Program ochrony środowiska wykonuje się na podstawie obowiązujących aktów prawnych w zakresie ochrony środowiska naturalnego. „Prawo ochrony środowiska” określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań rozwoju zrównoważonego.
Program obejmuje: omówienie aktualnego stanu prawnego, analizę dotychczas prowadzonej polityki ochrony środowiska, oceną obecnego stanu środowiska (m.in. zanieczyszczenia powietrza oraz wód powierzchniowych, obciążenia hałasem, możliwości wystąpienia poważnych awarii, zarządzanie środowiskowe) i infrastruktury komunalnej, założone cele i proponowane działania mające na celu poprawę stanu środowiska wraz z podaniem harmonogramu, kosztorysu.
Program jest podstawowym dokumentem realizacji polityki jednostki samorządu terytorialnego w zakresie ochrony środowiska, umożliwiającym także korzystanie z unijnych funduszy, m.in. studium wykonalności opracowywane jest na podstawie programu.