WBC - leukocyty (krwinki białe, białe ciałka)
Ich funkcją jest walka z bakteriami, pasożytami, grzybami. Można je podzielić na:
- GRANU - granulocyty (których jest najwięcej),
- LYMPH - limfocyty,
- MONO - monocyty.
Jeśli w badaniu podano wartości w/w oznacza to, iż wykonano morfologię z rozmazem, czyli procentowym udziałem krwinek białych.
Norma: 4000–9000 w milimetrze sześciennym.
Wartości podwyższone:
Leukocytoza. Często zdarza się u kobiet w ciąży i połogu, u noworodków, po przemarznięciu, silnym nasłonecznieniu, po znacznym wysiłku fizycznym lub silnym stresie. Podwyższony wskaźnik to najczęściej:
- stany zapalne,
- zakażenia bakteryjne,
- grzybice,
- zatrucia,
- chorobach wywołane przez pasożyty,
- zawały,
- ciężkie urazy,
- ciężkie schorzenia układu krwionośnego, np. białaczka.
Wartości obniżone:
Leukopenia. Występuje przy:
- bardzo ciężkich zakażeniach (np. dur brzuszny),
- niektórych zakażeniach wirusowych (odra, różyczka),
- naświetlaniach rentgenowskich i tych dotyczących chemioterapii nowotworowej,
- działaniach ubocznych leków, np. antybiotyków.
RBC - erytrocyty (krwinki czerwone, czerwone ciałka) - to przenośniki tlenu dzięki hemoglobinie.
Norma: kobiety 4–5,5 mln w milimetrze sześciennym, mężczyźni 4,5–6 mln.
HGB - hemoglobina. Wiąże tlen, a krwi nadaje czerwony kolor.
Norma: 12–17 g/dl.
HCT – hematokryt - to procentowy wskaźnik objętości masy krwinek czerwonych w pełnej krwi. Może wskazywać na jej nadmierne zagęszczenie lub rozrzedzenie.
Norma: 35–52%.
Wartości podwyższone:
- choroby serca (m.in. wady wrodzone),
- przewlekłe choroby płuc, nerek,
- niektóre nowotwory.
Wartości obniżone:
- anemia.
PLT – płytki krwi (trombocyty, krwinki płytkowe). Odgrywają ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi.
Norma: 140000–400000 krwinek w milimetrze sześciennym.
Wartości podwyższone:
- nowotwory szpiku kostnego,
- rozległe infekcje, po usunięciu śledziony,
- czasami po porodach,
- zbyt duża liczba płytek może prowadzić do zakrzepów naczyniowych (po krwotokach, udarach i operacjach chirurgicznych).
Wartości obniżone:
- mogą wystąpić po radio- i chemioterapii,
- zakażenia (odra, dur, mononukleoza),
- choroby śledziony,
- niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego,
- zbyt mała liczba płytek prowadzi do krwawień.
MCV, MCH, MCHC – wskaźniki dotyczące krwinek czerwonych. Dzięki nim można określić przyczynę niedokrwistości.
MCV – średnia objętość krwinki czerwonej.
Norma: 82–94 fl (femtolitr, ułamek litra).
MCH – średnia zawartość hemoglobiny w krwince czerwonej.
Norma: 28–36 pg (pikogram, ułamek grama).
MCHC – średnie stężenie hemoglobiny.
Norma: 32–36 g/dl.
OB, czyli opad (opadanie krwinek czerwonych, odczyn Biernackiego).
Na podstawie OB nie można postawić diagnozy. Sugeruje natomiast ewentualny proces zapalny.
Norma (po 1 godzinie):
- kobiety 6–11 mm, po 50 roku życia do 30 mm;
- mężczyźni 3–8 mm, po 50 roku życia – do 20 mm.
Wartości podwyższone:
- podczas ciąży,
- choroby reumatyczne,
- procesy zapalne,
- gruźlica,
- niektóre choroby wątroby,
- zawał serca,
- niektóre choroby nerek,
- bardzo podwyższone OB może sugerować białaczkę luz inne postacie raka.
Wartości obniżone:
- nadkrwistość.
CRP, czyli białko C-reaktywne, tzw. białko ostrej fazy.
Powstaje w wątrobie, zanim jeszcze nastąpi podwyższenie OB. Funkcją CRP jest informacja o istnieniu i rozmiarze stanu zapalnego i martwicy tkanek. W ciężkich zakażeniach stężenie CRP może wzrosnąć tysiąckrotnie w ciągu dnia. Po odpowiednim leczeniu obniża się stosunkowo szybko. Prawidłowa wartość CRP wyklucza ostrą, uogólnioną infekcję bakteryjną. W okresach remisji (cofnięcia się) choroby przewlekłej stężenie CRP nie zwiększa się.
Norma: do 10 mg/l.
Wartości podwyższone:
- 10-100 mg/l występują w lekkich zakażeniach bakteryjnych (np. zapaleniu oskrzeli, pęcherza moczowego),
- ciężkie zakażenia wirusowe,
- choroby reumatyczne,
- gruźlica,
- po operacjach,
- urazy,
- zawał serca.
Stężenie CRP powyżej 100 mg/l występuje:
- w ciężkich zakażeniach bakteryjnych,
- po ciężkich operacjach,
- w zakrzepicy głębokich żył podudzi,
- w ostrej fazie schorzeń reumatycznych.
