VAT naliczony - to podatek VAT związany z zakupem usługi czy produktu (został naliczony przez tego, od kogo kupujemy usługi czy produkty). VAT należny - to podatek VAT, który dotyczy naszej sprzedaży usług czy produktów (podatek ten „należy się" urzędowi skarbowemu od nas).
Przykład: Organizacja pozarządowa prowadzi szkołę dla uzdolnionych dzieci z domów dziecka. W ramach działalności gospodarczej organizacja prowadzi warsztat stolarski, w którym młodzież wytwarza oryginalne stoły i inne meble z drewna. Meble sprzedawane są w sklepie z artykułami regionalnymi. Szkoła kupuje materiały u dostawcy materiałów stolarskich, który zaopatruje się w dobrze wysuszone drewno w sprawdzonym tartaku. Gotowe meble odbiera od szkoły właściciel znanego już w okolicy sklepu z meblami regionalnymi, do którego zjeżdżają się klienci z całej okolicy.
W naszym przykładzie, jeśli szkoła zakupi materiały stolarskie za 1000 zł netto, to otrzyma za ten zakup fakturę VAT, na której będzie widniał podatek VAT naliczony w kwocie 220 zł (22% od kwoty netto). W naszym przykładzie, jeśli uczniowie szkoły zrobią dwa piękne stoły i szkoła sprzeda je właścicielowi sklepu, to wystawi fakturę sprzedaży VAT na kwotę 1500 zł netto (w cenie po 750 zł netto za jeden stół) + 330zł VAT (22%) należny. Podatek VAT do zapłacenia do urzędu skarbowego = VAT należny - VAT naliczony Szkoła zapłaciła w fakturze zakupu materiałów stolarskich podatek VAT w wysokości 220 zł (podatek VAT naliczony), a sama doliczyła do swojej faktury sprzedaży stołów podatek VAT w wysokości 330 zł (podatek VAT należny). W rezultacie szkoła musi odprowadzić podatek VAT do urzędu skarbowego w wysokości: 330 zł - 220 zł = 110 zł. W kolejnym etapie w naszym przykładzie właściciel sklepu sprzeda stoły w cenie 1098 zł za każdy: jest to cena brutto wraz z podatkiem VAT, który tu wynosi 198 zł (przy cenie 900 zł netto za jeden stół).
Tak więc właściciel sklepu odprowadzi następujący podatek: Podatek VAT należny = 2 stoły *198 zł (podatek VAT od ceny 1 stołu) = 396 zł Podatek VAT naliczony (od faktury zakupu stołów od szkoły) = 330 zł Podatek VAT, który właściciel sklepu musi odprowadzić do urzędu skarbowego: 396 zł - 330 zł = 66 zł.
