Higiena psychiczna to działania chroniące zdrowie psychiczne. Dążenie do jak najlepszego stanu umysłu. Jest to pojęcia bardzo szerokie. Zawiera w sobie szereg czynności, które poprawiają funkcjonowanie sfery psychicznej. Od codziennej chwili relaksu, po dbałość o duchowość, poczucie sensu życia i szczęścia. Higiena psychiczna jest ciągłym rozwojem, dążeniem do równowagi wewnętrznej, pozytywnych relacji z otoczeniem i efektywnego rozwiązywania problemów.
Dbania o sferę umysłu trzeba się nauczyć
Ktoś w dzieciństwie pokazał Ci jak myć ręce, szczotkować zęby czy ubierać się odpowiednio do pogody, a także przyzwyczaił do codziennych rytuałów higienicznych. Podobnie, obserwując otoczenie, słuchając i przyglądając się zachowaniom rodziny, kolegów czy nauczycieli, uczyłeś się jak być szczęśliwym człowiekiem. To trudna sztuka, zwykle dużo bardziej skomplikowana niż zatroszczenie się o ciało. Być może w Twoim życiu brakowało wzorców spełnionych, zadowolonych osób, od których mogłeś nauczyć się higieny psychicznej?
Czasami modele przekazywane w dzieciństwie nie są godne naśladowania - ktoś bliski radził sobie z trudnościami za pomocą używek, agresji czy odcinając się od przykrych emocji. A może wyniosłeś z domu pozytywne sposoby na rozwój i osiąganie równowagi wewnętrznej, które wystarczy wykorzystać w codziennym życiu oraz elastycznie dostosować do własnych potrzeb?
Trudno znaleźć uniwersalną receptę na szczęście. Jednak istnieją pewne wskazówki, które pomogą Ci pełniej zatroszczyć się o siebie.
- Poznaj siebie. Postaraj się spojrzeć na siebie obiektywnie, zauważ swoje silne i słabsze strony. To podstawa asertywności i pewności siebie.
Przyjrzyj się codziennym przeżyciom. Co sprawia Ci radość, co powoduje złość czy smutek? Jak reagujesz na różne sytuacje i dlaczego? Skup się na swoich emocjach i zastanów nad ich źródłem.
Staraj się świadomie zauważać myśli. Co zwykle zaprząta Ci głowę? Jakie rozważania zajmują Ci dzień? Czy są to myśli optymistyczne czy raczej negatywne?
Zastanów się czego chcesz. Jakie masz potrzeby, oczekiwania, pragnienia. Jak pragniesz by wyglądało Twoje życie.
Poznanie siebie jest podstawą higieny psychicznej.
- Dbaj o siebie. Znając swoje potrzeby, będziesz mógł zadbać o ich zaspokojenie. Zastanów się jaki byłby najlepszy sposób zatroszczenia się o to, czego potrzebujesz.
Pomyśl co zrobić by przyjemne emocje pojawiały się częściej, a przykre rzadziej. Jak mógłbyś radzić sobie z lękiem, stresem czy złością? Może uda się wykorzystać je w pozytywnym celu?
Myśl pozytywnie. Możesz pracować nad negatywnymi przekonaniami, starać się dostrzegać korzystne aspekty sytuacji.
- Szanuj siebie. Na pewno obdarzasz szacunkiem wielu ludzi. Być może czasem traktujesz samego siebie w sposób, w który nigdy nie zachowałbyś się wobec innej osoby. Bądź wobec siebie szczery i uczciwy. Chwal za sukcesy, nawet te małe i doceniaj zalety. Nie umniejszaj zasług.
Z respektem traktuj swoje emocje, myśli i potrzeby. To ważne wskazówki podpowiadające, co jest dla Ciebie ważne i jak dobrze o siebie zadbać.
- Zatroszcz się o własne otoczenie. Dla utrzymywania higieny psychicznej istotne jest środowisko. Staraj się unikać destrukcyjnych, nadmiernie stresujących sytuacji. Otaczaj się przyjaźnie nastawionymi ludźmi, którzy będą wspierać się w rozwoju. Stwórz sobie odpowiednie warunki, w których dbanie o higienę psychiczną będzie ułatwione.
- Odpoczywaj. Znajdź czas dla siebie. Zajmij się swoim hobby, idź na spacer, spotkaj z przyjaciółmi albo poświęć wieczór lekturze dobrej książki. Chwila relaksu pozwoli Ci zregenerować siły i pozytywnie nastawić do życia.
- Rozwijaj się. Zadbaj o to, by coraz lepiej się poznawać, odkrywać siebie na nowo, wzmacniać mocne strony i pracować nad słabszymi. Szukaj ciekawych, wzbogacających doświadczeń, bądź otwarty na zmiany i odkrycia.
Być może powyższe wskazówki pomogą Ci znaleźć własny sposób na troszczenie się o wszechstronny rozwój i wewnętrzną harmonię.
Dbanie o higienę psychiczną wymaga wysiłku, czasu i umiejętności. Często może wydawać się nierealistyczne w codziennym pośpiechu i trudach każdego dnia.
Współczesny świat nie wspiera idei higieny psychicznej. Szybkie tempo życia i nawał obowiązków nie sprzyjają trosce o wszechstronny rozwój, relaks czy refleksję. Praca ponad siły często postrzegana jest jako zaleta. Czasami niewyspanie traktowane jest niemal jako wyraz heroizmu - bo on czy ona, tak się poświęcają by wykonywać obowiązki jak najlepiej. Konsumpcyjny tryb życia odciąga od zastanawiania się nad prawdziwymi, głębokimi potrzebami.
Może wydawać się, że dbanie o dobre samopoczucie jest wyrazem egoizmu. Tymczasem relacja z samym sobą jest najważniejszą w życiu. Nieuchronna, długoletnia i nierozerwalna. Wpływa na każdy aspekt funkcjonowania i na stosunki z otoczeniem. Aby pomagać innym ludziom, utrzymywać satysfakcjonując relacje i wykonywać obowiązki, trzeba najpierw zatroszczyć się o samego siebie. Nie bez powodu podczas katastrofy samolotu najpierw należy założyć własną maskę tlenową, a dopiero później pomóc włożyć ją pasażerowi obok. Jeśli sam nie będziesz miał czym oddychać, nie wesprzesz drugiej osoby. Podobnie, chroniąc zdrowie psychiczne, masz szansę zadbać o otoczenie. W związku z tym, higiena psychiczna wynika nie tylko z troski o siebie, ale i o innych ludzi.
Dbałość o higienę psychiczną można potraktować jako inwestycję
Praca z umiarem chroni przed wypaleniem zawodowym. Troska o własne potrzeby pomaga utrzymywać pozytywne relacje z innymi ludźmi. Szanowanie siebie pozwala z szacunkiem odnosić się do otoczenia.
Na pewno znasz powiedzenie: "w zdrowym ciele zdrowy duch". Sfera fizyczna wpływa na psychikę. Choroba potrafi obniżyć samopoczucie, motywację i odebrać radość z życia. Odpowiednia dieta, ćwiczenia i zdrowy sen dodają energii, pomagają pozytywnie spojrzeć na świat i cieszyć się każdą chwilą. Łatwo zapomnieć, że ten mechanizm działa także w drugą stronę: silna i zdrowa psychika zbawiennie wpływa na ciało. Nadmiar stresu czy negatywnych emocji sprzyja rozwojowi wielu dolegliwości, nawet tych poważnych jak nowotwory czy choroby układu krążenia. Często trudności psychiczne przejawiają się somatycznie, jako bóle, zaburzenia układu trawiennego, alergie, a nawet problemy dermatologiczne. Organizm jest osłabiony i podatny na różnego rodzaju choroby.
Dbanie o dobre samopoczucie zmniejsza prawdopodobieństwo zaburzeń psychicznych. Pozwala uchronić się przed depresją, lękami czy kompulsjami. Jeśli będziesz zaspokajał swoje potrzeby i unikał nadmiernego stresu, jest mniejsza szansa, że wpadniesz w uzależnienie od substancji psychoaktywnych.
A na koniec najważniejsze: higiena psychiczna prowadzi do szczęścia. Wszechstronny rozwój, poznawanie i zaspokajanie potrzeb, dbałość o emocje i myśli, prowadzą do dobrego samopoczucia, spełnienia i wewnętrznej harmonii. Szczęście wymaga pracy i starań. Myślę, że warto podjąć działanie, by osiągnąć ten fundamentalny cel.
