W świetle Kodeksu pracy pracownikiem jest osoba fizyczna zatrudniona m.in. na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru lub mianowania. Może to być osoba, która ukończyła 18 lat (wyjątkowo 15 — tzw. młodociany) i ma przynajmniej częściową zdolność do czynności prawnych. Pracodawcą jest każda osoba fizyczna i jednostka organizacyjna, nawet niemająca osobowości prawnej, która zatrudnia pracowników. Treścią stosunku pracy, czyli zatrudnienia w formie np. umowy, są indywidualne prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy.
Umowa o pracę ma charakter wzajemnego zobowiązania. Może zostać zawarta na czas próbny (do 3 miesięcy), czas określony (dowolny), czas wykonania określonej pracy i czas nieokreślony. Pracownik dąży najczęściej do zawarcia umowy na czas nieokreślony, daje mu ona bowiem największą pewność ciągłości zatrudnienia.
Ustanie stosunku pracy następuje najczęściej w wyniku rozwiązania umowy o pracę. Powinno mieć formę pisemną. Umowa może zostać rozwiązana za porozumieniem obu stron (pracownika i pracodawcy) lub na skutek rezygnacji jednej strony (pracodawca zwalnia pracownika albo pracownik sam decyduje o odejściu z pracy). Pracodawca może zwolnić pracownika za wypowiedzeniem, a więc uprzedzając go o utracie pracy i dając mu określony czas do rozwiązania umowy (od 3 dni do 3 miesięcy). Zerwanie umowy bez wypowiedzenia, a więc natychmiastowe, jest najczęściej konsekwencją nagłych sytuacji, np. złamania prawa przez pracownika albo przedłużającej się nieobecności w pracy.
Kodeks pracy reguluje też obowiązki pracowników i pracodawców. Katalog obowiązków obejmuje przede wszystkim sumienne i terminowe wykonywanie pracy, podporządkowywanie się poleceniom przełożonych, dbanie o dobro zakładu pracy, kształtowanie przyjaznej atmosfery w stosunkach między pracownikami, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W przypadku ich naruszania pracodawca może ukarać pracownika karą porządkową: upomnieniem, naganą lub karą pieniężną (m.in. za nietrzeźwość w miejscu pracy). Z kolei pracodawca musi wypłacać pracownikowi umówione wynagrodzenie, udzielać płatnego urlopu wypoczynkowego, zapewniać możliwość odpoczynku w systemie dobowym i tygodniowym, zatrudniać go na stanowisku zgodnym z umową o pracę, dbać o to, aby organizacja pracy była jak najbardziej efektywna, a jej wykonywanie jak najbardziej bezpieczne i najmniej uciążliwe. W sytuacji powstania sporu pracownikowi przysługuje prawo zwrócenia się o ochronę prawną do sądu pracy.
Umowa o pracę ma charakter wzajemnego zobowiązania. Może zostać zawarta na czas próbny (do 3 miesięcy), czas określony (dowolny), czas wykonania określonej pracy i czas nieokreślony. Pracownik dąży najczęściej do zawarcia umowy na czas nieokreślony, daje mu ona bowiem największą pewność ciągłości zatrudnienia.
Ustanie stosunku pracy następuje najczęściej w wyniku rozwiązania umowy o pracę. Powinno mieć formę pisemną. Umowa może zostać rozwiązana za porozumieniem obu stron (pracownika i pracodawcy) lub na skutek rezygnacji jednej strony (pracodawca zwalnia pracownika albo pracownik sam decyduje o odejściu z pracy). Pracodawca może zwolnić pracownika za wypowiedzeniem, a więc uprzedzając go o utracie pracy i dając mu określony czas do rozwiązania umowy (od 3 dni do 3 miesięcy). Zerwanie umowy bez wypowiedzenia, a więc natychmiastowe, jest najczęściej konsekwencją nagłych sytuacji, np. złamania prawa przez pracownika albo przedłużającej się nieobecności w pracy.
Kodeks pracy reguluje też obowiązki pracowników i pracodawców. Katalog obowiązków obejmuje przede wszystkim sumienne i terminowe wykonywanie pracy, podporządkowywanie się poleceniom przełożonych, dbanie o dobro zakładu pracy, kształtowanie przyjaznej atmosfery w stosunkach między pracownikami, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W przypadku ich naruszania pracodawca może ukarać pracownika karą porządkową: upomnieniem, naganą lub karą pieniężną (m.in. za nietrzeźwość w miejscu pracy). Z kolei pracodawca musi wypłacać pracownikowi umówione wynagrodzenie, udzielać płatnego urlopu wypoczynkowego, zapewniać możliwość odpoczynku w systemie dobowym i tygodniowym, zatrudniać go na stanowisku zgodnym z umową o pracę, dbać o to, aby organizacja pracy była jak najbardziej efektywna, a jej wykonywanie jak najbardziej bezpieczne i najmniej uciążliwe. W sytuacji powstania sporu pracownikowi przysługuje prawo zwrócenia się o ochronę prawną do sądu pracy.
Licencja: Creative Commons
