Pierwsza lekcja w szkole to dla dziecka wielkie przeżycie. Sporo na ten temat mówi się i pisze zwłaszcza w sierpniu, gdy zbliża się początek roku szkolnego. Zazwyczaj jednak dotyczy to zwykłej szkoły podstawowej. Słusznie! Wszystkie dzieci tam idą i tam się uczą. Jest to obowiązek szkolny, kontrolowany przez wykonawcze aparaty państwowe jako ustanowione przez najwyższy organ ustawodawczy i nie podlegający dyskusji. Jest to więc temat znany i nieźle „oklepany” każdego roku.
Są jednak inne jeszcze szkoły, o których się mniej a nawet bardzo mało mówi. Najgłówniejszą wśród nich jest szkoła muzyczna, do której uczęszcza w Polsce ponad 30 tysięcy dzieci. Jedna szósta ich, czyli około 5 000 maluszków spotka się we wrześniu po raz pierwszy z nauczycielami gry na wybranym przez ucznia (lub rodziców) instrumencie.
To jest dopiero przeżycie!
Jeżeli twoje dziecko zostało przyjęte do szkoły muzycznej i wybiera się na początek roku szkolnego, otocz je szczególną opieką bo:
Twoje dziecko jest uzdolnione.
Trzeba zauważyć, że do tego typu szkoły idą wyłącznie dzieci uzdolnione muzycznie, mające świetny słuch muzyczny, poczucie rytmu, pamięć muzyczną i są wrażliwe na piękno dźwięku. Łączy się to również z wielką wrażliwością i specyficzną inteligencją. Są to więc szkoły elitarne, do których dostają się jednostki wybitne, wyselekcjonowane w drodze specjalistycznych „badań przydatności”.
Kolejna „inność” szkoły muzycznej, to wiek uczniów w klasie pierwszej. Wielu osobom może wydać się to dziwne, że w grupie pierwszoklasistów może być obok siedmiolatka ośmio- a nawet dziewięciolatek ale także sześciolatek lub nawet jeszcze młodsze dziecko. Nie działa tu bowiem obowiązek szkolny prawnie regulowany. Decydują, jak powiedziałem wyżej zdolności muzyczne oraz tak zwana dojrzałość szkolna.
Jeśli w wieku lat pięciu, a nawet młodsze, dziecko jest w stanie utrzymać dobrą koncentrację przez 30 minut, ma do tego zdolności muzyczne, może być uczniem szkoły muzycznej, przynajmniej na niektórych instrumentach. (Na pewno nie na kontrabasie czy puzonie!).
Należy więc własne dziecko uprzedzić o takiej możliwości, aby uniknąć ewentualnego stresu.
1. Przygotuj swoje dziecko na możliwość, że w jego grupie mogą być też dzieci starsze od niego.
Kolejna charakterystyczna cecha szkoły muzycznej wynika z systemu nauczania gry na instrumencie. Otóż jest to proces polegający na znanym z nauki rzemiosł systemie mistrz – uczeń. Wynika z tego tak zwane nauczanie indywidualne, stosowane w zwykłych szkołach absolutnie wyjątkowo i to raczej w przypadkach uzasadnionych zdrowotnie.
2. Jak najwcześniej skontaktuj się osobiście z nauczycielem przedmiotu głównego.
W szkole muzycznej każdy uczeń jest przydzielony do konkretnego nauczyciela – specjalisty od nauczania gry na wybranym dla dziecka instrumencie. Oficjalna nazwa: Nauczyciel przedmiotu głównego.
Dlaczego „głównego”? Bo są też inni, którzy będą dziecko uczyć przedmiotów teoretycznych, wspomagających naukę gry i rozwój muzyczny ucznia.
Należy jak najwcześniej z początkiem roku szkolnego osobiście skontaktować się z nauczycielem przedmiotu głównego w celu ustalenia planu zajęć. Jeśli jest to szkoła publiczna, nadzorowana przez Ministra Kultury, to nauczyciel ustala dwa spotkania tygodniowo. Dni i godziny zajęć dopasowuje się do możliwości ucznia i nauczyciela. Mogą więc to być godziny bardzo różne dla każdego ucznia.
Przed rozpoczęciem zajęć szkoła ogłasza przydziały, przeważnie umieszczając je na specjalnej tablicy ogłoszeń w jakimś pomieszczeniu wewnątrz budynku. Są tam wypisane nazwiska nauczycieli i miejsca (sale) oraz godziny, w których oczekują na przydzielonych uczniów.
Im wcześniej skontaktujesz się z nauczycielem,tym większe masz możliwości ustalenia wygodnych dla dziecka dni i godzin zajęć.
3. Zapoznaj przydział twojego dziecka do grup lekcji teorii.
Nadzór pedagogiczny w szkole po analizie naboru uczniów tworzy grupy 8 – 12 osobowe, w których naucza się przedmiotów teoretycznych. W szkołach publicznych pierwszego stopnia w dziale dziecięcym naucza się zbiorowo przedmiotów:
Rytmika,
Kształcenie słuchu,
Zasady muzyki,
Literatura muzyczna.
Nie przerażaj się ilością tych przedmiotów i ich poważnym fachowym brzmieniem. Są one nauczane w sposób łączony, w trakcie dwóch spotkań tygodniowo, w dawkach uwzględniających stopień dojrzałości szkolnej dziecka zgodnie z jego wiekiem i rozwojem. Pod tym kątem organizowane są grupy.
Bywa często, że plan tygodniowy grupy twojego dziecka nie odpowiada tobie z jakichś ważnych powodów. Szkoły są w stanie uwzględniać wnioski o przeniesienie do innej grupy o tym samym poziomie ale innym planie.
4. Poznaj wymagania dotyczące nauczania gry i teorii muzyki.
Podstawowy wymóg w szkole muzycznej to posiadanie do osobistej dyspozycji odpowiedniego instrumentu, na którym dziecko będzie kształcone. Jest to warunek zapewnienia powodzenia w nauce. W wielu wypadkach już przed podjęciem zamiaru kształcenia, w domu jest jakiś instrument. W wielu też przypadkach trzeba warunek ten spełnić tuż przed rozpoczęciem nauki.
Szkoły wydatnie pomagają w zapewnieniu instrumentu uczniom na czas nauki. W magazynach są na ogół instrumenty smyczkowe – skrzypce różnych rozmiarów, wiolonczele, instrumenty dęte jak flety, klarnety, instrumenty perkusyjne i wiele z nich są użyczane rodzicom lub opiekunom ucznia za odpowiednim poręczeniem majątkowym.
Trudniejsza sprawa dotyczy pianin, których się nie użycza, bez których zaś nauka gry na fortepianie nie jest możliwa. Jednak cena używanych pianin jest często bardzo przystępna bo równa cenie nowego telewizora czy komputera. Instrument ponadto można po długim nawet czasie bez straty sprzedać, co nadaje mu charakter pewnego typu lokaty kapitału, w odróżnieniu od wymienionych elektronicznych urządzeń.
5. Od pierwszej chwili nauki pomagaj dziecku rozwijać jego talent.
Na ten temat szerzej będę mówił w innej części poradnika. Tu poruszę jedynie najważniejszą sprawę dotyczącą wspomagania talentu.
Jeśli twoje dziecko wyrazi ochotę, a ty masz możliwość przyprowadzać je do szkoły dodatkowo, zgłoś jak najwcześniej do szkolnego chóru. Obowiązkowy udział zaczyna się od czwartego roku nauki, jednak jednostki wybitne z własnej woli mogą uczęszczać na te zajęcia wcześniej. Udział w zespołowym muzykowaniu rozwija poczucie harmonii, wyczucie frazowania i ogólnie muzykalność, która przenosi się na osiągnięcia na instrumencie głównym.
Nie do przecenienia jest także wartość duchowa wyniesiona z udziału w próbach i występach chóru. Skutkuje ona znacząco w dorosłym życiu jednostki. Jestem przekonany, że przyznają mi rację ci dorośli, którzy niegdyś w jakimkolwiek chórze dłuższy czas śpiewali. Są to inni ludzie!
Zrób to dla przyszłości swojego uzdolnionego dziecka.
Terminy muzyczne:
Przedmiot główny – nauczanie gry na wybranym instrumencie.
Nauczyciel przedmiotu głównego – nauczyciel uczący gry na głównym instrumencie.
Kształcenie słuchu – nauczanie rozpoznawania różnic między wysokością dźwięków, czasowych odległości między zdarzeniami akustycznymi czyli rozpoznawania i zapamiętywania rytmu, zapisywania melodii za pomocą nut, odczytywania melodii z zapisu nutowego i innych podobnych umiejętności.
Publiczna szkoła muzyczna – szkoła, w której realizowany jest program nauczania zaakceptowany przez nadzór pedagogiczny wyznaczony przez Ministra Kultury oraz odpowiadająca temu siatka godzin dydaktycznych, zaś nauczyciele mają stosowne kwalifikacje.
Zasady muzyki – nauczanie reguł obowiązujących w muzyce europejskiej.
Stanisław Sadłowski
www.stasad.pl