EIB/KNX to system elektroinstalacyjny powstały w latach osiemdziesiątych, jako standard umożliwiający współpracę urządzeń pochodzących od różnych producentów. Na początku znany był pod nazwą EIB (European Installation Bus - Europejska Magistrala Instalacyjna), jednakże obecnie preferowana jest nazwa KNX (logo przedstawia następny rysunek). Nadzór nad standardem sprawuje organizacja Konnex, zrzeszająca ponad 200 producentów.
System KNX jest de facto systemem budynku inteligentnego, który pozwala w prosty sposób realizować różnorodne funkcje sterownicze, dotyczące np. oświetlenia, ogrzewania itp. Spośród innych systemów wyróżnia go fakt, że są z nim kompatybilne urządzenia różnych producentów, co uniezależnia od jednego z nich i pozwala wybrać optymalne produkty z bogatej oferty. Nad wzajemną zgodnością czuwa organizacja Konnex, wydająca producentom stosowne certyfikaty.
Istotą działania urządzeń systemu KNX jest ich połączenie z tradycyjną instalacją elektryczną 230V z jednej strony (co umożliwia zasilanie urządzeń), a z drugiej strony z magistralą 24V. Magistrala ma za zadanie umożliwiać komunikację między urządzeniami poprzez przesyłane za jej pośrednictwem sygnały elektryczne zwane telegramami. Tworzy ją skrętka dwuparowa (najczęściej przewód YCYM 2x2x0,8) i wtedy mamy do czynienia z tzw. KNX.TP - Twisted Pair. Równie dobrze rolę magistrali mogą spełniać fale radiowe (KNX.RF - Radio Frequency), linia zasilająca (KNX.PL - Powerline) czy Ethernet (KNX.IP - Internet Protocol).
W systemie tym mamy trzy zasadnicze rodzaje urządzeń: urządzenia systemowe, sensory i aktory. Urządzenia systemowe nie są bezpośrednio związane z realizowanymi funkcjami sterowniczymi, ale bez nich funkcjonowanie inteligentnej instalacji nie byłoby możliwe. Są to m.in. zasilacze i sprzęgła. Sensory, którymi mogą być np. przyciski, czujniki ruchu czy wejścia binarne, wysyłają na magistralę telegramy o stanach swoich styków. Informacje te są odbierane przez aktory (urządzenia wykonawcze), które dokonują odpowiednich operacji łączeniowych.
Schemat najprostszej instalacji do sterowania oświetleniem przedstawia poniższy rysunek. Znajduje się tam zasilacz, sensor w postaci przycisku i aktor załączający oświetlenie. W tym obwodzie można zrealizować nie tylko funkcję załącz/wyłącz, ale i ściemnianie. Symbole poszczególnych elementów są symbolami standardowymi określonymi w specyfikacji systemu.
Urządzeń w systemie KNX nie można łączyć w dowolne struktury, tylko należy się trzymać ściśle określonej topologii. Architekturę instalacji KNX przedstawia kolejny rysunek. Instalacja taka może się składać z maksymalnie 15 obszarów połączonych linią obszarową. Poprzez sprzęgła obszarowe łączy się ona z liniami głównymi, a te, poprzez sprzęgła liniowe, z maksymalnie piętnastoma liniami. W linii może się znajdować do 64 urządzeń, przy czym istnieje możliwość jej rozbudowy o dalsze elementy. Każda linia, linia główna i linia obszarowa musi posiadać własny zasilacz. Oczywiście, w prostszych instalacjach tak rozbudowana struktura nie jest konieczna i wystarczy np. budowa jednej linii.
Urządzenia w instalacji KNX mają nadane dwa rodzaje adresów. Pierwszy z nich to adres fizyczny, związany z lokalizacją urządzenia w strukturze systemu. Ma on format O.L.E. gdzie:
O - numer obszaru
L - numer linii
E - numer elementu w linii
Drugi adres to tzw. adres grupowy, łączący urządzenia realizujące tę samą funkcję (podnoszenie/opuszczanie rolet, sterowanie elektrozaworem, włączanie/wyłączanie/ściemnianie oświetlenia). Podobnie jak adres fizyczny, składa się z trzech liczb G/Ś/P:
G - grupa główna
Ś - grupa pośrednia
P - podgrupa
Tyle, jeśli chodzi o podstawowe informacje o systemie EIB/KNX. System ten ma naprawdę duże możliwości i pozwala zrealizować zaawansowane funkcje sterownicze. Zdobywa on coraz większe uznanie instalatorów za łatwość konfiguracji i szeroki wybór urządzeń.
