Sprężynka wprawia wszelaką iglicę w ruch, a pole magnetyczne wytwarzane magnesami stałymi hamują igły w środku głowicy podczas spoczynku. Elektromagnes tworzy przewód nawinięty wokół magnesu trwałego.
Pole elektromagnetyczne o polaryzacji odwrotnej do pola magnesu stałego powstaje w skutek pracy elektromagnesu, przez który przepływa elektyka – iglice z głowicy są nabijane przez sprężynkę. Poprzez odbicie iglicy na papierze przez taśmę barwiącą powstaje punkt. Każda kolejna kropka przelana na papier powstaje poprzez przestawienie jednego rządka głowicy o ułamek milimetra. Do tego celu wykorzystywany jest silniczek krokowy.
Zastosowanie kilku głowic drukujących wzmaga wydajność drukowania. Koordynacja wydruku jest możliwa przez tzw. tarczkę zamontowaną na osi silnika. Jak w wypadku standardowej maszyny do pisania, papier przekazywany jest za pomocą wałka bądź zębatek. Chromatyczne drukarki igłowe posiadają taśmę składającą się z kilku sektorów odcieni bazowych. Metodyczne drukowanie sprawia, iż iglice głowicy stykają się z rozmaitymi pigmentami i dochodzi do zanieczyszczenia taśmy. Pomimo hałaśliwej roboty sprzętu oraz długiego czasu wyprzedzania na tekst (200-400 symboli na sekundę w trybie zwykłym), korzyścią jest niska wartość i wydatek eksploatacji. Dodatkowo jest możliwość używania różnego rodzaju papieru czy też drukowanie kilku kopii. Do dziś instytucje państwowe, np. służba zdrowia, korzystają z drukarek igłowych ze względu na ich praktyczność.
