Krzem-zródło zdrowia i urody

ale głównie w  tkance łącznej, czyli: mięśniach, chrząstkach, więzadłach, ścięgnach, torebkach stawowych i tkance podskórnej – tłuszczowej, płynach ustrojowych, jak krew i limfa.

Jest składnikiem ludzkiej elastyny, kolagenu i struktury proteoglikanów. Krzem jest odpowiedzialny za lokowanie wapnia i magnezu i jest zaangażowany w syntezę białek. Około 70 pierwiastków nie jest przyswajanych a około 90 reakcji biochemicznych nie dochodzi do skutku lub są zaburzone, jeżeli brakuje krzemu. Pizoelektryczne właściwości krzemu wpływają na lepszą komunikację międzykomórkową.

Krzem i uroda

Prof. Julian Aleksandrowicz – w praktyce lekarsko-dentystycznej krzemionka potrafiła uporać się z wrzodziejącym zapaleniem dziąseł, a w przypadku przyzębicy uzyskiwano poprawę, najczęściej w ciągu 12-21 dni. Stany zapalne dziąseł opanowywano za pomocą krzemionki w ciągu 4-5 dni.

Jest to pierwiastek przez jednych trochę lekceważony, a przez innych traktowany z niezwykłym entuzjazmem. Szczególnie wierzą w krzemionkę i polecają ją zielarze. Mgr W. J. Pajor tak pisze: „Wypadanie włosów, kruchość paznokci, skłonność do różnych krwotoków, różne stany zapalne, schorzenia skórne, odleżyny, grzybice, łupieże, zastarzałe rany opanowuje się przez podawanie krzemionki”.

W wielu wypadkach trądzik różowaty leczony w różny sposób przez 8-10 lat bez pozytywnego rezultatu, wyleczono w ciągu kilku tygodni- przez podawanie krzemionki. Kwas krzemowy jest składnikiem tkanki łącznej. Najwięcej znaj­duje się go w młodej tkance i naskórku. Krzemionka wpływa też korzystnie na naczynia włosowate, zmniejszając ich przepuszczal­ność (zapobiega powstawaniu sińców). A przy tym stwierdzono, że syntetyczne preparaty krzemu nie dorównują skutecznością działania krzemionce roślinnej.

W czym jest najwięcej krzemionki?

W zielu skrzypu, które zawiera je ok. 60%, choć tylko 1-1,5% rozpuszczalnej. Poza tym po ok. 0,25% tego związku mają: poziewnik, rdest ptasi, perz, pokrzywa i podbiał.

Oto, jaką herbatkę zalecają zielarze. Przygotować po 50 g skrzy­pu, poziewnika i pokrzywy oraz 100 g rdestu ptasiego. Łyżkę tej mieszanki zalać 2 szklankami wody i wygotowywać powoli, aż zosta­nie połowa zawartości garnuszka. Krzemionka jest trudno rozpusz­czalna, dlatego trzeba długo ogrzewać ziółka na wolnym ogniu, aby dobrze naciągnęły. Pić 2 razy dziennie po pół szklanki takiego wywaru. Jerzy Waldorff polecał kiedyś wielokrotnie w prasie picie herbatki ze skrzypu, która mu wspaniale służyła.

Szczególnie dużo krzemu znajduje się w skrzypie w okresie od połowy lipca do sierpnia. Na przykład, odmiana Equisetum hiemale ma go (według Sedlaka – autora słynnej pracy o krzemie) od 70 do 96%, a Equisetum arvense (skrzyp łąkowy – najpospolitszy) od 40 do 76%. Ponadto skrzyp zawiera dużo manganu, azotan potaso­wy i inne składniki. Krzem znajduje się też w wielu bogatych w ce­lulozę produktach roślinnych, a więc w otrębach, płatkach owsia­nych i razowym chlebie.

Krzem dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu

Według Janczarskiego, krzem stanowi ok. 0,01 % naszej wagi. Najwięcej mamy go:

• grasicy – 310 mg%,
• nadner­czach – 250 mg%,
• przysadce mózgowej – 81,4 mg%,
• płu­cach – od 40 do 80 mg%,
• mięśniach – od 2 do 8 mg%,
• krwi -od 0,1 do 0,9 mg%.

Ilość ta w naszych organiz­mach maleje z wiekiem. Warto też wiedzieć, że w procesie regene­racji złamanych kości następuje 50-krotny  wzrost  zawartości krzemu w nich .   A oto jak stosować krzemionkę zewnętrznie. Podbiał, rdest ptasi, perz, skrzyp, poziewnik wymieszać w równych ilościach. Potem 2-3 łyżki tych ziół zalać 2 szklankami wody, gotować 15 min. i dolać 2 łyżki octu lub azulenu, które konserwują płyn, by nie zmętniał (jest to oznaka zepsucia). Wieczorem, po umyciu, przemy­wa się nim twarz, a 2-3 razy w tygodniu przecierać całe ciało. Świetne na cerę, na jędrność skóry i na jej zdrowy, młody wygląd.

Krzem sprzyja wzrostowi, bo pomaga w budowie kości, inicjując procesy mineralizacji i to niezależnie od witaminy D, czyli potrzebny jest najbardziej dzieciom. W dojrzałych organizmach wpływa dobrze na serce, zęby, kości, włosy i paznokcie. Ten śladowy dla nas minerał jest następnym po tlenie najbardziej związanym z biosferą pierwiastkiem. Zwierzęta doświadczalne, które otrzymywały 50 mg krzemu na każde 100 g pożywienia, rosły o 25-34% szybciej od tych, które tego pierwiastka nie dostawały.

Ile krzemu potrzebujemy?

Do tej pory nie ma na to pytanie autorytatywnej odpowiedzi z po­wodu trudności medycznych i pomiarowych. Szklane naczynia laboratoryjne też przecież zawierają krzem i wszystkie badania trzeba przeprowadzać ”w plastykowych przyrządach. Jedna z naj­poważniejszych prac na ten temat powstała w ZSRR. Jest to dzieło, liczące 587 stron, wydane w 1978 r., pt. Krzem i żywienie, którego – autorami są Woronkow i współpracownicy. U nas pracuje nad krzemem od lat wspomniany już doc. dr J. Jan­czarski(biochemik z Uniwersytetu Warszawskiego). Doszedł on do wniosku, że układ: magnez – wapń – krzemjest niezbędny dla prawidłowej przemiany materii.

Dr R Jugdaohsingh – Niska masa kostna (osteoporoza) to cicha epidemia XXI wieku, która obecnie w Wielkiej Brytanii powoduje ponad 200 000 złamań rocznie, kosztem ponad miliarda funtów.Zgromadzone dowody z ostatnich 30 lat wyraźnie sugerują, że krzem spożywczy jest korzystny dla zdrowia kości i tkanki łącznej, a ostatnio donoszono o silnych pozytywnych związkach między dietetycznym spożyciem krzemu(SI) a gęstością mineralną kości.

Osteoporoza jest najczęstszą przyczyną zachorowalności i śmiertelności wśród osób starszych i coraz bardziej drenuje zasoby opieki zdrowotnej (ponad 1 mld funtów w Wielkiej Brytanii). Głównym efektem klinicznym jest złamanie kości, zwłaszcza kości udowej, ale także kręgów i promienia, powodujące ból, niepełnosprawność i utratę niezależności, a często także szybką sekwencję zdarzeń prowadzących do śmierci. Etiologia osteoporozy ma charakter wieloczynnikowy i chociaż czynniki genetyczne i hormonalne, silnie wpływają na tempo spadku masy kostnej wraz z wiekiem, to jednak złe odżywianie, palenie tytoniu i nadmierne spożywanie alkoholu oraz brak aktywności fizyczne,j również mają na nią duży wpływ. Chociaż czynniki nie genetyczne mogą zostać zmienione, w praktyce jest to trudne.

Zatem leki są szeroko stosowane, aby spróbować spowolnić lub odwrócić osteoporozę. Obecnie stosuje się głównie suplementację wapnia i witaminy D, bisfosfoniany i estrogeny oraz modulatory receptora estrogenu. Odnotowano również zainteresowanie innymi minerałami kostnymi (magnezem, potasem i fluorkiem) oraz żywieniowymi pierwiastkami śladowymi (cynk, miedź, bor i mangan). Ich spożycie jest dodatnio związane z masą kostną, natomiast niedobór koreluje ze zmniejszoną masą kostną lub wolnym gojeniem złamań. Cynk, miedź i mangan są niezbędnymi kofaktorami dla enzymów biorących udział w syntezie składników macierzy kostnej. Kolejnym pierwiastkiem śladowym, jestkrzem (Si.) Coraz więcej danych sugeruje, że krzem jest ważny w tworzeniu kości. Jest pierwiastkiem niemetalicznym o masie atomowej 28. Jest drugim najobficiej występującym pierwiastkiem w skorupie ziemskiej, ale rzadko występuje w czystej postaci.

Ze względu na jego duże powinowactwo do tlenu, tworzy krzemionkę i krzemiany, które są najczęstszymi minerałami. Kwarc (12%), glinokrzemiany, plagioklaza (39%) i alkaliczny skalnik (12%) są najbardziej rozpowszechnionymi krzemianami. Są one obecne w skałach magmowych i osadowych oraz minerałach glebowych i są wysoce stabilnymi strukturami, które nie są łatwo rozkładane, z wyjątkiem intensywnych wietrzeń. Zatem naturalne poziomy rozpuszczalnej (dostępnej) krzemionki są niskie. Jednakże chemiczne i biologiczne (rośliny, algi i porosty) starzenie, uwalnia krzem z tych stabilnych minerałów, zwiększając jego biodostępność. Rozpuszczanie krzemu z minerałów gruntowych w wodzie, powoduje powstawanie przez hydrolizę rozpuszczalnych rodzajów krzemionki

Źródła żywieniowe

Spożycie krzemu to 20-50 mg / dzień, dla większości populacji Zachodniej 2-krotnie wyższe niż typowe spożycie żelaza i cynku. Wyższe spożycie (140-204 mg / dobę) odnotowano w Chinach i Indiach, gdzie żywność pochodzenia roślinnego może stanowić bardziej dominującą część diety.  U dzieci głównym źródłem krzemu są zboża (68% całkowitego spożycia pokarmu), podczas gdy głównym źródłem u dorosłych mężczyzn jest spożycie piwa (44%). Piwo jest wysoce dostępnym biologicznie naturalnym źródłem krzemu.

Woda pitna

Krzem w wodzie pitnej wywodzi się z wietrzenia skał i minerałów glebowych, a ponieważ różne rodzaje minerałów występują z różną szybkością, stężenie krzemu i w wodzie zależy od otaczającej geologii. W Wielkiej Brytanii na przykład, stężenia Si jest niskie (0,2-2,5 mg / l), w północnej i zachodniej Brytanii, gdzie skały są „stare” i dobrze wyblakły woda jest naturalnie miękka . Natomiast poziomy krzemu są znacznie wyższe (2,8-14 mg / L) na południu i wschodzie Wielkiej Brytanii od wietrzenia “młodych skał”; woda jest naturalnie twarda, ponieważ zawiera dużo rozpuszczonych ciał stałych i jest alkaliczna.

Stężenie Si w europejskich wodach mineralnych mieści się w podobnym zakresie (4-16 mg / L) do nizinnych wód pitnych, a ich pH jest zwykle w pobliżu poziomu neutralnego lub nieco powyżej. Ostatnio jednak odnotowano wyższe poziomy (30-40 mg / L) w wodach mineralnych Spritzer i Fidżi, ze źródeł naturalnych odpowiednio w Malezji i na Fidżi. Woda pitna i inne płyny dostarczają najłatwiej dostępnego biologicznie źródła Si w diecie, ponieważ krzem jest głównie obecny jako Si (OH) _4, a spożycie płynów może stanowić ≥ 20% całkowitego spożycia przez krzemu.

Źródła jedzenia

Krzemionka w żywności pochodzi z naturalnych źródeł, w tym z przylegających cząstek gleby na powierzchni warzyw i z jej dodawania, jako dodatków. Naturalne poziomy krzemu w żywności są znacznie wyższe w produktach pochodzenia roślinnego niż w mięsie lub produktach mlecznych.Rośliny pobierają i gromadzą krzem z gleby i roztworów glebowych, które zostają włączone, jako składnik strukturalny nadający wytrzymałość i sztywność łodygom, na przykład w trawach i zbożach, a także w niektórych roślinach, takich jak skrzyp (Equisetum arvensa), gdzie krzem jest niezbędny.

Takie rośliny określane, jako “akumulatory krzemu”, są na ogół jednoliścieniami, które obejmują zboża, trawy (np. ryż) i niektóre rośliny zielne. Gromadzą one około 10-20 razy więcej krzemu niż rośliny dwuliścienne (np. rośliny strączkowe). Wysokie poziomy krzemu (Si) występują w nierafinowanych całych ziarnach, takich jak jęczmień, owies, otręby ryżowe i otręby pszenne. Do 50% Si występuje w łupinach i łuskach. Na przykład łupiny ryżowe zawierają 110 mg Si / g, a podczas produkcji / obróbki przemysłowej są usuwane, co zmniejsza zawartość Si w rafinowanej żywności.

Jednakże, produkty zbożowe takie jak: śniadaniowe płatki zbożowe, mąka, chleb, herbatniki, ryż, makaron, ciasta i ciasta, itp, są nadal wysokim dietetycznym źródłem krzemu. Jęczmień i chmiel są używane do produkcji piwa, a proces zacierania rozkłada je na fitolityczną krzemionkę, na rozpuszczalne formy, więc ten napój jest bogaty w krzem .Dla porównania  wina i likiery / alkohole mają niższe poziomy Si. Wysoki poziom naturalnej zawartości krzemu występuje również w niektórych warzywach, a mianowicie w fasoli (zielonej, kenijskiej, francuskiej), szpinaku i warzywach korzeniowych oraz niektórych ziołach.

Owoce zawierają niski poziom Si, z wyjątkiem bananów i suszonych owoców i orzechów. Jednak bardzo mało Si jest trawione w jelitach i udostępniane z bananów <2%). Owoce morza są również bogate w Si z najwyższymi poziomami omułków. Produkty pochodzenia zwierzęcego i mleczarskie mają niską zawartość krzemu .Wyższe poziomy występują w podrobach i mniej popularnych częściach żywności, takich jak mózg, serce, wątroba, płuca i nerki. Wysokie poziomy Si występują również w tętnicach, gdzie zachowują integralność wyściółki tkanki aorty.

Skrzyp polny– Equisetum arvense

Jest to roślina wieloletnia, o wysokości 40-60 cm. Bardzo wczesną wiosną wyda­je ciemno słomkowe pędy zarodnikowe, a od kwietnia pędy płonne – jasnozielone przypominające miniaturki choinek. Skrzyp polny występuje całymi kępami na nieco zaniedbanych łąkach i pastwiskach oraz działkach, polach, miedzach, w ogrodach. Wartość leczniczą wykazuje ziele skrzy­pu polnego, a więc zielone pędy, które najczęściej ścina się około 5 cm od ziemi. Zbioru najlepiej jest dokonywać od dru­giej dekady lipca do końca sierpnia, bo właśnie wtedy rośliny magazynują w swym składzie najwięcej krzemu. Pędy te wiąże się w niewielkie pęki i zawiesza w miejscach za­daszonych i przewiewnych.

Skrzyp polny oprócz cennych flawonoidów, posiada także kwasy fenolowe (np. wartościowy kwas chlorogenowy), fitos- terole, witaminę C oraz beta-D-glukan. Od dawna uchodzi też za skarbnicę minerałów (od 15 do 20%). Wiodące okazują się tu związki krzemu, a poza tym magnezu, po­tasu i żelaza. Nieocenione źródło krzemu. Skrzyp polny zapisał się w medycynie przede wszystkim jako niezastąpiony śro­dek wspomagający pracę nerek. Udowod­niono naukowo, że zwiększa on objętość moczu wydalanego w ciągu doby. Wraz z moczem usuwane są również toksyny i szkodliwe metabolity, np. mocznik.

Krzem dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu

Skrzyp usuwa złogi wody nagromadzone w orga­nizmie, które wywołują obrzęki nóg, rąk, twarzy, ogólną ociężałość. Roślina ta chroni przed odkładaniem się kamieni nerkowych. Doświadczenia pokazują, że chroni przed gromadzeniem się płynów ustrojowych w opłucnej i osierdziu, co zdarza się u ludzi starszych, z zaawansowaną miażdżycą ogól­ną i niewydolnością krążenia krwi. Roślina ta okazała się także niezastąpiona w utrzy­maniu właściwej elastyczności i sprawności wszystkich naczyń krwionośnych, zwłasz­cza tych włosowatych (to zasługa krzemu).

Od dawna roślinę tę wykorzystuje się, jako środek wzbogacający organizm w krzem, który jest niezbędny w wielu procesach me­tabolicznych organizmu. To właśnie ten tro­chę niedoceniany pierwiastek decyduje m. in. o zdrowiu naszych kości. Dzięki niemu skrzyp od dawna sprawdza się w leczeniu i zapobieganiu osteoporozie. Dobroczynny wpływ tej rośliny na naczynia krwionośne sprawia także, że stanowi on świetny lek poprawiający ukrwienie mięśnia sercowe­go oraz mózgu.

Leki ze skrzypu (np. sok) zaleca się chorym na nowotwory – po prze­bytych zabiegach chemio- i radioterapii. Są też pomocne w przeroście gruczołu prosta­ty i anemii. Skrzyp polny od wieków jest także wykorzy­stywany w kosmetyce. Tu najlepiej sprawdza się w przypadku nadmiernego wypadania włosów i przetłuszczania się ich, łojotokowego łupieżu oraz trądziku. Gotowe specyfiki na bazie skrzypu polnego można bez proble­mu kupić w aptekach i sklepach zielarskich.