Odsetki

Z reguły w przypadku, gdy dłużnik zalega z płatnościami, wierzyciel może żądać od niego odsetek za opóźnienia. Mogą to być odsetki ustawowe, umowne lub podatkowe.

Jeżeli strony zawierające umowę zastrzegą, w przypadku opóźnień w zapłacie należności, dowolną wysokość odsetek to mamy do czynienia z odsetkami umownymi. Należy jednak pamiętać o rozsądnym określaniu wysokości takich odsetek, gdyż zbyt wysokie odsetki sąd może obniżyć do ich ustawowego wymiaru. Trudno jednak jest określić kiedy odsetki umowne są wygórowane, a kiedy nie. Każdy przypadek sąd rozpatruje indywidualnie. Jeśli w umowie nie określono wysokości odsetek to wówczas przysługują odsetki ustawowe.

Należy pamiętać, że gdy mamy do czynienia z opóźnieniami w zapłacie ceny, wynikającej z transakcji handlowej to przysługują odsetki podatkowe.

Odsetki od odsetek

W niektórych przypadkach można także żądać tzw. odsetek skapitalizowanych, czyli odsetek od odsetek.
Z reguły odsetek od odsetek można żądać dopiero w chwili wytoczenia o nie powództwa, ale istnieją dwa wyjątki określające, kiedy można je pobierać bez konieczności wytaczania o nie powództwa. Są to:
- gdy po powstaniu zaległości, strony umowy wyraziły zgodę na naliczenie zaległych odsetek do istniejącego zadłużenia
- jeśli instytucja kredytowa udzieliła pożyczki długoterminowej to wówczas taka instytucja może oprócz wysokości odsetek określić sposób kapitalizacji.

Ustawa antylichwiarska

20 lutego, 2006 r. weszły w życie zmiany k.c., które zakazują zastrzegania w umowach wygórowanych odsetek ( tzw. ustawa antylichwiarska). W myśl przepisów, jeśli przedsiębiorca w umowie zastrzeże odsetki, które przepisy traktują jako lichwiarskie, to oprócz faktu, że taka umowa w części dotyczącej odsetek będzie nieważna, a więc wierzycielowi będą przysługiwać odsetki określone przepisami, to również w niektórych przypadkach będzie się on narażał na sankcje karne.

W/w przepisy określiły, że wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (są to tzw. odsetki maksymalne). W przypadku, gdy Rada Polityki Pieniężnej zmieni w ciągu roku stopy procentowe również i wysokość odsetek ulegnie zmianie.

Co z kredytami?

W przypadku umów zawieranych z konsumentami, a więc w umowach o kredycie konsumenckim, jeśli kredytodawcy będą zastrzegać w umowach, wyższych odsetek niż odsetki maksymalne to oprócz nieważności umowy dotyczącej zastrzeżenia wygórowanych odsetek będzie on narażał się na sankcje w postaci kary grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Aby kredytodawcy nie próbowali omijać w/w przepisów poprzez zwiększanie innych opłat (np. manipulacyjnych), ustawodawca wprowadził i w tym względzie pewne obostrzenia.

Łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki, z wyłączeniem udokumentowanych lub wynikających z innych przepisów prawa kosztów związanych z ustanowieniem, zmianą lub wygaśnięciem zabezpieczeń i ubezpieczeń (w tym kosztów ubezpieczenia spłaty kredytu, wpisów do hipoteki, ustanowienia zastawu rejestrowego, itp.), nie może przekroczyć 5 % kwoty udzielonego kredytu konsumenckiego.