Jaką rolę pełnią łożyska?
Przede wszystkim, mają one za zadanie, usprawniać pracę obracających się elementów, tak by była ona płynna i nie powodowała szybkiego niszczenia ich powierzchni. Druga istotna cecha, to zmniejszanie wpływu sił grawitacji na obracające się elementy. Dzięki tym funkcjom, możliwe było znacznie szybsze osiąganie kolejnych etapów rozwoju technologicznego.
Jak zbudowane jest łożysko?
Najprostszy model tego urządzenia, to dwa pierścienie – wewnętrzny i zewnętrzny, które połączone zostały kulkami. Ponadto znajdują się one w tzw. koszyku, który zabezpiecza je przed stykaniem się między sobą. Pierścień wewnętrzny ma zaś dodatkowo, bezpośrednią styczność z wałem. I co to daje? Przyległość kulek z obydwoma pierścieniami ma charakter punktowy, w związku z czym, obrót łożyska (a co za tym idzie także wału), przebiega w sposób wyjątkowo płynny.
To oczywiście podstawowy schemat, na którym opierają się różne rodzaje łożysk. Kształty elementu obracającego się mogą być bardzo różnorodne. Ich postać jest uzależniona od rodzaju oraz wielkości siły, jaka będzie oddziaływać na dany element.
Z czego zbudowane są łożyska?
Aby mogły spełniać swoją funkcję, łożyska powinny być zbudowane z wytrzymałych materiałów, które będą odznaczały się następującymi cechami:
- Odporność na zużycie
- Odporność na korozję
- Odporność na zatarcie
- Wytrzymałość zmęczeniowa
- Odpowiednia odkształcalność
- Mały współczynnik tarcia
- Wytrzymałość na nacisk
- Stabilność geometryczna
- Dobre przewodnictwo cieplne
- Łatwa obrabialność
Wszystkie one powodują, iż siły, wpływające na łożysko, nie uszkadzają ich, pomimo bardzo dużej częstotliwości ruchu, na jaką są narażone. Prawidłowa praca łożyska zapewnia równomierny rozkład sił, pomiędzy poszczególnymi elementami mechanizmu, co przekłada się bezpośrednio na efektywność jej pracy, wytrzymałość oraz płynność ruchów.
Aby łożysko można było sklasyfikować jako dobre, powinno odznaczać się jak najmniejszym oporem ruchu oraz jak największą wytrzymałością.
Wszechstronna typologia
Aby móc zaspokoić potrzeby różnorodnych mechanizmów, w toku rozwoju technologii, pojawiło się wiele typów łożysk, które co do zasady działają na bazie podobnego mechanizmu, jednakże różnią się szczegółami budowy. Trzy podstawowe typologie, przewidują podział na łożyska: ślizgowe, toczne, elektromagnetyczne – w zależności od konstrukcji i zasady pracy mechanizmu, zwykłe i wahliwe – ze względu na możliwość wychylenia się zewnętrznego pierścienia oraz promieniowe, osiowe i skośnie – tutaj największe znaczenie ma kierunek sił, działających na łożysko). Każde znajdzie zastosowanie w innym typie mechanizmu. Jednakże już sama ich różnorodność wskazuje, jak powszechnym i potrzebnym są elementem współczesnej techniki.
