Chroniona w Parku rzeźba terenu jest bardzo zróżnicowana. Wynika to z różnorodności wpływów i warunków w okresach, gdy się kształtowała. A rozpoczęło się to już około 17 tysięcy lat temu i trwa do dnia dzisiejszego. W Europie tylko pobliska Wysoczyzna Elbląska jest z terenami TPK równie cenna i porównywalna.
A tereny te to wzgórza morenowe, powstałe z naniesień skalnego materiału w czole wycofującego się lodowca, i doliny utworzone przez erozję. Większość z tych dolin jest obecnie sucha, tylko w niektórych ukształtowały się cieki wodne lub jeziora.
To unikalne ukształtowanie terenu jest w czasach historycznych dodatkowo zmienione przez działalność człowieka. Przy czym presja antropogeniczna wciąż narasta. Współcześnie grozi ona wręcz zniszczeniem w wielu miejscach cennego krajobrazu, głównie z powodu nadmiernego użytkowania rekreacyjnego i przez inwestycje gospodarcze. Zapobiega temu między innymi ochrona rezerwatowa, choć żaden z dziesięciu istniejących obecnie na terenie Parku rezerwatów przyrody nie został utworzony specjalnie dla ochrony polodowcowego krajobrazu.
Takim rezerwatem geomorfologicznym miałby być jeden z projektowanych rezerwatów, a mianowicie rezerwat „Dolina Pieleszewska” położony w okolicach Redy. Niestety wskutek oporów Administracji Lasów Państwowych nie może on się wciąż doczekać realizacji.
Ważnym elementem ochrony przyrody nieożywionej Parku są też pomniki przyrody, mimo że ogółowi ludności kojarzą się one głównie z drzewami. Jednak ze 166 pomników przyrody w TPK aż 66 to wielkie polodowcowe głazy.
Oczywiście Trójmiejski Park Krajobrazowy chroni także przyrodę ożywioną, wśród odwiedzających go bardziej popularną. Jednak przy najbliższym spacerze warto rozszerzyć swoje zainteresowania i zwrócić uwagę także na litosferę Parku.
