Jest szereg artykułów na temat bezpieczeństwa pracowników podczas procesu spawania. Odpowiednio przygotowane do pracy stanowisko to jednak nie wszystko. Nie należy bowiem zapominać o najbliższym otoczeniu spawacza i o zagrożeniach płynących z przebywania w pobliżu osób trzecich.
Praca spawacza należy do zawodów szczególnie niebezpiecznych. Typowymi uszkodzeniami występującymi podczas spawania są uszkodzenia wzroku i poparzenia. Poza nimi występują również specyficzne zagrożenia wynikające ze stosowania płomienia gazowego i łuku elektrycznego, m.in:
- promieniowanie łuku;
- wytwarzanie gazów i pyłów;
- zagrożenia elektryczne;
- napromieniowanie radiacyjne.
Zagrożenia te są niebezpieczne dla zdrowia, a nawet dla życia pracowników.
Niebezpieczne skutki procesu spawania
Jednym ze skutków procesu spawania jest promieniowanie energii elektro-magnetycznej. W trakcie spawania łukowego oraz procesów pokrewnych emitowane jest promieniowanie jonizacyjne (np. promieniowanie rentgenowskie - X) oraz niejonizacyjne (ultrafioletowe UV, światło widzialne oraz podczerwień IR). Z promieniowaniem niejonizacyjnym mamy styczność każdego dnia, jednak w codziennych sytuacjach wartość natężenia fal świetlnych jest znacznie niższa, aniżeli w procesach spawalniczych. Operatorzy maszyn spawalniczych i osoby wykonujące procesy spawalnicze są narażone na nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV i IR. Również inni współpracownicy, znajdujący się w pobliżu stanowisk spawalniczych, wystawieni zostają na działanie niepożądanego wpływu promieniowania.
Jak zapobiegać?
Ubiór ochronny - kombinezon i maska ochronna, ogranicza skutki napromieniowania spawaczy. Niestety, zdarza się, że osoby znajdujące się w pobliżu stanowisk spawalniczych nie są odpowiednio zabezpieczone przed działaniem promieniowania o charakterze niejonizacyjnym (promieniowanie świetlne). Osoby te mogą również narażać się na odbicia promieniowania od elementów refleksyjnych. Aby zapobiegać odbłyskom promieniowania, należy stosować materiały, które absorbują promieniowanie (np. farby, w których skład wchodzi dwutlenek tytanu lub tlenek cynku – w niewielkim stopniu odbijają promieniowanie ultrafioletowe).
Zabezpieczenie otoczenia pracy
Stanowiska spawalnicze powinny znajdować się poza głównymi traktami komunikacyjnymi. Zwiększona odległości, a także stosowanie ekranów promieniowania zmniejszają możliwość kontaktu pozostałych pracowników z promieniowaniem świetlnym. Prostym i uniwersalnym rozwiązaniem zabezpieczenia innych pracowników przed skutkami promieniowania w procesie spawalniczym są osłony spawalnicze (OS osłony spawaczy). To stalowe stelaże wypełnione specjalną folią spawalniczą (zgodną z normą EN-1598) w postaci pasów foliowych (kurtyn paskowych) lub arkuszy. Ekrany spawalnicze chronią przede wszystkim przed przypadkową ekspozycją na promieniowanie, służą również do wydzielania stanowisk spawalniczych. Wybór rodzaju osłon spawalniczych zależy między innymi od wielkości i umiejscowienia stanowisk spawalniczych oraz rodzaju procesu spawalniczego.
Stacjonarne i mobilne osłony spawalnicze
Osłony spawalnicze mogą być zarówno stacjonarne – montowane do elementów hal produkcyjnych, ustawiane na podłożu, jak i mobilne – wyposażone w kółka jezdne. Aby zapewnić maksymalny stopień ochrony, kluczowe staje się wypełnienie stelaża. Folie spawalnicze powinny posiadać potwierdzenie zgodności z normą EN-1598. Występują one w różnych barwach (czerwone, zielone, brązowe a nawet bezbarwne) oraz o różnym stopniu zaciemnienia. Chronią one nie tylko przed promieniowaniem (widzialnym, UV i IR), ale również przed odpryskami. Folie spawalnicze są trudnozapalne oraz samogasnące, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie dla operatów spawalniczych, jak i osób pracujących w pobliżu stanowisk.
Odpowiednia osłona spawalnicza minimalizuje ryzyko zagrożeń, które płyną z przebywania w pobliżu stanowisk spawalniczych. Warto w ten sposób zadbać o zdrowie i życie pracowników, a także najbliższego otoczenia.
