Najsłynniejszą kawą włoską jest tak zwana kawa espresso. Nazwa ta może niejednego zmylić, ponieważ na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że jest to kawa z ekspresu wytworzona w bardzo krótkim czasie. Jednak tak do końca nie jest. Kawa espresso jest to mocna czarna kawa, która składa się z kilku, a może nawet kilkunastu rodzajów ziaren kawy stuprocentowej Arabiki, parzona w inny sposób niż tradycyjne kawy, które zaparza się w ekspresie. Mianowicie drobno zmielone ziarna kawy są parzone za pomocą pary w specjalnie do tego przeznaczonym ekspresie do kawy pod ciśnieniem, w efekcie czego ta kawa włoska odznacza się mocnym smakiem i aromatem, jednak ma mniejszą zawartość kofeiny niż kawa zaparzona w ekspresie w tradycyjny sposób. Dlatego też espresso uważane jest za „zdrowszą” kawę.
Większość kaw włoskich jest zaparzanych właśnie na bazie espresso, np. espresso coretto (z dodatkiem brandy lub likieru), espresso shakerato (jest to espresso wymieszane w shakerze z kostkami sorbetu), macchiato (jest to espresso z odrobiną zimnego albo ciepłego mleka), cappuccino itp. Cappuccino jest najbardziej znaną kawą włoską na całym świecie. Warto tu więc coś więcej dopowiedzieć o tej kawie. Otóż, jak już wcześniej wspomniano, jest wytworzone z czarnej mocnej kawy – espresso, serwowane z dodatkiem zimnej pianki z mleka (piankę ubija się z tłustego mleka najczęściej przy pomocy ekspresu do kawy). Z tego względu ma ono jasnobrązowy kolor i łagodny smak. Wierzch można posypać kakao, wiórkami czekoladowymi albo czekoladą z cynamonem i / lub wanilią.
Espresso serwuje się na gorąco w małych filiżankach ze spodeczkiem i łyżeczką. Wyjątek stanowi kawa espresso shakerato, którą podaje się tylko w szklance, której brzegi są wysmarowane sokiem z cytrusów. Zdarza się również, że cappuccino jest serwowane w szklance, częściej jednak podaje się je w filiżance.
