W grę wchodzą trzy warianty – sytuacje prawne. Omówmy je na przykładzie umowy pożyczki prywatnej.
Jeżeli w umowie pożyczki podpisali się jako pożyczkobiorcy zarówno mąż, jak i żona, to oczywiście oboje są dłużnikami, solidarnie. Wtedy możesz egzekwować swą pożyczkową należność zarówno z ich majątków odrębnych – osobistych (np. z wynagrodzenia za pracę każdego z nich), jak też z majątku wspólnego (np. wspólne mieszkanie) jako wspólności małżeńskiej – ustawowej.
Jeżeli natomiast jako pożyczkobiorca w umowie figuruje tylko jedno z nich, a więc na przykład mąż, a żona tylko wyraziła na umowie pożyczki zgodę na jej zaciągnięcie przez męża (ale nie figuruje w umowie pożyczki jako pożyczkobiorca solidarny), to możesz egzekwować z majątku osobistego – odrębnego dłużnika, czyli jej męża, ale nie z jej majątku osobistego. Przykładowo więc komornik może zająć wynagrodzenie dłużnika (męża), ale nie może zająć wynagrodzenia jego żony, która co prawda wyraziła zgodę na zaciągnięcie przez niego pożyczki, ale nie jest pożyczkobiorcą solidarnym. Możesz jednak w takiej sytuacji dochodzić zapłaty w postępowaniu egzekucyjnym z ich majątku wspólnego, czyli komornik może prowadzić egzekucję na przykład z ich wspólnego mieszkania.
I trzecia opcja, najmniej korzystna dla wierzyciela - gdy żona nie figuruje w umowie pożyczki (tudzież w odrębnym piśmie) ani jako pożyczkobiorca solidarny, ani jako osoba – współmałżonek, który wyraził zgodę na zaciągnięcie pożyczki przez męża. Wówczas możesz egzekwować dług tylko z majątku osobistego jej męża. Nie możesz zatem prowadzić egzekucji ze wspólnej nieruchomości. Owszem, komornik może zająć ich wspólną nieruchomość na Twój wniosek, ale następnie poinformuje Cię jako wierzyciela, że dalsze czynności egzekucyjne, jeśli chodzi o nieruchomość, uzależnione są od dostarczenia mu przez Ciebie klauzuli wykonalności przeciwko żonie dłużnika (z ograniczeniem egzekucji do majątku wspólnego). Ty jednak w takiej sytuacji nie uzyskasz w sądzie takiej klauzuli; uzyskałbyś ją natomiast, gdybyś dysponował oświadczeniem żony dłużnika, w którym to oświadczeniu wyraża ona zgodę na zaciągnięcie pożyczki przez męża.
Jeżeli jednak egzekucja przeciwko dłużnikowi – mężowi zostanie umorzona z powodu bezskuteczności, to jako wierzyciel będziesz mógł doprowadzić do przymusowego podziału majątku, co tyczy się także nieruchomości. W takiej sytuacji, w wyniku dokonanego podziału, dłużnik będzie już miał majątek osobisty i z tego majątku komornik będzie mógł prowadzić egzekucję. Jest to jednak (jak można się domyślić) bardzo czasochłonny proces.
Konkludując, gdy udzielasz pożyczki żonatemu znajomemu i gdy wiesz o tym, że pożyczkę skonsumują oboje, zażądaj, by także oboje figurowali - podpisali się w umowie pożyczki jako pożyczkobiorcy.
