Usunięcia, zniekształcenia, generalizacje.
Procesy te umożliwiają nam organizację naszych doświadczeń i komunikację, ponieważ filtrują informacje płynące z zewnątrz i pozwalają nam tworzyć własne, subiektywne mapy rzeczywistości. Pozwalają nam skupiać się tylko na wybranych, najważniejszych elementach doświadczenia. Skutkiem tego mogą być jednak bariery komunikacyjne. Jak je rozwiązać?
Meta Model to zbiór struktur lingwistycznych, pytań, mających za zadanie pomóc nam uzyskać od klienta / rozmówcy konkretne informacje i wprowadzić nas w strukturę głęboką jego subiektywnego doświadczenia i komunikatu.
Jeśli nie wiesz czym jest struktura głęboka Twojego subiektywnego doświadczenia, wykonaj następujące ćwiczenie:
Wyobraź sobie przechodzącego przez ulicę chłopca.
I odpowiedz sobie na następujące pytania:
1. Jak był ubrany (jeśli był...) chłopiec?
2. Ile miał lat i jak był zbudowany?
3. Czy przechodził po pasach?
Chłopiec, o którym pisałem miał 15 lat, 210 cm wzrostu i 150 kg wagi. Był albinosem i miał ze sobą łyżwy i parasol. Ubrany był w różową sukienkę, przechodził skacząc po każdym białym pasie.
Co to ma wspólnego z „prawdziwym życiem”? Mianowicie to, że tego typu „uproszczone” komunikaty otrzymujesz cały czas. Od każdego. I najczęściej osoba wysyłająca taki komunikat myśli sobie „Hej, przecież on będzie wiedział o co chodzi”. Stąd się biorą konflikty komunikacyjne. Stąd się biorą sytuacje, po których zwykle mówimy „aha, czyli się nie zrozumieliśmy”.
Ucząc się Meta Modelu pamiętaj, że zadając odpowiednie pytania, poznasz szczegóły wypowiedzi drugiej osoby. Poznasz lepiej jej świat, a dzięki temu łatwiej będzie Ci z tą osobą rozmawiać, współżyć, dawać, czy brać od niej polecenia i w ogóle komunikować.
Korzystaj :).
1. Usunięcia:
a) proste usunięcie (jeden z elementów został wyłączony ze struktury powierzchniowej):
„Smutno mi.”
- Co konkretnie Cię zasmuca?
(zidentyfikuj to, co zostało usunięte)
b) porównanie (nieokreślony punkt odniesienia):
„Ja jestem gorszy…”
- Od kogo konkretnie?
- W czym?
- Skąd o tym wiesz?
(ustal kryteria i podstawy porównania)
c) nieokreślony wskaźnik odniesienia:
„Oni mnie nie lubią.”
- Kogo konkretnie masz na myśli?
(zidentyfikuj wskaźnik odniesienia)
d) brak wskaźnika odniesienia:
„Mnie się krzywdzi…”
- Kto Cię krzywdzi?
(wydobywa wskaźnik odniesienia do struktury powierzchniowej)
e) nieokreślony czasownik:
„Ona mnie skrzywdziła.”
- W jaki sposób?
- Co dokładnie zrobiła?
(definiuje czynność, stan, relację)
2. Zniekształcenia:
a) nominalizacja (rzeczownik odczasownikowy):
„Mam chorobę.”
- Na co chorujesz?
- Skąd wiesz, że chorujesz?
(przywraca działanie, aktywność)
- Jak możesz wyzdrowieć?
- Czego potrzebujesz, by wyzdrowieć?
(przywraca odpowiedzialność)
b) czytanie w myślach:
„On myśli, że jestem do niczego.”
- Skąd wiesz?
(uświadamia rozmówcy podstawę przekonania)
c) kompleksowy równoważnik (jedno znaczy drugie):
„On mnie nie lubi, bo patrzy na mnie dziwnie.”
- Co ma jedno do drugiego?
- Skąd wiesz, że dziwny wzrok świadczy o nielubieniu?
(sprawdza podstawę i siłę związku)
d) przyczyna i skutek:
„Ona sprawia, że czuję się źle.”
- W jaki sposób?
- Jak?
(identyfikuje założoną implikację)
e) anonimowy autorytet:
„Nie powinno się śmiać z wszystkiego.”
- Kto tak uważa?
- Według kogo?
(odkrywa źródło sądu)
3. Generalizacje:
a) operatory modalne (konieczności – muszę, trzeba, powinienem / możliwości – nie można, nie mogę):
„Nie mogę tego zrobić.”
- Co Cię powstrzymuje?
- Co się stanie, jeśli to zrobisz?
(wykrywa powód przekonania i konsekwencje jego złamania)
b) liczebniki uniwersalne (zawsze, nigdy, żaden, każdy, wszyscy):
„Wszyscy są niemili.”
- Wszyscy?
- Kto dokładnie?
(identyfikuje i konkretyzuje podmiot)
c) presupozycje (ukryte założenia):
„Gdyby oni mnie lubili, byłoby łatwiej…”
- Skąd wiesz, że Cię nie lubią?
- W jaki sposób jest Ci trudno?
(odkrywa podstawy sądu lub założenia)
d) zgeneralizowany wskaźnik odniesienia:
„Faceci to świnie.”
- Wszyscy?
- Czy spotkałeś wszystkich facetów?
- Czy spotkałaś kiedyś faceta, który nie był świnią?
(podważa generalizację).
Na koniec jedna rada. Używaj Meta Modelu z głową – zawsze i wszędzie. Pamiętaj, że jeśli będziesz go używać do każdego komunikatu, jeśli przesadzisz, to również zaburzysz komunikację (rozmówca uzna, że się czepiasz). Używaj go zawsze po to, by lepiej poznać świat drugiej osoby – partnera, rodzica, szefa, pracownika itp. Dzięki temu częściej będziesz z nimi „nadawać na jednej fali”.
Baw się, ucz, korzystaj i bądź Sobą mocniej każdego dnia.
Michał Jankowiak
Procesy te umożliwiają nam organizację naszych doświadczeń i komunikację, ponieważ filtrują informacje płynące z zewnątrz i pozwalają nam tworzyć własne, subiektywne mapy rzeczywistości. Pozwalają nam skupiać się tylko na wybranych, najważniejszych elementach doświadczenia. Skutkiem tego mogą być jednak bariery komunikacyjne. Jak je rozwiązać?
Meta Model to zbiór struktur lingwistycznych, pytań, mających za zadanie pomóc nam uzyskać od klienta / rozmówcy konkretne informacje i wprowadzić nas w strukturę głęboką jego subiektywnego doświadczenia i komunikatu.
Jeśli nie wiesz czym jest struktura głęboka Twojego subiektywnego doświadczenia, wykonaj następujące ćwiczenie:
Wyobraź sobie przechodzącego przez ulicę chłopca.
I odpowiedz sobie na następujące pytania:
1. Jak był ubrany (jeśli był...) chłopiec?
2. Ile miał lat i jak był zbudowany?
3. Czy przechodził po pasach?
Chłopiec, o którym pisałem miał 15 lat, 210 cm wzrostu i 150 kg wagi. Był albinosem i miał ze sobą łyżwy i parasol. Ubrany był w różową sukienkę, przechodził skacząc po każdym białym pasie.
Co to ma wspólnego z „prawdziwym życiem”? Mianowicie to, że tego typu „uproszczone” komunikaty otrzymujesz cały czas. Od każdego. I najczęściej osoba wysyłająca taki komunikat myśli sobie „Hej, przecież on będzie wiedział o co chodzi”. Stąd się biorą konflikty komunikacyjne. Stąd się biorą sytuacje, po których zwykle mówimy „aha, czyli się nie zrozumieliśmy”.
Ucząc się Meta Modelu pamiętaj, że zadając odpowiednie pytania, poznasz szczegóły wypowiedzi drugiej osoby. Poznasz lepiej jej świat, a dzięki temu łatwiej będzie Ci z tą osobą rozmawiać, współżyć, dawać, czy brać od niej polecenia i w ogóle komunikować.
Korzystaj :).
1. Usunięcia:
a) proste usunięcie (jeden z elementów został wyłączony ze struktury powierzchniowej):
„Smutno mi.”
- Co konkretnie Cię zasmuca?
(zidentyfikuj to, co zostało usunięte)
b) porównanie (nieokreślony punkt odniesienia):
„Ja jestem gorszy…”
- Od kogo konkretnie?
- W czym?
- Skąd o tym wiesz?
(ustal kryteria i podstawy porównania)
c) nieokreślony wskaźnik odniesienia:
„Oni mnie nie lubią.”
- Kogo konkretnie masz na myśli?
(zidentyfikuj wskaźnik odniesienia)
d) brak wskaźnika odniesienia:
„Mnie się krzywdzi…”
- Kto Cię krzywdzi?
(wydobywa wskaźnik odniesienia do struktury powierzchniowej)
e) nieokreślony czasownik:
„Ona mnie skrzywdziła.”
- W jaki sposób?
- Co dokładnie zrobiła?
(definiuje czynność, stan, relację)
2. Zniekształcenia:
a) nominalizacja (rzeczownik odczasownikowy):
„Mam chorobę.”
- Na co chorujesz?
- Skąd wiesz, że chorujesz?
(przywraca działanie, aktywność)
- Jak możesz wyzdrowieć?
- Czego potrzebujesz, by wyzdrowieć?
(przywraca odpowiedzialność)
b) czytanie w myślach:
„On myśli, że jestem do niczego.”
- Skąd wiesz?
(uświadamia rozmówcy podstawę przekonania)
c) kompleksowy równoważnik (jedno znaczy drugie):
„On mnie nie lubi, bo patrzy na mnie dziwnie.”
- Co ma jedno do drugiego?
- Skąd wiesz, że dziwny wzrok świadczy o nielubieniu?
(sprawdza podstawę i siłę związku)
d) przyczyna i skutek:
„Ona sprawia, że czuję się źle.”
- W jaki sposób?
- Jak?
(identyfikuje założoną implikację)
e) anonimowy autorytet:
„Nie powinno się śmiać z wszystkiego.”
- Kto tak uważa?
- Według kogo?
(odkrywa źródło sądu)
3. Generalizacje:
a) operatory modalne (konieczności – muszę, trzeba, powinienem / możliwości – nie można, nie mogę):
„Nie mogę tego zrobić.”
- Co Cię powstrzymuje?
- Co się stanie, jeśli to zrobisz?
(wykrywa powód przekonania i konsekwencje jego złamania)
b) liczebniki uniwersalne (zawsze, nigdy, żaden, każdy, wszyscy):
„Wszyscy są niemili.”
- Wszyscy?
- Kto dokładnie?
(identyfikuje i konkretyzuje podmiot)
c) presupozycje (ukryte założenia):
„Gdyby oni mnie lubili, byłoby łatwiej…”
- Skąd wiesz, że Cię nie lubią?
- W jaki sposób jest Ci trudno?
(odkrywa podstawy sądu lub założenia)
d) zgeneralizowany wskaźnik odniesienia:
„Faceci to świnie.”
- Wszyscy?
- Czy spotkałeś wszystkich facetów?
- Czy spotkałaś kiedyś faceta, który nie był świnią?
(podważa generalizację).
Na koniec jedna rada. Używaj Meta Modelu z głową – zawsze i wszędzie. Pamiętaj, że jeśli będziesz go używać do każdego komunikatu, jeśli przesadzisz, to również zaburzysz komunikację (rozmówca uzna, że się czepiasz). Używaj go zawsze po to, by lepiej poznać świat drugiej osoby – partnera, rodzica, szefa, pracownika itp. Dzięki temu częściej będziesz z nimi „nadawać na jednej fali”.
Baw się, ucz, korzystaj i bądź Sobą mocniej każdego dnia.
Michał Jankowiak
Licencja: Creative Commons
