Przez wiele lat kosmetyki ewoluowały, były udoskonalane i stawały się bardziej przyjazne dla zdrowia osób je używających. Nie zmieniło się tylko jedno. Nadal służą one do upiększania naszego zewnętrznego wyglądu.
Pochodzenie słowa „kosmetyka” nie jest dokładnie wyjaśnione. Różne źródła podają różne informacje. Słowo to może być utożsamiane z greckim „kosmeter”, które oznaczało młodą niewolnicę zajmującą się porządkiem. Kosmeter natomiast wywodziło się ze słowa „kosmeticos”, co oznaczało „upiększający”. W starożytnym Rzymie kosmetami nazywano niewolników zajmujących się masażem w łaźniach.
Starożytny Egipt
W starożytnym Egipcie bardzo dużą wagę przywiązywano do wyglądu zewnętrznego. Już wtedy stosowano wiele specyfików mających na celu zachowanie urody jak najdłużej. Kanonem kobiecego piękna w tamtych czasach była Nefretete – w języku Egipcjan oznaczało to Piękna, która nadeszła. Była ona żoną faraona Echnatona. Miała smukłą sylwetkę, wąskie biodra oraz długie nogi. Ponadto dzięki dobrze zachowanej rzeźbie popiersia Nefretete, wiemy dziś jak bardzo dbano wtedy o wygląd zewnętrzny. W palącym słońcu używano w zależności od mody pudrów z jasną ochrą lub złocistą farbą. Miało to na celu zarówno ochronę skóry przed promieniami słonecznymi, jak też wyróżnieniem się wśród ludzi. Jasna skóra utożsamiana była z delikatnością a dodatkowy makijaż podkreślał piękno zamożnych Egipcjanek. Ciemna skóra była oznaką biedoty. Do ochrony skóry używano również różnego rodzaju olejów i wosków. Ówczesna znajomość metod upiększania ciała była bardzo duża. Kosmetyka była przejawem wytwornego stylu życia, dlatego kosmetyków używały wyłącznie osoby zamożne a wszelkie zabiegi wykonywali niewolnicy.
Egipcjanki aby uwydatnić swój wygląd malowały oczy czarnym lub zielonym barwnikiem np. czarnym galenitem, aby kształtem przypominały migdał. Barwnik nakładano cienkim patykiem zwilżonym wodą. W skład barwnika wchodziły wyłącznie naturalne komponenty na bazie związków ołowiowych lub malachitu. Miały one oprócz upiększania kobiet również rolę leczniczą, ponieważ łagodziły podrażnienia oczu związane z silnym słońcem i pustynnym piaskiem. Działały również bakteriobójczo. Usta malowano na kolor pomarańczowy lub jaskrawo czerwony. Stosowano szminki z tłustych past cynobrowych, które przechowywano w wydrążonych łodygach roślin. Łodygi te były bardzo użyteczne, ponieważ pasty można było wyciskać jak z tubki. Używano również maseczek na twarz.
W starożytnym Egipcie dużą wagę przywiązywano do higieny osobistej. Stosowano specyfiki zawierającye substancje odtłuszczające oraz pieniące. Znane Egipcjanom były również pasty złuszczające naskórek oraz zapobiegające powstawaniu zmarszczek. Zamożne Egipcjanki zażywały kąpieli w mleku – tak jak np. Kleopatra.
Starożytny Rzym i Grecja
Podobnie jak w starożytnym Egipcie, greczynki malowały oczy i usta. Makijaż był jednak delikatniejszy. Kobiety stosowały kremy wybielające skórę oraz pudry, ponieważ również tam ceniono jasną cerę. Oczy cieniowano ciemnym węglem. Do wszelkich zabiegów również angażowano niewolników.
Kult piękna intensywnie rozwinął się w starożytnym Rzymie. Powstawały tam liczne łaźnie. Były one miejscem, w którym mieszkańcy Rzymu zażywali kąpieli. Było to również miejsce spotkań towarzyskich. Higiena osobista była dla rzymian bardzo ważna. Brano wonne kąpiele, nacierano ciało maściami i olejkami. Kosmetyków używano do wszystkich nie zakrytych ubraniem części ciała. Rzymianki używały szminek i pudrów oraz barwiły paznokcie henną. Włosy barwiono na jasną barwę blond. Aby tego dokonać używano różnych środków takich jak henna, rumianek, sok z pigwa, godzinami wylegiwano się na słońcu. Na noc rzymianki stosowały maseczki z chleba a na dzień pudry.
Średniowiecze
Średniowiecze nie przyniosło żadnych innowacji w zakresie kosmetyki. Można by nawet stwierdzić, że był to okres odwrotu od dbania o swój wizerunek. Wiązało się to z zasadami religijnymi, które nie pozwalały kobietom w krajach katolickich przykładania dużej wagi do wyglądu. Kościół potępił stosowanie kosmetyki. Zadaniem kobiet miało być wychowywanie dzieci oraz dbanie o gospodarstwo. Ludzie w tym okresie tak zatracili się w swojej wierze i zabobonach, że nawet nie dbali o higienę osobistą, czego wynikiem były różne choroby. Woda stała się wrogiem ludzkiego zdrowia. W średniowiecznej Europie rozwinęło się natomiast ziołolecznictwo. W tym okresie większą wagę przywiązywano do jedzenia niż do wyglądu.
W krajach Arabskich sytuacja była z goła inna. Tam poglądy religijne nakazywały życie w czystości, co również pozytywnie odbiło się na rozwoju kosmetyki. To właśnie Arabowie wymyślili perfumy na bazie alkoholu.
Renesans, Barok, Odrodzenie
Renesans kontynuował złe tradycje średniowiecza z tą jednak różnicą, że zaczęto używać wody do mycia się. Robili to jednak głównie ludzie prości z niższych warstw społecznych. Zamożni myli się rzadziej lub nawet wcale a niemiły zapach swojego ciała maskowali perfumami i wodami zapachowymi. Przetłuszczone włosy często pudrowano aby zamaskować ich zły stan oraz nieprzyjemny zapach. Później golono również głowy i nakładano peruki.. Do upiększania twarzy oraz ukrywania niedoskonałości kobiety używały maseczki upiększające z mlecznej pasty chlebowej oraz żelatyny. Często składniki do pielęgnacji skóry powodowały zmiany skórne, które zamiast leczyć maskowano innymi preparatami. Tak miało miejsce na przykład z pudrami z mąki ryżowej.
XIX wiek i współczesna kosmetyka
W XIX wieku ludzie pogodzili się z wodą i zaczęli się myć. Powstawanie na całym świecie domów towarowych rozpowszechniło dystrybucję oraz zwiększyło popularność kosmetyków. Za sprawą księdza Sebastiana Kneippa rozpowszechniono kąpiele lecznicze oraz okładanie kompresami. Ówczesne damy dopiero zaczęły przyzwyczajać się do nowych trendów w dziedzinie kosmetyki ale w krótkim czasie szybko wymogły na domach towarowych aby bardziej o nie zadbano. Naukowcy intensywnie zaczęli pracować nad nowymi środkami kosmetycznymi. Z uwagi, że biznes ten przynosił producentom duże zyski, nie zawsze kosmetyki produkowano ze składników przyjaznych ludzkiej skórze. Wykonane były z materiałów syntetycznych z dużą zawartością soli, metali ciężkich, a nawet pierwiastków promieniotwórczych.
Już na początku XIX wieku zaczęto wykonywać pierwsze operacje plastyczne. Operacje te były przeprowadzane na ofiarach wojen. Nie były to jeszcze tak wyrafinowane metody jak te, które są stosowane dzisiaj. Dopiero na początku XX wieku zaczęto rozwijać tą dziedzinę i zaczęto operować nie tylko ofiary konfliktów zbrojnych.
Dbanie o urodę stało się z czasem tak popularne, że zaczęły powstawać pierwsze profesjonalne salony kosmetyczne. Utworzyły je Helen Rubinstein w 1908 roku oraz Elizabeth Arden w 1910 roku. Były na tyle dobrze wyposażone, że klientkom salonu oferowano zarówno zabiegi kosmetyczne, jak też stosowanie diety oraz zajęcia z gimnastyki. Na początku XX wieku zaczęły powstawać najbardziej znane na świecie firmy zajmujące się produkcją kosmetyków. Zaczęto również intensywnie pracować nad udoskonalaniem składu kosmetyków oraz zmniejszano ich szkodliwość. Do dziedziny kosmetyki zaczęto podchodzić bardzo profesjonalnie. Obecnie w pracach nad nowymi kosmetykami pracują rzesze specjalistów w laboratoriach, aby służyły nam jak najlepiej i pozwalały nam dłużej cieszyć się młodym wyglądem.
W 1910 powstała firma L’Oreal, która zasłynęła z produkcji farb do włosów wynalezionych przez chemika Eugene Schuellera w 1907 roku. Jednym z największych wynalazków używanych do dziś jest euceryt, który został wynaleziony w latach 30 XX wieku przez niemieckich naukowców. Jest to substancja przenikająca przez wszystkie pięć warstw naskórka, do skóry właściwej. Jest to podstawowy składnik popularnego kremu Nivea. W ciągu pierwszych 40 lat XX wieku zaczęto stosować i udoskonalano takie kosmetyki jak tusze do rzęs, szminki, waciki do demakijażu, dezodoranty oraz lakiery do włosów. Równolegle z rozwojem kosmetyki rozwijała się społeczna świadomość zdrowego trybu życia, który umożliwia nam dłużej wyglądać młodo. II wojna światowa zatrzymała chwilowo rozwój ze względu na wstrzymanie dostaw surowców dla przemysłu kosmetycznego. Firmy zaczęły szukać nowych surowców do ich produkcji. Zaowocowało to powstaniem wielu syntetycznych związków, które są używane do dziś. Kosmetykę spopularyzowała wszechobecna reklama. Firmy widząc, że ich produkty świetnie się sprzedają ciągle poszukiwali nowych składników, które miały być eliksirem młodości wartym setki dolarów. Wysoka cena nie zawsze była równoznaczna z dużą skutecznością produktu. Liczni naciągacze sprzedawali i sprzedają nadal podróbki tworzone z substytutów składników używanych przez najlepsze firmy. Kończy się to często problemami zdrowotnymi lub zerową skutecznością produktu.
Obecna kosmetyka rozwija się w dwóch kierunkach: kosmetyce holistycznej oraz kosmetyce mocno inwazyjnej. Kosmetyka holistyczna cechuje się tym, że stosuje się kosmetyki mało inwazyjne i dużą wagę przywiązuje się również do zdrowego trybu życia, uprawiania sportu oraz masażami. Wszystkie te czynności mają na celu wspomagać naturalne procesy zachodzące w naskórku i skórze. Kosmetyka inwazyjna jak sama nazwa wskazuje ingeruje w ludzkie niedoskonałości bardzo diametralnie. Powoduje radykalne zmiany. Stosowana umiejętnie nie wywołuje niekorzystnych efektów, jednak często zaprzestanie ich stosowania wywołuje szybki powrót do poprzedniego stanu.
Współczesny przemysł produkcji kosmetyków generuje miliardy dolarów zysków. Rozwój takich dziedzin nauki jak biochemia, fizjologia i medycyna pozwoliły zrozumieć zjawiska zachodzące w organizmie. Obecna kosmetyka skłania się ku stworzeniu specyfików mających na celu zapobiegać i minimalizować występowanie zewnętrznych oznak starzenia się. Zakres stosowanie kosmetyków jest znacznie większy niż kiedyś. Obejmuje całe nasze ciało od stóp do głów i nie ogranicza się wyłącznie do stosowania produktów takich jak kremy, tusze, podkłady itd. Nowoczesna kosmetyka to także coraz bardziej popularne salony SPA, salony kosmetyczne, gabinety odnowy biologicznej, salony medycyny kosmetycznej i temu podobne. Dzięki temu możemy dać ukojenie naszemu ciału i sprawić by wyglądało ono dłużej młodo. Dodatkowo możemy bez uszczerbku dla zdrowia korygować wady naszego ciała lub skutecznie je maskować.
