Czy inwestowanie jest przewidywaniem?
W inwestowaniu są sytuacje, kiedy inwestor przewiduje. Na poziomie inwestowania fundamentalnego gdy np. amerykańska rezerwa federalna ogłasza masowy program poluzowania ilościowego (dodruku dolara), to inwestor może przewidywać, że efektem tego programu będą silne trendy wzrostowe na surowcach. Gdy jakaś spółka przynosi straty wykazane w sprawozdaniach finansowych, inwestor przewiduje, że nie uzyska z takiej spółki wysokich dywidend. Gdy rosną wolne przepływy pieniężne w spółce dywidendowej inwestor może przewidywać, że spółka wykorzysta ją na działalność inwestycyjną (np. zakup aktywów) i/lub na wypłatę wyższej dywidendy. Przykładów przewidywania można podać wiele. Umiejętność przewidywania jest bardzo ważna, ale inwestor nie może tylko na niej się opierać, musi być przygotowany na sytuację, w której jego przewidywania okażą się nietrafne, albo warunki rynkowe zmienią się. Większość ludzi, którzy zaczynają przygodę z inwestowaniem sądzi, że profesjonalni inwestorzy osiągają dobre rezultaty dlatego, że np. wiedzą jaka będzie wartość indeksu WIG, czy cena jakiejś spółki za miesiąc czy rok. Widać to po wywiadach w mediach z różnej maści analitykami. Gdy jest jakiś mocniejszy spadek n giełdzie, dziennikarze rozemocjonowani pytają analityka, co będzie dalej z indeksem. Nawet jeśli taki analityk przewiduje, co się stanie, to dla przeciętnego człowieka taka informacja jest bez znaczenia. Dlaczego? O tym w następnym punkcie.
Inwestowanie jest bardziej przygotowaniem
W inwestowaniu technicznym, czyli opierającym się na analizie wykresów możliwe jest wyodrębnienie pewnych trendów: wzrostowych, spadkowych bądź bocznych. Przykładowo w trendzie wzrostowym ceny poruszają się w pewnym kanale, który jest rosnącą funkcją czasu. Wewnątrz tego kanału ruch cen jest zwykle dość nieregularny – przeważają wzrosty, ale są i spadki. W ramach danego trendu, posługując się analizą techniczną, można wyróżnić tzw. strefy wsparcia i strefy oporu. Przykładowo, jeśli obecna cena waloru wynosi 100, to inwestor mógł wyznaczyć strefę wsparcia na 95-96 i strefę oporu na 109-111. (Nie będę tu omawiał technik wyznaczania tych stref, chodzi mi o wytłumaczenie samego znaczenia tych stref). Co mówią inwestorowi te strefy? Gdyby indeks znajdujący się na trendzie wzrostowym spadł w rejon strefy wsparcia 95-96, to inwestor obserwuje czy strefa ta zatrzymała spadki. Jeśli tak, to po potwierdzeniu, że indeks wzrasta inwestor kupuje akcje. Rozważmy teraz inną sytuację. Kurs wynosi 100 (inwestor nie ma akcji), następnie dociera do strefy oporu na 109-111 i przebija ją (dalej róśnie). Co zrobi doświadczony inwestor? Uzna, że potwierdza to siłę trendu i kupi po cenie powyżej 111 zł. Dla kogoś, kto zaczyna inwestowanie, takie zachowanie inwestora może się wydawać absurdalne. Spyta: ,,a dlaczego inwestor nie kupował jak kurs wynosił 100?”. I tu zawodzą tzw. zdroworozsądkowe przekonania o inwestowaniu. W inwestowaniu technicznym nie chodzi o to, by kupić jak najtaniej, tylko o to, by kupić wtedy, kiedy jest szansa na dalsze wzrosty. Analiza techniczna wykresów cenowych pozwala wyodrębnić na wykresach cenowych miejsca takie, że jeżeli indeks do nich dotrze, to nastąpi punkt zwrotny. Strefa oporu może nie zostać przebita i wtedy indeks spada aż przetestuje jakąś strefę wsparcia. Gdy inwestor na jakimś walorze znajdzie ważną strefę wsparcia bądź oporu (potwierdzoną różnymi technikami analitycznymi), to powyżej tej strefy daje zlecenie kupna, a poniżej – zlecenie sprzedaży (jeśli ma możliwość tzw. krótkiej sprzedaży) i w obu przypadkach zarabia – czy będą wzrosty czy będą spadki. Istnienie stref wsparcia i oporu powoduje, że pytanie o kurs waloru za miesiąc czy rok nie ma sensu. Inwestor znajdując punkty zwrotne dopuszcza również to, że z jakichś powodów sytuacja rynkowa ulegnie diametralnej zmianie, dlatego musi się zabezpieczyć przed niepożądanym ruchem indeksu. Kupując akcje, gdy indeks odbił się od jakiejś strefy wsparcia inwestor powinien ustawić poniżej tej strefy tzw. zlecenie stop-loss, czyli bezwarunkowe zlecenie sprzedaży kupionych akcji, gdyby indeks ponownie przetestował daną strefę wsparcia i ją przebił. W ten sposób inwestor ogranicza ewentualne straty. Gdy natomiast wszystko idzie po jego myśli, kurs rośnie i pokonuje kolejne opory, inwestor podnosi zlecenie stop loss do poziomów coraz wyższych także już powyżej ceny kupna i w ten sposób zaczyna chronić wypracowane już zyski. Inwestowanie techniczne jest więc bardziej sztuką kontrolowania ryzyka i zabezpieczania się przed niepożądanymi ruchami cen, a dopiero w drugiej kolejności jest przewidywaniem. Początkujący inwestorzy często skupiają się na przewidywaniu i lekceważą zasady dotyczące kontrolowania ryzyka. Gdy np. wyczytają na forum opinie, że cena jakiejś akcji pójdzie w górę, to kupują takie akcje za znaczną część swoich środków. Cena zaczyna spadać, inwestorzy nie chcą przyznać się do błędu (bo przecież cena akcji miała rosnąć), straty pogłębiają się i stanowią znaczny procent wartości depozytu, a inwestorzy zniechęcają się do inwestowania. Jak więc bezpiecznie inwestować? Prócz umiejętności zidentyfikowania stref wsparcia, oporu , ważna jest umiejętność stawiania stop-loss-ów oraz zarządzanie wielkością pozycji . Gdy rozważasz kupno jakiegoś waloru (akcji, surowców, czegokolwiek), ustaliłeś cenę, przy której kupisz i cenę, przy której sprzedasz bezwarunkowo gdyby kurs nie poszedł po Twojej myśli. Teraz b. ważne – znając różnicę cenową pomiędzy ceną kupna i ceną stop lossa (czyli dopuszczalną stratę cenową w pojedynczej transakcji) musisz ustalić, ile kupisz danych akcji, czy ile jednostek surowców kupisz, czyli ustalić wielkość pozycji. Zwykle przyjmuje się taką wielkość pozycji by ewentualna strata nie przekraczała ok. 3% całkowitej wartości depozytu jaki przeznaczasz na inwestowanie. Tzn różnica cenowa (kupno – stop loss ) razy ilość akcji nie powinna być większa od 3% całkowitej sumy, którą masz w akcjach i środkach pieniężnych na rachunku maklerskim (czy jako depozyt zabezpieczający na koncie forexowym). Oprócz tego, gdy wszystko idzie po Twojej myśli i po kupnie ceny akcji rosną, nie powinno się ucinać zysków, tzn. nie powinno się sprzedawać akcji za wcześnie. Zbyt wczesne ekscytowanie się zyskami i sprzedawanie jest częstym błędem początkujących. Najczęściej przyjmuje się, że książkowa odległość pomiędzy ceną kupna i ceną sprzedaży powinna być co najmniej 2 razy większa niż odległość pomiędzy ceną kupna a stop lossem!. Dotyczy to oczywiście sytuacji, w których stop loss nie zadziałał. Jeśli indeks odbił się od ważnej strefy wsparcia, a tuż powyżej ceny kupna jest silna strefa oporu, to należy zaniechać wykonywania transakcji i wykonać ją dopiero po ewentualnym przebiciu strefy oporu. Są to żelazne zasady, które czynią inwestowanie techniczne bezpiecznym, ale początkujący inwestor może czuć silną pokusę, żeby ich nie stosować. Skupia się wtedy tylko na bieżącym wzroście indeksu, a nie na potencjale dalszych wzrostów. Tylko odrzucenie tej pokusy i inwestowanie z kontrolą własnych emocji jest gwarantem sukcesu inwestycyjnego.
