Media stały się podstawowym pośrednikiem komunikowania społecznego. Dlatego tak ważne są inwestycje, które powinno się czynić, aby zapewnić im jak najlepsze warunki funkcjonowania. Trudno nie doceniać roli mediów w budowaniu demokracji społeczeństwa obywatelskiego. Uważa się jednak, iż władze często tylko pozornie realizują owe prawo swobodnego dostępu do informacji (Ryszard Kowalczyk).Dlatego tez żurnalistyka interwencyjna pełni tutaj tak istotną rolę. Aby mogła ona realizować swoje zadanie w tym zakresie, musi być wolna i niezależna – a taka może rozwijać się tylko w systemach demokratycznych, Chcąc więc zbadać funkcjonowanie demokracji należałoby przyjrzeć się jej relacji w stosunku do mediów. Ważna jest również rola dziennikarza, jako stojącego na straży prawa. Przeciętny człowiek chętniej dzieli się przecież swoją wiedza z dziennikarzem niż policjantem czy prokuratorem. Dziennikarstwo śledcze, wykorzystuje w ten sposób swoje prawo do jawności życia publicznego. Wywierając presję na policję, prokuraturę i sądy, zmusza je do podjęcia działań. Prawidłowe funkcjonowanie systemu demokratycznego wiąże się często z konfliktami na linii dziennikarze (starający się informować) a ośrodki władzy (pragnące ukryć pewne fakty przed opinia publiczną).
Możemy wyróżnić następujące etapy postępowania w dziennikarstwie śledczym:
- sygnał-informacja (od słuchacza, widza, czytelnika)
- zgromadzenie materiałów (dowodów)
- weryfikacja, ocena źródeł oraz samych informacji
- postawienie hipotezy lub tezy
- przetworzenie informacji na materiał medialny (szukanie związków przyczynowo skutkowych, przygotowanie reportażu, audycji, artykułu)
- publikowanie materiału (przekazanie sygnału opinii publicznej)
- oczekiwanie na reakcję społeczną i interwencję organów sprawiedliwości
- przewód sądowy
- ukaranie winnych→ efekty pracy dziennikarza śledczego (obnażenie, piętnowanie, zapobieganie, łagodzenie, eliminowanie nieprawidłowości i patologii społecznych; sukces społeczny w dochodzeniu do prawdy, w tym sukces osobisty dziennikarza i redakcji; zwiększenie popularności, prestiżu, uznania społecznego gazety, stacji radiowej i telewizyjnej).
/Magdalena Bierzyńska-Sudol, „Rola dziennikarza śledczego w budowaniu demokracji i społeczeństwa obywatelskiego”/
