśni i bakterii gnilnych. Dzięki temu produkt ten może być długo przechowywany w ulu jak i poza nim.
Pierzga zawiera około 12% mniej białka, tłuszczu o 66%, wzrasta natomiast ilość cukrów o 60% i innych składników o około 23%. W pierzdze występuje dużo kwasu mlekowego - 3,1%, oraz więcej jest witaminy K. Inna jest też zawartość jakościowo-ilościowa enzymów, ponieważ wzrasta ilość enzymów pochodzenia zwierzęcego, przekazanych przez pszczołę. W pierzdze jest znacznie większa ilość peptydów oraz wolnych aminokwasów i dlatego białko pierzgi jest bardziej aktywne biologicznie i znacznie łatwiej przyswajalne.
Pierzga jest wspaniałym pokarmem odżywczym, regulatorem działania organów ustroju, katalizatorem i stymulatorem dla gruczołów dokrewnych. Przyspiesza odbudowę wszystkich komórek organizmu. Zapobiega powstawaniu wielu schorzeń takich, które są wynikiem braku składników w pokarmach. Ponadto jest odtrutką na różne fermenty powstałe w organizmie, działa antybakteryjnie i niweluje skutki uboczne po kuracjach antybiotykowych.
Dokładniejsze informacje na temat pierzgi znajdziesz tutaj: http://www.apiterapia.biz/pierzga.html
