Ostre zatrzymanie moczu to nagła, bolesna niezdolność do oddania moczu mimo rozciągniętego pęcherza moczowego.
Przyczyny
Najczęstszą przyczyną ostrego zatrzymania moczu u osób w podeszłym wieku jest zaparcie lub zaleganie mas kałowych w odbytnicy – jest to zaburzenie stosunkowo proste do usunięcia. Przyczyny znacznie poważniejsze, gdyż nie zawsze odwracalne lub wymagające intensywnego leczenia to m.in. cukrzyca, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, ropień, zakażenie pęcherza moczowego, zapalenie dróg moczowych, opryszczka narządów płciowych, choroba ośrodkowego układu nerwowego, kamica moczowa, uraz lub leki.
Mechanizmy powstawania
Bezpośrednio za zatrzymanie moczu odpowiada zwykle jeden z trzech mechanizmów, do których prowadzi większość z powyżej opisanych chorób. Są to:
1.) Zwężenie drogi odpływu z pęcherza moczowego – powstaje na przykład na wskutek ucisku z zewnątrz spowodowanego zalegającymi masami kałowymi w odbytnicy;
2.) Pęcherz neurogenny – sugeruje przerwanie unerwienia pęcherza co prowadzi do osłabienia skurczu mięśnia wypieracza pęcherza lub upośledzenia rozkurczu zwieracza pęcherza;
3.) Niedostateczna aktywność mięśnia wypieracza pęcherza – jego osłabienie może powodować rozciągnięcie pęcherza moczowego.
Objawy towarzyszące
Osoby cierpiące na ostre zatrzymanie moczu, skarżą się na ból podbrzusza, całkowite bądź częściowe zatrzymanie moczu, bolesne oddawanie moczu oraz nietrzymanie moczu. Z uwagi na przyczynę schorzenia może również występować gorączka, majaczenia, krwiomocz.
Leczenie
Leczenie ostrego zapalenia pęcherza rozpoczyna się od szybkiego opróżnienia pęcherza moczowego poprzez cewnikowanie bądź usunięcie zalegającej przeszkody. Najprostszą i skuteczną metodą leczenia schorzenia jest wprowadzenie cewnika przez cewkę moczową na stałe. W prawdzie w przypadku dolegliwości spowodowanej łagodnym rozrostem cewki gruczołu krokowego wystarczy okres 3 dni. Cewnikowanie okresowe może przeprowadzić sam pacjent po odpowiednim przeszkoleniu , u osób starszych lub niesprawnych ruchowo zabieg przeprowadza zwykle pielęgniarka.
Poprawę objawów choroby obserwuje się w przypadku zastosowania leczenia farmakologicznego doksazosyną lub tamsulozyną . Są to jednak substancje pomagające zapobiegać lub zwalczać objawy, nie zmniejszają jednak ryzyka zachorowania . Mogą ponadto wywoływać objawy uboczne – zawroty głowy, spadek ciśnienia. Stosuje się również leki typu finasteryd, skuteczne w przypadku łagodnego rozrostu gruczołu krokowego.
Osoby w wieku podeszłym w przypadku występowania czynników wyzwalających, takich jak np. udar mózgu czy zapalenie płuc wymagają hospitalizacji.
Rozpoznanie i leczenie ostrego zatrzymania moczu bywa utrudnione ze względu na występowanie chorób współistniejących oraz przyjmowaniu wielu leków przez pacjentów w podeszłym wieku, które mogą zmieniać obraz kliniczny choroby.
