Powstanie dzwonu, powstanie i początki sztuki ludwisarskiej to zamierzchłe dzieje ludzkości. Jakie były początki nie wiadomo, jednakże dopiero religia chrześcijańska, wprowadziła dzwon jako przedmiot obrzędowy, powoduje przyspieszenie rozwoju tej gałęzi rzemiosła a zarazem sztuki mistrzowskiej, opartej w tych czasach na technicznym prymitywie, nie lada umiejętności i naprawdę twórczych dociekaniach, potrzebnych do wykonania dzwonów nie tylko olbrzymów, ale i na wysokim poziomie artystycznym.
Dzwony wprowadzone zostały w chrześcijańskim Kościele po raz pierwszy, według niesprawdzonego podania przez Paulina – biskupa z Noli w Kampani (Włochy), około roku 420-tego i stąd pochodzi łacińska nazwa dzwonu „Campana”.
Z najstarszych dzwonów dzwonów w Polsce wymienić dzwon kolegiaty w Czersku z 1004 r, dzwon w Wysocicach z 1025r, w Zakrońcu z roku 1069, w Czaplach Wielkich z roku 1111, w Toruniu z roku 1500 wagi około 7000 kg Tuba Dei , w Częstochowie na Jasnej Górze dzwon „Jezus Maria” wagi 5000 kg (przelany przez naszą firmę w roku 2000), w Gnieźnie z roku 1639 wagi 6000 kg i największy najbardziej znany z roku 1520„Zygmunt” wagi około 11000 kg.
Największe dzwony na świecie to taki kolos jak „Car Kołokoł” w Moskwie odlany w roku 1734 wagi 190000 kg średnicy 7 m, dzwon Ohaka (Japonia) wagi około 110000 kg, dzwon w Pekinie z roku 1403 wagi 53000 kg, czy kolosy katedry w Koloni, Lizbonie i inne.
Zanikające kadry tego rzemiosła artystycznego i małe zainteresowanie tym pięknym ale i bardzo ciężkim zawodem sprawiło, że ludwisarstwo należy dzisiaj do unikalnego zawodu na świecie. Cierpliwość i żmudna praca mistrza pieszczącego swoje dzieło, nadawanie mu indywidualnego piękna artystycznego, dzieło ręki i myśli mistrza.
Szata artystyczna dzwonu jest to jedna z cech w życiu dzwonu mało widoczna i nie najważniejsza, niemniej przy oglądaniu dzwonu z bliska rzuca się ona w oczy i świadczy o jego wykonawcy. Artystyczne wykonany dzwon to przecież dzieło sztuki, dzieło czasów, w których dzwon wykonano,dzieło z którego przyszłe pokolenia dowiadywać się mają o poziomie sztuki czasów przeszłych.
Zwracając uwagę na artystyczną szatę zewnętrzną dzwonu pamiętać jednak należy, że przeładowanie dzwonu rzeźbami, ornamentami, napisami i obrazami wpływa nie tylko na wygląd dzwonu, ale także może zmienić i zniekształcić jego ton. Skromne, ale stylowe i nieprzeładowane przystrojenie dzwonu podnosi jego wartość artystyczną i jest milsze dla oka.
Konstrukcja i materiał z jakiego dzwon jest wykonany to druga charakterystyczna cecha dzwonu, bardzo ważna, gdyż od niej zależy dźwięk i ton. Konstrukcja, a więc profil dzwonu, przechodziła różne koleje, lecz dopiero ostatnie badania fal głosowych, ich odbicia się od wnętrza dzwonu, szerokości wypływu itp. pozwoliły ustalić kształt obecnie stosowanych dzwonów jako najekonomiczniejszych, strukturalnie najsilniejszych i dających głos niemilknący, głęboki i czysty, który rozlega się długim echem. Dużą rolę odgrywa tu także umiejętność dzwonienia i wydobycia przez właściwego tonu czy melodii z harmonii dzwonów. Obecnie mają zastosowanie napędy do dzwonów sterowane elektronicznie na tzw. silnikach liniowych, które dają gwarancję wydobycia prawidłowego dźwięku i tonu.
Profil, czyli grubość ścian w przecięciu pionowym dzwonu, może być gruby, tzn. ciężki oraz średni; trzeci lekki, nie ma większego praktycznego zastosowania. Różnica wagowa profilu ciężkiego do średniego waha się w granicach ¼ wagi przy tej samej średnicy. Najczęściej używany jest profil średni; ciężkiego używamy w praktyce dla większych zespołów harmonicznych i w koniecznych wypadkach do zharmonizowania starych i nowych dzwonów.
Podstawowymi materiałami do wyrobu dzwonów są miedź i cyna; używa się je w stosunku 78:22, przy innych domieszkach nie przekraczających od 1 do 5%. Właściwe proporcje, dobre wymieszanie topionych materiałów, temperatura masy w chwili odlewu wpływają nie tylko na dźwięk i ton dzwonu, ale i na jego wgląd, kolor, połysk.
Dzwony mogą być polerowane albo w stanie tzw. surowym. Polerowanie nie wpływa ujemnie ani na wygląd, ani na ton dzwonu, przeciwnie podnosi wygląd dzwonu i pozwala, przez umiejętne oczyszczenie i obróbkę, ustalić właściwy i czysty jego dźwięk.
W Polsce tradycja ludwisarska sięga setek lat. Setki tysięcy dzwonów na całym świecie powstało właśnie w Polsce, a odlewnia dzwonów - czyli pracownia ludwisarska to rzemiosło z ogromnymi tradycjami przekazywane z pokolenia na pokolenie.
