Gdy wątroba zaczyna chorować
Wątroba jest nie tylko największym (waży około 2 kilogramów), ale i najważniejszym narządem miąższowym organizmu. Jej funkcje wpływają na prawidłową pracę wielu innych układów jak: układu immunologicznego, nerwowego, krążenia czy hormonalnego. Szeroki wachlarz procesów, w które zaangażowana jest wątroba sprawia, że zaburzenia jej funkcji mogą manifestować się różnie i nie zawsze charakterystycznie. Objawy uszkodzenia wątroby przez wiele lat mogą nie dawać żadnych dolegliwości czy zmian w badaniach laboratoryjnych. Wątroba nie boli, bo nie jest unerwiona. Unerwiona jest wyłącznie jej torebka, a ból pojawia się dopiero, gdy zwiększa się objętość wątroby i wzrasta napięcie torebki. Osłabienie, zmęczenie, ogólne złe samopoczucie, utrata łaknienia mogą towarzyszyć wielu innym chorobom, zatem nie są zbyt istotne dla postawienia diagnozy. Podobnie ból w prawym podżebrzu, nudności, wymioty czy zaparcia. Inną grupą objawów są dolegliwości grypopodobne,jak bóle mięśni, stawów, podwyższona temperatura. Zaburzenia licznych funkcji wątroby prowadzą do poważnych następstw, jak jej niewydolność czy marskość.
Żółtaczka przyczyną uszkodzeń wątroby i zaburzeń jej pracy?
Żółtaczka to jedynie objaw - zmiana barwy skóry i białek oczu - pojawiający się z różnych powodów, między innymi w wyniku niektórych chorób zakaźnych. Błędem jest określanie wirusowego zapalenia wątroby (WZW) „żółtaczką zakaźną". Tak naprawdę WZW często przebiega bez zażółcenia skóry, czyli bez objawów żółtaczki.
Różnice między wirusowym zapaleniem wątroby typu A, B, C i D.
Wirusów będących przyczyną WZW jest jeszcze więcej. Jak łatwo zauważyć nazwane są kolejnymi literami alfabetu.
Noszą zaś wspólną nazwę - wirusów pierwotnie hepatotropowych, co oznacza, że ich pierwszym celem ataku są komórki wątrobowe. Wirusy różnią się od siebie wielkością, materiałem genetycznym, drogą przenoszenia, okresem wylęgania. Choroby przez nie wywołane mają też różny przebieg kliniczny. Jedne kończą się pełnym wyzdrowieniem (WZW typu A), inne jak WZW typu B i C - są przyczyną poważnych następstw - marskości wątroby czy pierwotnego raka wątroby. W Polsce występuje najczęściej WZW typu A, B i C. WZW typu A, to znana wszystkim „żółtaczka pokarmowa", nazywana często „chorobą brudnych rąk". Głównie narażone są na nią dzieci. Wirus znajduje się króciutko we krwi i przede wszystkim w stolcu chorego. Jest wydalany z kałem już na dwa, trzy tygodnie przed pierwszymi objawami, co oznacza, że chory roznosi infekcję, zanim zostanie zdiagnozowany. Do zakażenia dochodzi, gdy wirusy przedostaną się do organizmu wraz z pożywieniem zanieczyszczonym kałem. Ten typ WZW nie powoduje chorób przewlekłych ani poważnych powikłań. Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C przez lata może przebiegać skrycie. Nierozpoznane w porę, prowadzi do marskości wątroby czy raka pierwotnego tego narządu. Podstawowym badaniem, są testy serologiczne, które wykrywają markery zakażenia. W przypadku WZW typu B jest to antygen HBs, a przypadku WZW typu C - przeciwciała: anty HCV. Czas pojawiania się markerów jest różny, ale w obu przypadkach najwcześniejszym potwierdzeniem zakażenia jest oznaczenie obecności materiału wirusowego w krwi: HCV RNA i HBV DNA.
Wirus zapalenia wątroby typu B jest przenoszony poprzez kontakt z krwią i płynami ustrojowymi osoby zakażonej. Do zarażenia może dojść poprzez stosunek płciowy, a także w czasie zabiegów medycznych przy użyciu nieodpowiednio wysterylizowanych narzędzi, czy też podczas używania skażonych igieł lub strzykawek u osób biorących narkotyki. Wirus może być też przeniesiony z matki na dziecko w okresie okołoporodowym. W wielu przypadkach sposób zakażenia pozostaje nieznany. Podobną drogą szerzy się wirus typu C.
Kto powinien się szczepić?
Każda osoba, która nie była szczepiona przeciwko WZW typu B, powinna to zrobić jak najszybciej. Natomiast pacjenci, którzy przeszli szczepienie, powinni oznaczyć miano przeciwciał anty-HBs w surowicy. Odporność u każdego pacjenta jest bowiem sprawą indywidualną. Wprawdzie pełne, prawidłowo przeprowadzone szczepienie chroni przed zachorowaniem, jednak po upływie pewnego czasu odporność spada i może być niewystarczająca.
Dlatego wskazana jest cykliczna kontrola odporności. Badanie takie i ewentualne powtórzenie szczepienia jest zawsze konieczne przed zabiegiem operacyjnym. Niestety, ciągle jeszcze nie ma szczepionki przeciwko WZW C. Jedynym rozwiązaniem jest w tej sytuacji przestrzeganie zasad higieny i bezpieczeństwa, a jeśli dojdzie do zakażenia, wczesne wykrycie choroby i podjęcie odpowiedniego leczenia.
