Oczywiście, że TAK!!!
Jeżeli chcesz zwiększyć efektywność swojej nauki musisz po prostu dotrzeć do wiarygodnych badań naukowych, przeanalizować ich wyniki, a następnie wyciągnąć na ich podstawie praktyczne wnioski, dotyczące skutecznego uczenia się.
Trudne? Zdecydowanie tak. Masz jednak to szczęście, że nie musisz robić tego samodzielnie. Niniejszy wpis na blogu rozpoczyna bowiem całą serię artykułów poświęconych skutecznemu uczeniu się, opartemu na wynikach rzetelnych badań naukowych.
Zanim jednak zacznę przybliżać Ci świat efektywnej nauki ostrzegam Cię, że wiele spośród zamieszczonych poniżej rad i spostrzeżeń może Ci się wydać oczywistymi. To jest całkowicie świadomy zabieg. Wychodzę bowiem z założenia, że to, co dla jednego człowieka jest rzeczą oczywistą może taką nie być dla kogoś innego. Pragnę również maksymalnie usystematyzować wiedzę dotyczącą skutecznego uczenia się, dlatego też zwracam uwagę na zależności proste, często pomijane przez innych autorów.
No nic.....dość tego ględzenia. Pora przejść do konkretów :)
ZASADA 1: Jeśli chcesz uczyć się skutecznie musisz się dobrze wyspać
Truizm? Być może tak. Znam jednak wiele osób, które nie stosują się do tej prostej zasady i zarywają noce ucząc się do różnego rodzaju egzaminów. Osoby te po przyjściu na egzamin orientują się nagle, że cała wiedza gdzieś im „wyparowała” i nie są w stanie odpowiedzieć nawet na najprostsze pytania. Dlaczego tak się dzieje?
Odpowiedź na to pytanie przynoszą nam badania naukowe pochodzące z przełomu XX i XXI wieku. Wskazują one na to, że w trakcie snu głębokiego dochodzi do tak zwanego postprocessingu informacji w trybie off-line (Stickgold, 1998). Mówiąc prościej: podczas snu informacje nabyte w ciągu dnia są jeszcze raz przetwarzane przez nasz mózg i są przenoszone z tymczasowego magazynu pamięciowego (hipokampa) do magazynu docelowego (czyli do kory mózgowej). Innymi słowy: kiedy Ty śpisz, Twój mózg ciężko pracuje, aby zagwarantować Ci sukces na zbliżającym się nieuchronnie egzaminie.
Jeśli więc chcesz nauczyć się czegoś w sposób efektywny, podaruj sobie odpowiednią dla Ciebie dawkę snu. I przestań wierzyć ludziom, którzy twierdzą, że czas poświęcony na sen to czas zmarnowany. Oni się po prostu mylą.
ZASADA 2: Wykorzystaj potęgę nagrody
Czy Ty także masz czasem wrażenie, że nauka jest nudna, męcząca i bezsensowna? Czy wymyślasz sobie ciągle różnego rodzaju wymówki tylko po to, żeby się nie uczyć? Jeżeli tak, to świetnie się składa, bo mam pewną radę specjalnie dla Ciebie.
Rada ta jest bardzo krótka i brzmi następująco: nagradzaj się za to, że się czegoś nauczyłeś. Na początku może Ci się to wydawać dziwne i głupie, jednak ta zasada skutecznej nauki jest znana od wielu lat i była wielokrotnie testowana i potwierdzana przez różnego rodzaju badania naukowe. A wszystko zaczęło się bardzo dawno temu od odkrycia procesu warunkowania instrumentalnego....
Aby jednak oszczędzić Ci historii opiszę tylko pokrótce o co chodzi. W warunkowaniu instrumentalnym zakłada się, że odpowiednia forma zachowania utrwala się, jeżeli jej konsekwencją jest nagroda (Sadowski, 2003). Mówiąc prościej: ludzie oraz zwierzęta chętniej robią te rzeczy, które są dla nich przyjemne. To oczywista zależność, jednak większość ludzi nigdy nie zadała sobie trudu, żeby wyciągnąć na jej podstawie praktyczne wnioski.
A wnioski takie w przypadku efektywnej nauki brzmią następująco: Jeśli chcesz uczyć się skutecznie, musisz skojarzyć sobie naukę z czymś przyjemnym. Najlepiej tego dokonać przyznając sobie nagrodę po opanowaniu danej partii materiału. Nagrodą może tu być cokolwiek: batonik, spacer, kąpiel, czy też rozmowa z koleżanką. To już pozostawiam Twojej inwencji. Pamiętaj jednak o tym, żeby nagroda występowała bezpośrednio po zakończeniu nauki, a nie w jej trakcie, bo inaczej metoda nagradzania nie będzie skutecznie działać. Nie zapomnij również o tym, że nagrody w postaci batoników, ciastek i innych słodyczy zawierają dużo kalorii. :)
ZASADA 3: Pamiętaj o krzywej pozycyjnej
Jeśli nie wiesz w jakiej kolejności należy uczyć się materiału, który musisz przyswoić, to mam 99% pewność, że nigdy nie słyszałeś o badaniach nad tak zwanymi „krzywymi pozycyjnymi”.
Krzywe te – zgodnie z ich definicją – obrazują zróżnicowaną łatwość zapamiętywania elementów znajdujących się w szeregu (Maruszewski, 2001). Wnioski wypływające z analizy tych krzywych są naprawdę bardzo ciekawe. A brzmią one tak: człowiek najlepiej zapamiętuje to, czego uczył się na początku i na końcu procesu nauki.
Jak wykorzystać tę wiedzę w praktyce? To bardzo proste. Podziel materiał, który musisz zapamiętać na informacje ważne i mniej ważne. Rozpocznij od przyswojenia sobie informacji ważnych, potem przejdź do mniej istotnych, a na końcu wróć do wiedzy najważniejszej. Innymi słowy: ucz się rzeczy najważniejszych na początku i na końcu każdego dnia nauki, bo dzięki temu łatwiej jest zdać nawet najtrudniejszy egzamin.
Opisane przed chwilą zasady skutecznej nauki są naprawdę proste, dlatego też łatwo zastosować je w praktyce. Nie zwlekaj więc ani minuty dłużej i wykorzystaj tę wiedzę już dziś. W ten sposób zwiększysz efektywność swojej nauki i będziesz mieć więcej czasu na różnego rodzaju przyjemności. :)
Literatura:
1) Maruszewski, T. (2001). Psychologia poznania. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
2) Sadowski, B. (2003). Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
3) Stickgold, R. (1998). Sleep: Off-line memory reprocessing. Trends in Cognitive Sciences 2: 484-492.
