W dzisiejszych czasach wizyta u psychiatry, psychologa czy psychoterapeuty odbierana jest przez większość ludzi w negatywny sposób. Uważają oni, iż osoba mająca problemy „ze sobą” lub cierpiąca na zaburzenia psychiczne jest gorsza od innych lub wręcz „nienormalna”. Niektórzy twierdzą nawet, że chorych psychicznie nie powinno się leczyć, ponieważ i tak nic z nich nie będzie. Jednak czy chorych na grypę lub zapalenie płuc też nie powinno się poddawać terapii?? Czy słowo „choroba” ma dwa odmienne znaczenia?? Skąd biorą się negatywne opinie na temat tych trzech zawodów??
Prawdopodobnie spowodowane jest to czystą niewiedzą, co potwierdza fakt, iż słowa psychiatra, psycholog i psychoterapeuta często używane są zamiennie, chociaż nie oznaczają tego samego. Co zatem kryje się pod każdym z nich??
Psychiatra jest lekarzem, a jego rolą jest poznanie pacjenta, ocenienie jego funkcjonowania psychicznego, a więc poznawczego, emocjonalnego i społecznego w celu stwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń lub choroby psychicznej oraz jeśli to konieczne, dobór odpowiednich leków. Aby umówić się na wizytę u psychiatry nie jest potrzebne skierowanie od lekarza rodzinnego.
Psycholog to osoba, która ukończyła studia psychologiczne na poziomie magisterskim. Może zajmować się np. psychologią zdrowia, wychowania, organizacji i pracy lub psychologią kliniczną. To właśnie najczęściej psycholog kliniczny przyjmuje w różnego rodzaju poradniach i przychodniach. Jego zadaniem jest pomoc danej osobie w zrozumieniu siebie, swojej sytuacji życiowej oraz w zrozumieniu innych osób i spojrzeniu na określony problem z różnych perspektyw. Będzie to możliwe tylko wtedy, gdy wspólnie z nim stworzy ona atmosferę bezpieczeństwa, akceptacji i zaufania oraz, gdy nie będzie zatajała istotnych faktów czy wydarzeń z własnego życia.
Wbrew przyjętym opiniom, psycholog nie da nikomu gotowej recepty na zażegnanie kłopotliwej sytuacji. Będzie on jedynie postępował w taki sposób, aby pacjent sam odkrył najlepsze dla siebie rozwiązanie, bo w końcu to on decyduje o swoim życiu.
Psychoterapeuta natomiast, jest osobą posiadającą „wyższy stopień wtajemniczenia”. Proces jego edukacji wymaga co najmniej 4 letniego specjalistycznego kształcenia po ukończeniu studiów, na które składa się nie tylko wiedza teoretyczna i praktyczna, ale własna 2-3 letnia psychoterapia osobista i praktyka kliniczna pod superwizją.
Najogólniej rzecz biorąc, psychoterapię dzieli się na indywidualną i grupową. Indywidualna rozpoczyna się jednym lub dwoma spotkaniami wstępnymi (konsultacją). Następnie pacjent i terapeuta zawierają kontrakt terapeutyczny określający warunki uczestniczenia w terapii, cel (cele) terapii, częstotliwość spotkań, czas trwania terapii oraz jej koszt, jeśli odbywa się ona w gabinecie prywatnym. Czas trwania terapii wynosi przeciętnie kilka miesięcy (w przypadku bardziej złożonych problemów - maksymalnie kilkanaście). Spotkania odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu, jedno spotkanie trwa zwykle 60 minut.
Podczas kontaktu indywidualnego, terapeuta głębiej wnika w psychikę danej osoby. Próbuje odkryć związki, między wydarzeniami z jej przeszłości, a tym w jaki sposób odbiera ona rzeczywistość. Stara się przeanalizować wszelkie czynniki, mogące wpływać na jej obecny stan oraz wejść w świat emocji i odczuć, jakie kierują jej zachowaniem.
Natomiast psychoterapia grupowa wykorzystuje dla celów terapeutycznych dynamikę stosunków powstających wśród członków celowo dobranej grupy. Udział w grupie terapeutycznej składającej się z osób będących w podobnej sytuacji niweluje poczucie izolacji. Pozwala danemu człowiekowi obserwować innych ludzi, poznać ich wcześniejsze doświadczenia i czerpać z tego korzyści dla siebie. Z biegiem czasu między członkami grupy tworzy się silna więź, mająca ogromne znaczenie w procesie terapeutycznym, z uwagi na to, iż zwiększa jego efektywność. Spotkania grupowe, podobnie jak indywidualne odbywają się zwykle raz w tygodniu.
Przedstawiciele powyższych zawodów współpracują ze sobą. Psychiatra wprowadzając środki farmakologiczne zaleca często skorzystanie z terapii, a psycholog czy psychoterapeuta w przypadku zauważenia u pacjenta objawów mogących wskazywać na chorobę, kieruje go do psychiatry w celu zapewnienia mu kompleksowej pomocy. Jedyną różnicą między nimi jest to, że w psychologii i psychoterapii można wyróżnić 3 podstawowe ujęcia: behawioralne, poznawcze i psychodynamiczne.
Podejście behawioralne bazuje na zachowaniu się człowieka, na wzmacnianiu jego pozytywnych cech (np. poprzez pochwały lub nagrody) oraz wygaszaniu negatywnych (np. poprzez kary). Postrzega człowieka jako istotę, której zachowanie w decydującej mierze zdeterminowane jest przez środowisko (otoczenie).
Zwolennicy psychologii poznawczej badają procesy i zmiany psychiczne ( wrażenia zmysłowe ), które następują podczas oddziaływania na psychikę człowieka. Uważają, że człowiek nie jest całkowicie sterowany przez środowisko zewnętrzne ani nie jest zależny od sił popędowych, ale raczej jest samodzielnym podmiotem, który samodzielnie i celowo działa. Zajmują się takimi procesami poznawczymi jak pamięć, myślenie, spostrzeganie czy uwaga.
Ujęcie psychodynamiczne zwraca uwagę na rolę nieświadomości i wczesnych doświadczeń życiowych w powstaniu obecnych trudności. Problemy, z którymi nie radzi sobie dany człowiek, są łączone z jego historią życia, z wczesnodziecięcymi doświadczeniami i pod tym kątem analizowane. Psychodynamika odnosi się także do sfery konfliktów wewnętrznych, co oznacza iż terapeuta stara się dostrzec i nazwać wewnętrzne sprzeczności w potrzebach, popędach, fantazjach zgłaszającej się do niego osoby oraz doprowadzić do ich rozwiązania.
Zadaniem tego artykułu jest zmniejszenie zjawiska niewiedzy dotyczącej opisanych zawodów oraz poprawa społecznej pozycji osób korzystających np. z pomocy psychologa. Tak naprawdę są to tacy sami ludzie jak reszta naszego społeczeństwa. Tak samo jak inni potrzebują akceptacji i poczucia, że komuś na nich zależy. Nie pozwólmy zatem, aby ich świat stał się jeszcze bardziej ciemny i ponury. Pozwólmy im na odrobinę słońca, które ułatwi im powrót do pełni sił.
Pozdrawiam
Monika Szydziak
Prawdopodobnie spowodowane jest to czystą niewiedzą, co potwierdza fakt, iż słowa psychiatra, psycholog i psychoterapeuta często używane są zamiennie, chociaż nie oznaczają tego samego. Co zatem kryje się pod każdym z nich??
Psychiatra jest lekarzem, a jego rolą jest poznanie pacjenta, ocenienie jego funkcjonowania psychicznego, a więc poznawczego, emocjonalnego i społecznego w celu stwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń lub choroby psychicznej oraz jeśli to konieczne, dobór odpowiednich leków. Aby umówić się na wizytę u psychiatry nie jest potrzebne skierowanie od lekarza rodzinnego.
Psycholog to osoba, która ukończyła studia psychologiczne na poziomie magisterskim. Może zajmować się np. psychologią zdrowia, wychowania, organizacji i pracy lub psychologią kliniczną. To właśnie najczęściej psycholog kliniczny przyjmuje w różnego rodzaju poradniach i przychodniach. Jego zadaniem jest pomoc danej osobie w zrozumieniu siebie, swojej sytuacji życiowej oraz w zrozumieniu innych osób i spojrzeniu na określony problem z różnych perspektyw. Będzie to możliwe tylko wtedy, gdy wspólnie z nim stworzy ona atmosferę bezpieczeństwa, akceptacji i zaufania oraz, gdy nie będzie zatajała istotnych faktów czy wydarzeń z własnego życia.
Wbrew przyjętym opiniom, psycholog nie da nikomu gotowej recepty na zażegnanie kłopotliwej sytuacji. Będzie on jedynie postępował w taki sposób, aby pacjent sam odkrył najlepsze dla siebie rozwiązanie, bo w końcu to on decyduje o swoim życiu.
Psychoterapeuta natomiast, jest osobą posiadającą „wyższy stopień wtajemniczenia”. Proces jego edukacji wymaga co najmniej 4 letniego specjalistycznego kształcenia po ukończeniu studiów, na które składa się nie tylko wiedza teoretyczna i praktyczna, ale własna 2-3 letnia psychoterapia osobista i praktyka kliniczna pod superwizją.
Najogólniej rzecz biorąc, psychoterapię dzieli się na indywidualną i grupową. Indywidualna rozpoczyna się jednym lub dwoma spotkaniami wstępnymi (konsultacją). Następnie pacjent i terapeuta zawierają kontrakt terapeutyczny określający warunki uczestniczenia w terapii, cel (cele) terapii, częstotliwość spotkań, czas trwania terapii oraz jej koszt, jeśli odbywa się ona w gabinecie prywatnym. Czas trwania terapii wynosi przeciętnie kilka miesięcy (w przypadku bardziej złożonych problemów - maksymalnie kilkanaście). Spotkania odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu, jedno spotkanie trwa zwykle 60 minut.
Podczas kontaktu indywidualnego, terapeuta głębiej wnika w psychikę danej osoby. Próbuje odkryć związki, między wydarzeniami z jej przeszłości, a tym w jaki sposób odbiera ona rzeczywistość. Stara się przeanalizować wszelkie czynniki, mogące wpływać na jej obecny stan oraz wejść w świat emocji i odczuć, jakie kierują jej zachowaniem.
Natomiast psychoterapia grupowa wykorzystuje dla celów terapeutycznych dynamikę stosunków powstających wśród członków celowo dobranej grupy. Udział w grupie terapeutycznej składającej się z osób będących w podobnej sytuacji niweluje poczucie izolacji. Pozwala danemu człowiekowi obserwować innych ludzi, poznać ich wcześniejsze doświadczenia i czerpać z tego korzyści dla siebie. Z biegiem czasu między członkami grupy tworzy się silna więź, mająca ogromne znaczenie w procesie terapeutycznym, z uwagi na to, iż zwiększa jego efektywność. Spotkania grupowe, podobnie jak indywidualne odbywają się zwykle raz w tygodniu.
Przedstawiciele powyższych zawodów współpracują ze sobą. Psychiatra wprowadzając środki farmakologiczne zaleca często skorzystanie z terapii, a psycholog czy psychoterapeuta w przypadku zauważenia u pacjenta objawów mogących wskazywać na chorobę, kieruje go do psychiatry w celu zapewnienia mu kompleksowej pomocy. Jedyną różnicą między nimi jest to, że w psychologii i psychoterapii można wyróżnić 3 podstawowe ujęcia: behawioralne, poznawcze i psychodynamiczne.
Podejście behawioralne bazuje na zachowaniu się człowieka, na wzmacnianiu jego pozytywnych cech (np. poprzez pochwały lub nagrody) oraz wygaszaniu negatywnych (np. poprzez kary). Postrzega człowieka jako istotę, której zachowanie w decydującej mierze zdeterminowane jest przez środowisko (otoczenie).
Zwolennicy psychologii poznawczej badają procesy i zmiany psychiczne ( wrażenia zmysłowe ), które następują podczas oddziaływania na psychikę człowieka. Uważają, że człowiek nie jest całkowicie sterowany przez środowisko zewnętrzne ani nie jest zależny od sił popędowych, ale raczej jest samodzielnym podmiotem, który samodzielnie i celowo działa. Zajmują się takimi procesami poznawczymi jak pamięć, myślenie, spostrzeganie czy uwaga.
Ujęcie psychodynamiczne zwraca uwagę na rolę nieświadomości i wczesnych doświadczeń życiowych w powstaniu obecnych trudności. Problemy, z którymi nie radzi sobie dany człowiek, są łączone z jego historią życia, z wczesnodziecięcymi doświadczeniami i pod tym kątem analizowane. Psychodynamika odnosi się także do sfery konfliktów wewnętrznych, co oznacza iż terapeuta stara się dostrzec i nazwać wewnętrzne sprzeczności w potrzebach, popędach, fantazjach zgłaszającej się do niego osoby oraz doprowadzić do ich rozwiązania.
Zadaniem tego artykułu jest zmniejszenie zjawiska niewiedzy dotyczącej opisanych zawodów oraz poprawa społecznej pozycji osób korzystających np. z pomocy psychologa. Tak naprawdę są to tacy sami ludzie jak reszta naszego społeczeństwa. Tak samo jak inni potrzebują akceptacji i poczucia, że komuś na nich zależy. Nie pozwólmy zatem, aby ich świat stał się jeszcze bardziej ciemny i ponury. Pozwólmy im na odrobinę słońca, które ułatwi im powrót do pełni sił.
Pozdrawiam
Monika Szydziak
Licencja: Creative Commons
