Na podstawie tych badań można dokonać zarówno wyboru najwłaściwszego do danego celu materiału konstrukcyjnego, jak i sprawdzić i korygować takie procesy technologiczne jak obróbka cieplna, przeróbka plastyczna, czy spawanie. Istotną rolę badania metalograficzne spełniają w kontroli jakości gotowych wyrobów przemysłowych. Ogólnie badania metalograficzne dzieli się na badania makroskopowe i badania mikroskopowe.
Badania makroskopowe przeprowadza się nieuzbrojonym okiem lub pod niewielkimi powiększeniami, zwykle nie przekraczającymi 30 x . Badania te przeprowadza się, bądź bezpośrednio na powierzchni wyrobu (np. na odlewach, odkuwkach), bądź na przełomach lub specjalnie przygotowanych przekrojach (zwanych zgładami) badanego elementu.
Badania makroskopowe pozwalają określić :
a) wady materiałowe, jak na przykład pęcherze gazowe, zażużlenia, jamy skurczowe, rzadzizny, czy pęknięcia w wyrobach odlewanych, obrabianych cieplnie lub spawanych,
b) budowę metali i ich stopów, a więc ,wielkość, kształt i rozmieszczenie poszczególnych krystalitów (jeśli nie są one zbyt małe), a także ewentualną likwacją spowodowaną procesem krzepnięcia,
c) niejednorodność budowy materiału wywołaną bądź przeróbką plastyczną ( włóknistość, linie zgniotu) bądź obróbką cieplną lub cieplno – chemiczną ,
d) jakość połączeń spawanych, zgrzewanych i lutowanych.
Potrzeba badań makroskopowych z punktu widzenia przeciętnego użytkownika elementów wykonanych z metalu lub ich stopów jest niezwykle ważna - choć rzadko zdajemy sobie sprawę z tego, że przekręcając klucz w zamku do drzwi wejściowych naszego domu czy radośnie pedałując na rowerze mamy doczynienia z przedmiotami, które musiały zostać poddane makroskopowej ocenie, co pozwoliło na dopuszczenie ich do użytkowania. Oczywiście z perspektywy specjalistów - spawalników, tokarzy, frezerów - potrzeba badań makroskopowych jest oczywista. Zapewnienie wysokiej jakości produktu finalnego jest przecież bardzo ważne - szczególnie w przemyśle energetycznym i petrochemicznym. Materiały pracujące w specjalnych warunkach - na przykład kulki łożyskowe, bez przeprowadzenia badań makroskopowych mogłyby się okazać swoistymi "bombami" z opóźnionym zapłonem a ewentualne wady, które ujawniłyby się w trakcie eksploatacji, mogłyby doprowadzić do tragedii łącznie z narażeniem na utratę zdrowia i życia innych ludzi. Aby nie być gołosłownym przytoczę jeden znany mi przykład. Otóż pewna firma nabyła, z pewnego wydawać by się mogło źródła, odkuwkę. Oczywiście jakość materiału potwierdzono stosownym atestem 3.1 wg EN 10204. Z odkuwki wykonane zostały trójniki, które pracowały na instalacji pary świeżej. W trakcie prób okazało się, że struktura materiału jest niejednorodna i ujawniły się rozwarstwienia, przez które para świeża uchodziła w otoczenie. Jest to o tyle niebezpieczne, że para świeża pod dużym ciśnieniem działa jak fala lasera. Nie trudno sobie wyobrazić do jakiej tragedii mogłoby dojść, gdyby przez strumień takiej pary przeszedłby człowiek. Powyższy przykład pokazuje jak ważne są badania nieniszczące w ostatecznym dopuszczeniu materiału do użytkowania.
