W świetle ustawy o własności lokali
Wspólnota Mieszkaniowa jest organizacją powołaną w celu usprawnienia funkcjonowania właścicieli lokali znajdujących się w jednym budynku, a przede wszystkim zarządzania nieruchomością wspólną, którą wg ustawy stanowią części budynku (i istniejących w nim urządzeń), które nie służą wyłącznie do użytku poszczególnych właścicieli lokali.
Każdy z właścicieli ponosi koszty utrzymania części wspólnych proporcjonalnie do wielkości swoich udziałów. Dochody (np. z tytułu najmu części wspólnej) przekazywane są na potrzeby związane z utrzymaniem danej nieruchomości, a w przypadku, w którym uzbierane środki finansowe przekraczają sumę potrzebną do utrzymania nieruchomości, przypadają one właścicielom również zgodnie z udziałami.
Realne rozpoczęcie funkcjonowania wspólnoty mieszkaniowej
Aby w pełni rozpocząć proces funkcjonowania wspólnoty należy dokonać pewnych formalności.
Po pierwsze trzeba zorganizować zebranie, na którym należy podjąć stosowne uchwały o wyborze zarządu, zaplanować wysokości opłat na pokrycie kosztów zarządu, wybrać zarządcę nieruchomości oraz zebrać całą dokumentacje dotyczącą nieruchomości. Można również uchwalić statut wspólnoty, regulaminy, np. porządkowy, parkingu, funduszu remontowego i inne unormowania, które nakreślą prawa i obowiązki właścicieli i pozwolą zapobiec większości konfliktów w przyszłości. Uchwały zapadają większością głosów członków wspólnoty, które są liczone stosownie do ich udziałów w nieruchomości wspólnej. Możliwe jest również na wniosek właścicieli przyznać każdemu członkowi wspólnoty jeden głos niezależnie od wielkości udziału. Dzieje się tak najczęściej w przypadkach, kiedy np. gmina, pomimo wyodrębnionych lokali, nadal ma większość udziałów w nieruchomości.
Niezbędne jest również podjęcie czynności rejestracyjnych wspólnoty, a dokładnie wystąpienie o numer statystyczny REGON w oddziale Głównego Urzędu Statystycznego oraz NIP w Urzędzie Skarbowym. Należy również założyć rachunek bankowy, który umożliwi przechowywanie środków finansowych i dysponowanie nimi poprzez obrót bezgotówkowy. Standardowym krokiem na tym etapie jest również zorganizowanie dostępu do mediów dla części wspólnej nieruchomości, czyli podpisanie umów z gestorami mediów, takich jak: woda i odprowadzanie ścieków, wywóz nieczystości, energia elektryczna, ciepło itp.
Należy pamiętać, że Wspólnota Mieszkaniowa może być podmiotem praw i obowiązków oraz może wchodzić w stosunki prawne z innymi podmiotami i z jej członkami. Ustawodawca nadał jej tzw. ułomną osobowość prawną, umożliwiając jej nabywanie praw, zaciąganie zobowiązań oraz pozywane i bycie pozywaną.
