Podatek rolny jest uregulowany ustawą z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (Dz.U. z 2006 r. Nr 136 poz.969 z późn.zm.). Podatek ten stanowi ważne źródło dochodów budżetowych gmin wiejskich [1].
Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty, które zostały sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych. Nie podlegają opodatkowaniu grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza [2].
Podatnikiem i płatnikiem podatku rolnego jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która jest:
- właścicielem gruntów,
- posiadaczem gruntów będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego(pod warunkiem, że posiadanie to: wynika z umowy podpisanej z właścicielem, z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa albo z innego tytułu prawnego),
- posiadaczem samoistnym gruntów,
- użytkownikiem wieczystym gruntów,
- dzierżawcą gruntów gospodarstwa rolnego, które zostało w całości lub części wydzierżawione zgodnie z umową zawartą stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych [3].
Za podstawę opodatkowania podatkiem rolnym przyjmuje się:
- dla gruntów gospodarstw rolnych - liczbę hektarów przeliczeniowych ustalanych na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów oraz zaliczenia do okręgu podatkowego,
- dla pozostałych gruntów - liczbę hektarów wynikającą z ewidencji gruntów i budynków.
Ponadto ustala się cztery okręgi podatkowe, do których zalicza się gminy oraz miasta w zależności od warunków ekonomicznych i produkcyjno-klimatycznych [4].
Przeliczniki powierzchni użytków rolnych zawiera tabela zawarta w art.4 ust.5 ustawy.
Stawki podatku rolnego kształtują się następująco:
- dla gruntów gospodarstwa rolnego: równowartość pieniężna 2,5 q żyta - od 1 ha przeliczeniowego
- dla innych gruntów rolnych podlegających podatkowi rolnemu: równowartość pieniężna 5 q żyta - od 1 ha
i są obliczone wg. średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy.
Cena średnia skupu żyta za okres dotyczący pierwszych trzech kwartałów 2009 r. wynosiła 34,10 zł za dt i ma zastosowanie do wyliczenia podatku rolnego na 2010 r. [5].
Biorąc pod uwagę także z art. 6. ust 2 ustawy z dn. 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym to:
- podatek rolny od 1 ha przeliczeniowego na 2010 rok wynosi:
34,10 zł x 2,5q = 85,25 zł za 1 ha przeliczeniowy
- podatek rolny dla pozostałych gruntów na 2010 rok wynosi:
34,10 zł x 5q = 170,50 zł za 1 ha fizyczny działki rolnej.
Grunty rolne w przypadku ich zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości [6].
Rada gminy może, w drodze uchwały, obniżyć cenę skupu żyta przyjmowaną jako podstawę obliczenia podatku rolnego na obszarze gminy [7].
Od podatku rolnego zwolnione są m.in.:
* użytki rolne klasy V,VI,VIz,
* grunty orne, łąki, pastwiska objęte melioracją,
* grunty położone w pasie drogi granicznej,
* użytki ekologiczne,
* grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha,
* grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków - na okres 5 lat,
* grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania zgodnie z obowiązującymi przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
* grunty zajęte przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę [8].
Od podatku rolnego zwolnione są także ( zwolnienia podmiotowe):
* uczelnie,
* szkoły, placówki, zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli,
* placówki naukowe PAN i jednostki badawczo-rozwojowe.
Oprócz tego ustawodawca przewidział szereg ulg podatkowych m.in.:
- ulgę inwestycyjną – której podlegają wydatki poniesione na budowę lub modernizację budynków inwentarskich służących do chowu, hodowli i utrzymywania zwierząt gospodarskich oraz obiektów służących ochronie środowiska, zakup i zainstalowanie deszczowni oraz urządzeń melioracyjnych i urządzeń zaopatrzenia gospodarstwa w wodę;
- ulgę dla żołnierzy;
- ulgę dla gruntów podgórskich i górskich;
- ulgę z tytułu klęski żywiołowej [9].
Obowiązek podatkowy dla podatku rolnego powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującym po miesiącu, w którym powstał tytuł prawny do gruntów lub objęcie gruntów w posiadanie. Obowiązek podatkowy w podatku rolnym wygasa ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek.
Osoby fizyczne powinny złożyć właściwemu organowi podatkowemu:
* dokument potwierdzający tytuł prawny do gruntów (np: akt własności, umowa kupna-sprzedaży, odpis księgi wieczystej, wypis z ewidencji gruntów, umowa dzierżawy);
* wypełnione formularze:
- ZR-1/A „Dane o nieruchomościach rolnych”;
- IR-1 „Informacja w sprawie podatku rolnego”;
- ZR-1/B „Dane o zwolnieniach i ulgach podatkowych w podatku rolnym”
w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności, które uzasadniają powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego.
Podatek rolny dla osób fizycznych za dany rok podatkowy, ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia gruntów. Podatek ten należy wpłacić w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego w terminie: do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada [10].
Osoby prawne i inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej powinny:
* złożyć do 15 stycznia, właściwemu ze względu na miejsce położenia gruntów organowi podatkowemu, deklarację na podatek rolny (DR-1), załączniki ZR-1/A i ZR-1/B na dany rok podatkowy, a jeżeli obowiązek ten powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku,
* wpłacać w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego obliczony w deklaracji podatek rolny - bez wezwania - na rachunek bankowy gminy w terminach do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada [11] .
Inne artykuły o podobnej tematyce znajdują się na mojej stronie : http://chemiaipodatki.blogspot.com/
LITERATURA:
[1] G.Szczodrowski op.cit.,s.168
[2] Art.1 Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (Dz.U. z 2006 r. Nr 136 poz.969 z późn.zm.)
[3] Art.3 Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym
[4] Art.4 Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym
[5] Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 19 października 2009 roku, M.P. z 2009, Nr 68, poz. 886.
[6] Art.2 Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
[7] Art.6 Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym
[8] Art.12 Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym
[9] Art.13 i 13a Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym
[10] Art.6a Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym
[11] Art.6a Ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym oraz http://bip.uml.lodz.pl
