Badanie polega na pomiarze ciśnienia w dużych tętnicach. Zwykle pomiar ciśnienia wykonywany jest w tętnicy ramiennej czasami (przy pomiarach samodzielnych) na naczyniach krwionośnych w okolicy nadgarstka. Wartości ciśnienia tętniczego ulegaja zmianie w rytm pracy serca. Przy pomiarze ciśnienia tętniczego krwi rejestruje się dwie wartości: ciśnienie maksymalne, czyli skurczowe oraz minimalne, czyli rozkurczowe.
Do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi używa się ciśnieniomierza.Starsze urządzenia opierały się na wskaźniku rtęciowym oraz stetoskopie. Nowoczesne, elektroniczne ciśnieniomierze do pomiaru ciśnienia wykorzystują najczęściej metodę oscylometryczną. Generalnie zasada pomiaru opiera się na rejestrowaniu zmian lub tonów w mankiecie wypełnionym powietrzem.
Według zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia i Międzynarodowego Towarzystwa Nadciśnieniowego z 1999 roku (WHO/ISH 1999) przyjmuje się dla celów praktycznych i klinicznych wartości 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i 90 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego jako wartości wskazujące na nadciśnienie tętnicze. Za wzorcowe ciśnienie tętnicze uważa się wartość 120/80 mm Hg.
Badanie ciśnienia tętniczego krwi umożliwia rozpoznanie nadciśnienia tętniczego krwi oraz kontrolę jego leczenia. Jest pomocne również w diagnozowaniu innych dolegliwości.
Z uwagi na to, że wiele czynników może wpływać na wynik pomiaru ciśnienia tętniczego pacjenci, u których podejrzewa się lub rozpoznano nadciśnienie tętnicze, powinni prowadzić samokontrolę w domu. Dopiero wyniki wielodniowych badań pozwalają na bardziej obiektywa ich ocenę. Obecnie na rynku można kupić ciśnieniomierze o zróżnicowanej cenie generalnie jednak nakażdą kieszeń. Należy przy tym pamiętać, że nadciśnienie tętnicze nie rozpoznane i nie leczone jest powodem wielu przewlekłych i powarznych chorób. Warto zatem zainwestować niewielkie środki we własne zdrowie.