Tradycyjne źródła ogrzewania, takie jak piece na paliwo stałe, piece gazowe czy grzejniki elektryczne, mimo że ciągle udoskonalane, pochłaniają sporą ilość kosztownego paliwa by wyprodukować potrzebne nam ciepło. Ponadto, praca tych źródeł ciepła polega zawsze na spaleniu paliwa. Bez względu na to czy spalanie owo odbywa się w domowej kotłowni, czy w oddalonej o kilka kilometrów elektrowni, do atmosfery uwalniany jest dwutlenek węgla i inne szkodliwe dla środowiska substancje. Żyjąc w czasach ocieplenia klimatu, zanieczyszczonego powietrza i ryzyka wyczerpania energetycznych surowców, przykładamy coraz większą wagę do ochrony środowiska.
W zgodzie z ekonomią i ekologią coraz częściej sięgamy po alternatywne źródła energii. Jednym z najpopularniejszych rozwiązań dostępnych dla indywidualnych użytkowników są pompy ciepła. Pompa ciepła to urządzenie działające na tej samej zasadzie co lodówka. Pobiera ona ciepło z obszaru o niższej temperaturze i oddaje do obszaru o temperaturze wyższej. W lodówce celem jest obniżenie temperatury wewnątrz lodówki (ciepło pobierane jest z komory chłodniczej i oddawane na zewnątrz), natomiast dla pompy ciepła, ciepło pobierane jest z zewnątrz i przekazywane do systemu ogrzewania budynku. Jednak, zgodnie z zasadami termodynamiki, taki proces nie odbywa się za darmo. Wymuszenie takiego, nienaturalnego przebiegu ciepła wymaga dostarczenia do układu energii. Współczesne, produkowane seryjnie pompy ciepła pozwalają na ograniczenie zużycia energii przeznaczonej na ogrzewanie budynku i ciepłej wody nawet o 70%.
Stosowane w praktyce pompy ciepła wykorzystują następujące źródła ciepła:
• Głębsze warstwy gruntu lub podłoże skalne – najpopularniejsze rozwiązanie polegające na wprowadzeniu pionowo rur na głębokość 50-200m. Wystarczy niewielka działka.
• Płytkie warstwy gruntu (do 2 m) – w gruncie układana jest wężownica. Niski koszt montażu, nie wymaga też specjalistycznego sprzętu ani pozwoleń.
• Wody powierzchniowe – wężownica ułożona na dnie zbiornika wodnego – bardzo efektywne rozwiązanie.
• Wody gruntowe – energia z pompowanych wód gruntowych (odwierty lub studnie).
• Powietrze – niskie koszty, brak ingerencji w grunt, łatwość montażu, mało efektywna przy ujemnych temperaturach.
Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od wielu kryteriów, takich jak strefa klimatyczna, poziom wód gruntowych, budowa geologiczna, wielkość i zagospodarowanie działki, jednak rozwiązaniem najczęściej stosowanym w Polsce są pompy gruntowe z pionowym kolektorem.
Pompy ciepła mają jeszcze jedną istotną zaletę. Dobrze dobrana pompa ciepła jest bezobsługowa. Nie trzeba jej ładować, kupować węgla, odpalać, rąbać drewna, czyścić, pompa nie wymaga też komina.
Pompy ciepła niestety nie są tanie. Planując wyposażyć swój dom energooszczędny w takie rozwiązanie trzeba się liczyć z kosztami od 20 do 50 tys. złotych. Pocieszające jest to, że aktualnie można się starać o dopłaty do instalacji proekologicznych źródeł ciepłą i energii, w tym pomp ciepła. O szczegóły należy pytać w wojewódzkich oddziałach Funduszy Ochrony Środowiska, urzędach gmin, bankach i EkoFunduszu.
Na koniec warto zaznaczyć, że pompy ciepła to żadna nowinka. To rozwiązanie stosowane w praktyce w wielu krajach, spośród których liderem jest kraj o ekstremalnym klimacie jakim jest Szwecja.
Edukacja ekologiczna to coś więcej niż nauka o segregowaniu śmieci czy oszczędzaniu wody. To budowanie świadomości, która obejmuje zrozumienie naszej odpowiedzialności za planetę, jej delikatny balans i współzależność wszystkich istot żyjących. Bez tej wiedzy przyszłe pokolenia mogą nie mieć szansy na funkcjonowanie w harmonijnym środowisku.
