Należy także zadać sobie pytanie dlaczego cechuje ich nieumiejętność kierowania własnymi procesami psychicznymi, takimi jak uwaga i pamięć, dlaczego z trudem zapamiętują reguły, daty, nie wykazują głębszego zainteresowania problemami i przedmiotami a ich słaba aktywność myślowa staje się przyczyną bierności oraz rezygnacji?
Niepowodzenia szkolne mają różnorodne uwarunkowania. Możemy podzielić je na te o podłożu społecznym, szkolnym oraz wynikające z cech psychologicznych i fizycznych ucznia.
1.Czynnikiem warunkującym wyniki pracy dydaktycznej jest niewątpliwie sam uczeń, jego stan zdrowia, zdolności, umiejętności, ogólny rozwój na który składają się dotychczasowe doświadczenia, wiedza, uczucia, cechy charakteru, aktywność, poziom samodzielności i dążenia do celu, zainteresowania, zamiłowania oraz tendencje samokształceniowe. Bardzo ważny jest także aktualny okres rozwoju ucznia. Dodatkowo ogromny wpływ na ewentualne niepowodzenia szkolne mają tutaj wszelkie zakłócenia w rozwoju psychofizycznym ucznia, wynikające z:
Wszelkich chorób, urazów i wypadków a także zdarzeń losowych, które pogarszają stan zdrowia ucznia, defektów na przykład: wzroku, słuchu, obniżonej sprawności intelektualnej, opóźnień w rozwoju procesów umysłowych, zaburzeń w funkcjonowaniu narządów ruchu, mikrodeficytów rozwojowych, zakłóceń w sferze uczuć, motywacji, postaw a także związanych
z nimi zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym.
2. Ogromny wpływ na ucznia w procesie przyswajania przez niego wiedzy ma środowisko społeczne, a zwłaszcza rodzina. Możemy tutaj wyodrębnić wiele czynników warunkujących niepowodzenia szkolne dziecka:
Sytuacja materialna rodziny, prace ucznia w gospodarstwie domowym, warunki odrabiania zadań domowych, liczebność, struktura i skład rodziny, poziom świadomości wychowawczej rodziców lub opiekunów ucznia, ewentualne patologie w rodzinie, dbałość o dziecko i jego wychowanie, współpraca domu ze szkołą, poziom kulturalny i moralny rodziny, wpływ otoczenia, grup rówieśniczych, czas i wysiłek, który uczeń musi codziennie pokonać w trakcie dojazdu do szkoły i powrotu do domu.
3. Trzecią kategorię czynników wpływających na naukę stanowią : szkoła i nauczyciele. Poważnym źródłem niepowodzeń szkolnych może być szkoła, poprzez:
Warunki lokalowe i wyposażenie w pomoce naukowe, atmosferę szkoły, organizację życia szkolnego, pracę pozalekcyjną, warunki społeczne internatu i jego zaplecze materiałowe i lokalowe, kontakty między uczniami oraz oddziaływanie grup rówieśniczych.
Przyczyny niepowodzeń uczniów mogą wynikać z pracy samego nauczyciela, a więc:
Przygotowania pedagogicznego, doświadczeń życiowych, charakteru, postaw, zdolności, zamiłowania lub niechęci do pracy nauczycielskiej, pozycji społecznej i autorytetu nauczyciela, warunków materialnych życia.
Jeżeli zburzone zostaną niektóre z przedstawionych czynników, powstaje odbicie w psychice ucznia, które powoduje zaburzenia w zachowaniu lub obniżają motywację do nauki. Uczeń staje się zalękniony, niezrównoważony, czasem agresywny, przeżywa strach, uczucie zagrożenia, stresy, kompleksy, depresję. Taki stan psychiczny sprzyja narastaniu niepowodzeń szkolnych oraz pogłębianiu się pozycji ucznia słabego na tle klasy.
