Tego typu oczyszczalnie podzielić można na dwie kategorie, a mianowicie na oczyszczalnie z filtrem gruntowo-korzeniowym bądź z fitoreaktorem.
Oczyszczalnie z filtrem gruntowo-korzeniowym
W tym pierwszym przypadku zastosowanie znajduje filtr gruntowo-korzeniowy. Do jego zbudowania jest potrzebna gleba rodzima (uzdatniona), która jest pokryta roślinnością kojarzącą się przede wszystkim z obszarami podmokłymi. Filtr jest umieszczany w specjalnym wykopie. Trzeba jednak koniecznie pamiętać o tym, aby zabezpieczyć go przed działaniem wód gruntowych – w przeciwnym wypadku będą one zakłócać działanie oczyszczalni. Do zabezpieczenia w zupełności wystarczy izolacyjna folia. Co się natomiast tyczy samego procesu oczyszczania, to najistotniejszą rolę odgrywają w nim mikroorganizmy – rośliny uczestniczą w nim w stosunkowo niewielkim stopniu. Przy tej sposobności jest jeszcze jedna ważna kwestia jaką należy mieć na względzie – przez pierwszych kilka lat, zanim rośliny solidnie się ukorzenią, trzeba się sporo napracować, aby zagwarantować sprawne funkcjonowanie oczyszczalni.
Oczyszczalnie roślinne z fitoreaktorem
Na zupełnie innych zasadach działają przydomowe oczyszczalnie z fitoreaktorem. Tutaj ścieki przepływają znacznie szybciej aniżeli w opisanym wcześniej przypadku – a to dlatego, że są one przetłaczane, do czego służą specjalne pompy powietrzne. Takie rozwiązanie ma bardzo wiele plusów. Po pierwsze – w okresie zimowym nie ma ryzyka, że ścieki zamarzną. Po drugie – oczyszczalnie z fitoreaktorem tym różnią się od pozostałych, że nie zbiera się w nich osad. Niemniej jednak oczyszczalnie te mają dość duże wymogi instalacyjne. Przede wszystkim potrzebna jest na ich wybudowanie odpowiednia ilość miejsca – musi to być przynajmniej dziewięć metrów kwadratowych. Do tego dodatkowo należy wygospodarować miejsce na osadnik. Oczyszczone ścieki z powodzeniem mogą trafić do gruntu. Należy też pamiętać o zachowaniu stosownej ilości dopływających ścieków – inaczej rzeczywiste rezultaty oczyszczania będą odbiegać od tych oczekiwanych. Dopływ ścieków nie może być zatem ani za duży, ani za mały. Na który z powyżej opisanych rodzajów oczyszczalni roślinnych użytkownik się zdecyduje, to już zależy wyłącznie od niego samego oraz od możliwości jakimi dysponuje. Każda oczyszczalnia musi spełniać szereg wymogów, co jest istotne z punktu jej prawidłowego funkcjonowania.
