Jest to dziedzina nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Przykładem zastosowania może być projektowanie organizmów produkujących pożądane związki chemiczne (Za Wikipedia.pl).
Przekształcanie, tworzenie, wykorzystywanie organizmów żywych, by uzyskać konkretne efekty – w postaci produkcji odpowiednich związków, odpowiednich cech genetycznych oraz wiele, wiele innych. Wykorzystywane są różne metody, by z mikroorganizmów (jakimi są bakterie, drożdże, pleśnie) uzyskać mutanty o szczególnych właściwościach - dzięki odpowiedniemu sterowaniu. Zastosowanie mutantów jest różne – od oczyszczalni ścieków, przez produkcję enzymów, chemię gospodarczą, po farmaceutyki i kosmetyki. Nie można zapomnieć o produktach piwowarskich, gorzelniczych i mlecznych, gdzie produkty uzyskuje się tylko dzięki działaniu procesów biochemicznych. Kolejna gałąź biotechnologii zajmuje się obróbką związków pochodzenia roślinnego, by zwiększyć ich dostępność i przyswajalność dla człowieka.
Kierunek ten jest bardzo szeroki, obejmuje zagadnienia biologiczne z matematyką, fizyką i chemią. Przygotowuje do pracy w farmacji, medycynie, biochemii, ochronie środowiska oraz laboratoriach.
Kto może studiować?
Jeśli masz głowę do biologii, chemii, nie będziesz mieć problemu. Na początku jest wiele przedmiotów niezwiązanych z biotechnologią, ale nie należy się poddawać. Każdy znajdzie tu coś dla siebie, bo biotechnologia jest bardzo szeroką dziedziną. Znajomość łaciny również ułatwi studiowanie. Język angielski jest niemal koniecznością, ponieważ wiele opracowań jest właśnie w tym języku. Najlepiej połączyć umiejętności i zapał z pracowitością. Wtedy można poradzić sobie z olbrzymią ilością materiału, jaką należy przyswoić.
Gdzie studiować?
Obecnie kierunek ten posiadają w swej ofercie tak akademie medyczne, jak uniwersytety, akademie rolnicze i politechniki. Tylko trzeba zdecydować – czy bliżej medycyny, czy techniki wyobrażamy sobie swoją pracę.
Co czeka studenta?
Wiele przedmiotów, wysokie wymagania - w efekcie sporo osób odpada, ale nie należy się przerażać. Ci, którzy pozostają, są po prostu pasjonatami, a czeka ich praca, praca i jeszcze raz praca – często samodzielna.
Wiele o biotechnologii można dowiedzieć się buszując w internecie. Godne polecenia strony to Biotechnologia, Biotechnolog czy e-biotechnologia .Przydatne będą słowniczki oraz informacje z pierwszej ręki np. od studentów. Można wymienić się tam poglądami, zapoznać z tendencjami na rynku pracy, a także zasięgnąć porad, gdy czegoś nie wiemy.
Ponieważ dziedzina ta jest bardzo szeroka i skomplikowana, niezbędne są, poza publikacjami, wizualizacje zagadnień, których dostępność jest coraz szersza. Większość publikacji jest anglojęzyczna, polskojęzyczne tłumaczenia są nieaktualne – tak szybki jest postęp wiedzy. Niezbędna jest więc znajomość języka angielskiego, a konkretnej słownictwa specjalistycznego.
Ale wiedza książkowa to nie wszystko, czasem potrzebny jest dobry mentor, by skierować gorącą studencką głowę na dobry tok rozumowania. Takimi mentorami są wykładowcy – z pasją, zdolnościami pedagogicznymi, którzy zawiły świat zagadnień biotechnologicznych przedstawiają w konwencjach przyswajalnych dla zwykłego śmiertelnika, tłumacząc zawiłe procesy w sposób, który trudno zapomnieć.
Pierwsze lata studiów, szczególnie na uczelniach technicznych, to boje z przedmiotami takimi jak matematyka, fizyka, mechanika – niezbędne do uzyskania tytułu inżyniera. Po trzecim roku rozpoczyna się przygoda. Genetyka, biologia molekularna, biochemia. O zaliczenia nie jest łatwo, ale sam udział w laboratoriach jest pasjonujący. Pozwalają one na dotknięcie, zobaczenie, a nie tylko przypuszczenia – teoretyczne przypuszczenia. Jest to odpowiedni moment by nauczyć się obsługiwać sprzęt laboratoryjny, co jest niezbędne w przyszłej pracy. Sprzęt i odczynniki są bardzo drogie, dlatego udział w laboratoriach uczy gospodarności i zaradności.
Przykładowe przedmioty nauczania:
- studia uniwersyteckie: botanika, chemia ogólna i analityczna, elementy fizyki, obliczenia biochemiczne, zoologia, biostatystyka z elementami matematyki, chemia organiczna, chemia fizyczna, techniki laboratoryjne, różnorodność flory i fauny, biochemia strukturalna, ekologia ogólna, fizjologia roślin, genetyka ogólna, biochemia dynamiczna, biologia komórki, fizjologia zwierząt, ochrona przyrody i środowiska, mikrobiologia ogólna, bioenergetyka i sygnalizacja komórkowa, biotechnologia, inżynieria genetyczna, genetyka molekularna, wirusologia molekularna, immunologia oraz mikrobiologia przemysłowa, biokrystalografia, genomika, biotechnologia w medycynie, kultury "in vitro" komórek i tkanek, enzymy w biotechnologii;
- studia rolnicze: podstawy analizy matematycznej, biofizyka, chemia ogólna i organiczna, chemia fizyczna, anatomia i histologia zwierząt, ekologia, fizjologia roślin i zwierząt, biochemia, immunologia, analiza instrumentalna, genetyka ogólna i molekularna, mikrobiologia ogólna, uprawa roli i roślin, wirusologia molekularna, ochrona środowiska, mikrobiologia przemysłowa, inżynieria bioprocesowa, inżynieria genetyczna itp.;
- studia medyczne: fizyka i biofizyka, histologia z patomorfologią, onkologia, farmakoekonomia, fizjologia i patofizjologia, biologia molekularna, biochemia kliniczna, biologia molekularna, genetyka kliniczna, techniki biologii molekularnej, enzymologia, mikrobiologia przemysłowa, wirusologia molekularna, medyczna diagnostyka molekularna, genetyka molekularna, farmakogenetyka, terapia genowa itp. (za Wirtualnym Informatorem Maturzysty)
Po studiach
W Polsce jest wiele uczelni, na których można studiować biotechnologię, ale miejsc pracy nie jest wiele. Ogłoszeń o pracy nie znajdziemy w klasycznych portalach o pracy. Najlepszym rozwiązaniem jest zgłoszenie się do konkretnego pracodawcy, a i tak należy brać pod uwagę, że dla pracodawcy absolwent jest kimś do przeszkolenia. Bo, owszem posiada wiedzę podstawową – teoretyczną, ale praktyki musi się nauczyć w firmie, a to kosztuje.
Absolwent lub przyszły absolwent staje jednak przez problemem – gdzie znaleźć pracę. W Polsce sytuacja jest gorsza niż w innych krajach Unii Europejskiej. Ostatnie trendy wskazują na zainteresowanie biotechnologami w krajach skandynawskich. Jednak pocieszający jest fakt, że biotechnolog może pracować w różnych branżach pokrewnych dla biochemii – spożywczej, chemicznej, farmaceutycznej. Zawsze można zostać również analitykiem w laboratorium.
Rynek pracy
Poszukiwanie pracy nie jest czynnością łatwą. Najważniejsze, by wiedzieć co się sobą reprezentuje – jaki poziom wiedzy, umiejętności i czy zna się język, odpowiednie procedury technologiczne. Trzeba brać pod uwagę, że studia są zawsze studiami i bez doświadczenia trudno mówić od razu o spektakularnym sukcesie w branży - chyba, że ktoś jest geniuszem. Rozwiązaniem są praktyki, niestety bezpłatne, dlatego z uwagi na oszczędności studenci wybierają zakłady blisko swego miejsca zamieszkania, a nie zgodnie z zainteresowaniami. Kolejnym problemem związanym z praktykami jest nastawienie firm – nie każda chce uczyć praktykanta, ale najprostszą metodą jest przypominanie o sobie na praktyce, chęć pomocy i zainteresowanie, które prędzej czy później pozwolą nam na „bycie zauważonym” i „nauczonym”. Godne polecenia są praktyki w firmach, gdzie docelowo chcemy pracować w przyszłości - dajemy się poznać i zapewniamy sobie lepszy start, gdy składamy aplikację.
Zupełnie inne rozwiązania stosują duże zagraniczne firmy, gdzie kwalifikacje są kilkuetapowe i o staż lub praktykę tam należy się starać – firma oferuje możliwość przeprowadzanie projektu, badania, a doświadczenie tam zdobyte jest nie do przecenienia. Ponadto ten sposób kwalifikacji przygotowuje do kolejnych rekrutacji, które po zakończeniu studiów staną się normalnością. Lepiej zdobywać szlify bezboleśnie i dostatecznie wcześnie, a nie w sytuacji gdy prace MUSIMY mieć.
Firmy, gdzie biotechnolog może szukać pracy:
* Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego w Warszawie,
* Biomed S.A. Instytut Biotechnologii Surowic i Szczepionek w Krakowie,
* Biocontract Sp. z o.o. w Poznaniu,
* Ekoprogres Pl Sp. z o.o. w Ostrowcu świętokrzyskim,
* Instytut Biotechnologii i Antybiotyków w Warszawie,
* Instytut Chemii Przemysłowej im. I. Mościckiego w Warszawie,
* Inter-Aqua Sp. z o.o. Korporacja w Poznaniu,
* Oikos Sp. z o.o. Ośrodek Badań Podstawowych Projektów i Wdrożeń Ochrony Środowiska i Biotechnologii we Wrocławiu,
* Trade Activision Sp. z o.o. w Organizacji w Warszawie.
Bardziej farmaceutycznie:
* Galena we Wrocławiu,
* Polfa,
* Aflofarm w Pabianicach,
* Apotex w Warszawie,
* Cefarm w Radomsku.
Laboratoria przemysłowe:
* BIOLAB w Ostródzie
* Hand-Prod w Dąbrowie Tarn., Drawsku Pomorskim,
* Instytut Biotechnologii i Antybiotyków Zakład Analiz Chemicznych w Warszawie,
* J.S. Hamilton Poland Ltd. W Gdyni,
* MIKROLAB w Warszawie,
* ORLEN Laboratorium w Płocku,
* LOTOS LAB w Gdańsku,
* BOT Wydział Kontroli Chemicznej w Bełchatowie,
* FERROSTAL Łabędy w Gliwicach,
* Jednostka usług Laboratoryjnych Zakładów Azotowych Kędzierzyn S.A. w Kędzierzynie-Koźlu,
* BIOCHEMIK w Kaczorach,
* Centrum Badań Jakości w Lublinie,
* EKO-LAB w Lucieniu,
* EUROCONTROL w Dęblinie,
* JARS Centrum Jakości w Legionowie,
* SILLIKER w Warszawie,
* AQUANET w Poznaniu i Koziegłowach,
* oraz wiele innych.
Oferty pracy
Niestety nie ma ich wiele, najczęściej poszukiwani są niestety przedstawiciele medyczni, ale można też być technologiem produkcji, analitykiem medycznym, analitykiem laboratoryjnym, a nawet monitorem badań klinicznych.
Jakie zadania czekają w pracy technologa/biotechnologa
Poniżej przedstawiam wyniki analizy wielu ogłoszeń o pracy dla osób z wykształceniem biotechnologicznym. Podkreślam, że ogłoszenia te dotyczą już wykwalifikowanych specjalistów, więc można się zasugerować, jakie działania podjąć, by w przyszłości dane kwalifikacje posiadać.
Zakresy obowiązków zawierają w sobie:
* nadzór nad produkcją, organizacja pracy laboratorium i podwładnych, nadzór nad procesem technologicznym, wprowadzenie systemu jakości,
* tworzenie dokumentacji kwalifikacyjnej (protokoły) w zakresie kwalifikacji projektu DQ, kwalifikacji instalacyjnej IQ, kwalifikacji operacyjnej OQ oraz kwalifikacji eksploatacyjnej PQ, realizacja protokołów kwalifikacyjnych/walidacyjnych dla pomieszczeń czystych, systemów,
* pomocniczych, procesów technologicznych, wyposażenia procesowego oraz wyposażenia laboratoriów oraz opracowywanie raportów końcowych,
* współtworzenie planów produkcji w celu utrzymania ciągłości wytwarzania oraz optymalizacji wykorzystania zasobów,,
* nadzorowanie prawidłowego przebiegu procesu produkcyjnego,
* opracowywanie dokumentacji produkcyjnej: instrukcje obsługi, procedury,
* wdrażanie zmian w zakresie technologii i organizacji,
* uczestnictwo w procesach walidacyjnych i audytach,
* ustalanie i utrzymywanie standardów pracy w celu zapewnienia wydajności i właściwej jakości pracy,
* tworzenie i modyfikowanie receptur i technologii produkcji wyrobów dla obniżania kosztów produkcji, poprawy jakości, dostosowywanie do zmian norm lub innych wymagań,
* analizowanie danych z rynku pod katem wprowadzania nowych produktów dla spełniania oczekiwań konsumentów,
* analizowanie i określanie wspólnie z szefem produkcji i kierownikiem działu technicznego zapotrzebowania na urządzenia i linie produkcyjne,
* określanie specyfikacji i wymogów jakościowych dla surowców we współpracy z działem zakupów nadzorowanie produkcji, testowej (próbnej), prezentowanie produktów do ostatecznej akceptacji i wdrożenia,
* nadzór i współpraca przy wdrażaniu nowych produktów i technologii,
* sprawowanie nadzoru nad dokumentacja technologiczna,
* prowadzenie szkoleń technologicznych dla pracowników zatrudnionych przy obsłudze linii i poszczególnych stanowisk, wydziałowych szczególnie dotyczących wdrażania nowych produktów,
* inicjowanie działań korygujących w celu wyeliminowania błędów w technologii produkcji,
* opracowanie i wdrażanie standardów technologicznych zgodnie z przepisami w tym zakresie (HACCP),
* określenie terminów przydatności produktów do spożycia,
* współpraca z uprawnionymi instytucjami kontrolnymi,
* dostarczanie analiz związanych z zarządzanym procesem na potrzeby firmy.
Stawiane wymagania obejmują:
* wykształcenie wyższe, doświadczenie zawodowe – różny okres zależnie od oferty,
* znajomość przepisów cGMP (current Good Manufacturing Practice),
* znajomość procesów, zasad funkcjonowania zakładów,
* znajomość języków – najczęściej angielskiego,
* umiejętność opracowania dokumentacji technologicznej – po polsku i angielsku,
* obsługa komputera – w tym pakiet MS Office,
* umiejętności miękkie – komunikatywność, kreatywność, zdecydowanie, wysokie zaangażowanie, zdolności organizacyjne, zdolności analityczne, dokładność.
Przemyślenia
Na biotechnologię trudno jest się dostać. Ponadto, trzeba kochać to, co się ma zamiar robić. Niektórzy zwracają uwagę na to, że biotechnolog z powołaniem musi wyrzec się wielu rzeczy, czasem normalnego życia. Praca jest, ale nie dla każdego – trzeba zdobywać doświadczenie, polecam praktyki i staże – można zdobyć wiele umiejętności i to jeszcze w trakcie studiów, by tuż po nich w swoim CV posiadać jakieś doświadczenie zawodowe. W miarę możliwości można też prowadzić własne badania, lub być członkiem zespołu badawczego, o ile taka szansa istnieje.
Wielu wydaje się, że ucieczka za granicę jest najlepszym rozwiązaniem – ale nic bardziej mylnego – argument o nauce języka przestaje być wiarygodny (wielu z naszych rodaków nie musi posługiwać się językiem obcym za granicami naszego kraju, bo pracują razem z współrodakami), jeśli już wyjeżdżać, to w konkretnym celu – pracy w zawodzie. Wiem, że na początku może być trudno, ale nie można się poddawać.
Okiem studentki
Każdy z nas ma jakieś wyobrażenia odnośnie przyszłości - jedni chcą pracować w dużych firmach bo liczą, że zarobią wielkie pieniądze, inni w instytutach naukowych , bo tu mogą rozwijać swoje zainteresowania i przyczyniać się do dobra ludzkości. Mam nadzieję, że znajdę pracę w zawodzie i będę mogła wykorzystać wiedzę, którą zdobyłam w czasie studiów. Marzy mi się praca, w której będę mogła się rozwijać i uczyć nowych rzeczy, i pracodawca, który da mi szansę wykazania się. Wiem ,że rzeczywistość jest inna, że trzeba rozpychać się łokciami i przypodobać szefowi, że pracę często dostaje się przez znajomości, ale wierzę, że może być inaczej. Zdaję sobie sprawę z tego, że praca nie zawsze jest przyjemna, ale chodzi o to, by zaangażowanie było automatyczne – np. idąc ulicą rozmyślać o możliwych rozwiązaniach. Poczucie spełnienia i bycia potrzebnym to dobry grunt, ale jest to zależne od atmosfery w pracy i tego, czy nasze oczekiwania będą spełnione. Wymagania te są duże, jednak realne, szczególnie, gdy kończy się wymarzony kierunek i ma się powołanie. Obawy jednak istnieją – co gdy zderzenie z rzeczywistością będzie bolesne i praca nas rozczaruje?
Już za rok będę wysyłać swoje CV do różnych firm i mam nadzieję, że z efektem pozytywnym. Jeśli nie znajdę mojej wyśnionej pracy to będę musiała się pogodzić z tym co przyniesie los.
Życzę wszystkim powodzenia w szukaniu praktyk i pracy!!!
Pozdrawiam
(Katarzyna Ciesielska, Politechnika Łódzka)