Położenie Sri Lanki
Oficjalna nazwa Sri Lanki brzmi Demokratyczno-Socjalistyczna Republika Sri Lanki. Sri Lanka jest państwem położonym w Azji Południowej, na wyspie Cejlon, zaledwie 50 kilometrów na południowy wschód od Indii. Do roku 1972 państwo nosiło taką samą nazwę jak wyspa. Kraj jest oddzielony od Półwyspu Indyjskiego zatoką Mannar oraz cieśniną Palk. Sri Lankę oblewają wody Oceanu Indyjskiego od południa oraz wody Zatoki Bengalskiej od wschodu. Powierzchnia kraju wynosi 65 610 kilometrów kw.
Największym miastem Sri Lanki i jednocześnie dawną jej stolicą jest Kolombo. Oficjalną stolicą jest obecnie Sri Dźajawadranapura Kotte, gdzie znajdują się siedziby rządu i parlamentu. Innymi dużymi miastami są Moratuwa, Kandy, Dehiwala, Galle, Kalmunai, Dżafna. Kraj podzielony jest na 25 dystryktów oraz 9 prowincji.
Ustrój polityczny kraju
Sri Lanka jest republiką demokratyczno-socjalistyczną. Głową państwa jest prezydent. Jest on także naczelnym dowódcą armii. Na Sri Lance prezydent wybierany jest na sześcioletnią kadencję (maksymalnie dwa razy). Prezydent powołuje premiera (z członków parlamentu), a także ministrów rządu, w porozumieniu z parlamentem. Jednoizbowy parlament stanowi władzę ustawodawczą w kraju, również wybierany jest na sześcioletnią kadencję.
Nazwy i... kłopoty z nazewnictwem
Państwo występowało przez wieki pod bardzo różnymi nazwami. Obecna ustanowiona została w roku 1972. Można spotkać się z takimi określeniami Sri Lanki jak między innymi Sinhala, Sihalam, Cejlon, Salike, Heladiva, Tâmraparnî, İlanare, Tenerism. Sri Lanka bywa nazywana Łzą Indii, Wyspą Nauki czy Perłą Oceanu Indyjskiego. Odmiana gramatyczna obecnej nazwy nie jest szczególnie trudna. Jest Sri Lanka, ale przebywamy na Sri Lance, czy też odwiedziliśmy Sri Lankę. Nieco więcej problemu może sprawić dojście do tego, jak nazywają się obywatele Sri Lanki... Obywatelami Polski są Polak i Polka, a obywatelami Sri Lanki są... Lankijczyk i Lankijka.
Rzeźba terenu
Sri Lanka w przeważającej większości jest krajem nizinnym (niemal w 80 proc.). Niziny rozciągają się na wszystkich terenach przybrzeżnych oraz na północy, zachodzie i wschodzie państwa. We wnętrzu Cejlonu mieści się Płaskowyż Centralny. Z powodu ruchów skorupy ziemskiej, przez które została naruszona struktura płaskowyżu, powstały tu liczne głębokie doliny. Najwyższym szczytem Cejlonu jest Pidurutalagala o wysokości 2524 m n.p.m., zwana także Mount Pedro, mieści się na południu kraju. Obecnie niestety turyści nie mają dostępu do góry.
Drugim co do wysokości szczytem jest Szczyt Adama wysoki na 2243 m n.p.m. Także mieści się on na południu kraju. Stoki Szczytu Adama porasta wyjątkowo malowniczy wiecznie zielony las podzwrotnikowy. Szczyt jest miejscem wyjątkowo ważnym. Uznawany jest on przez bardzo wielu wyznawców różnych religii za miejsce święte, dlatego też jest to miejsce kultu religijnego, do którego tłumnie zmierzają pielgrzymki. Ciekawostką jest, iż na szczycie mieści się podłużne zagłębienie, które ma długość około 1,5 metra. Owo zagłębienie jest uważane za odcisk stopy na przykład św. Tomasza w przypadku chrześcijan indyjskich czy też Buddy w przypadku buddystów.
Warto wiedzieć, że wybrzeża wyspy są w większości piaszczyste i dość wąskie. Wieloma miejscami wybrzeża odcięte są od otwartych wód rafami koralowymi tworzącymi laguny. Warto wiedzieć także, iż w zatoce Mannar istnieje tak zwany Most Adama, który jest archipelagiem zarówno raf, mielizn jak i wysepek, które łączą Cejlon z Półwyspem Indyjskim. Długość owego "mostu" wynosi 48 kilometrów, a głębokość mielizn nie jest większa niż metr. Najprawdopodobniej Most Adama jest pozostałością po połączeniu lądowym, które niegdyś tutaj istniało.
Klimat Sri Lanki
Klimat Sri Lanki jest klimatem podrównikowym wilgotnym. Cechą charakterystyczną tegoż klimatu są duże opady deszczu (wysokość opadów jest tak duża, iż można by pod tym względem mówić o klimacie równikowym, z tym że opady są nieregularne) oraz wysokie temperatury. Na Sri Lance nie ma wyraźnej pory suchej (poza północą wyspy), a najwięcej opadów jest wiosną i jesienią. Bardzo duże opady odnotowuje się na południowym zachodzie, zaś najwyższe w górach. Zimą temperatura wynosi średnio 22 stopnie C., zaś latem 33 stopnie C. Na obszarze górskim temperatura może jednak spaść do 7 stopni C. Główna rzeka Sri Lanki to Mahaweli, która ma długość 335 kilometrów. Żegluga po rzekach jest niemożliwa, bowiem pełne są one wodospadów oraz progów.
Fauna i flora wyspy
Flora Sri Lanki jest bardzo bogata, bowiem jej rozwojowi sprzyja tamtejszy klimat. Na wyspie znaleźć można różne typy lasów, od suchego lasu monsunowego na północy, wilgotnego lasu równikowego na południu, po lasy namorzynowe występujące u wybrzeży i ujść rzek. Występują także trawiaste sawanny. Równie bogata jest fauna. Występuje tutaj słoń indyjski, który zamieszkuje dziko obszary położone do wysokości 2000 m n.p.m., niedźwiedź wargacz, lampart, dziki bawół. Ciekawostką jest, iż Sri Lankę zamieszkuje rudawka wielka, która jest największym owadożernym nietoperzem. Szczególnie niebezpieczna jest kobra indyjska, spotkać można także pytona tygrysiego i żmiję łańcuszkową. W rzekach żyją krokodyle. Na Sri Lance znajduje się 11 parków narodowych.
Trochę historii...
Wyspa zamieszkiwana była już na długi czas przed naszą erą. Od około 200 roku p.n.e. do 1200 n.e. na Cejlonie istniało państwo syngaleskie buddyjskie, którego stolicą był Anuradhapura. Państwo to rozpadło się z powodu najazdów Tamilów. Owi Tamilowie obecnie są bardzo liczną grupą etniczną, zaś do najliczniejszej grupy można zaliczyć Syngalezów. Począwszy od XVI wieku wyspa Cejlon była kolonizowana kolejno przez Portugalię (od 1505 roku), Holandię (w latach 1638-1658), Wielką Brytanię (Brytyjczycy wkroczyli tu w 1796 roku). W roku 1815 został stworzony Cejlon Brytyjski. Niewielką autonomię Cejlon zyskał w roku 1931. W roku 1946 została ona rozszerzona. O niepodległości wyspy można mówić jednak od 1948 roku .
Warto wiedzieć, iż od roku 1983 na Sri Lance toczyła się wojna domowa. Tamilowie przebywający głównie w północnej części wyspy walczyli o to, aby stworzyć własne niepodległe państwo o nazwie Ilam. Organizacja Tamilskie Tygrysy doprowadziły do tego, że rzeczywiście część północno-wschodnia wyspy była pewnego rodzaju niezależnym państwem. Wojsko rządowe uzyskało jednak przewagę i w roku 2009 organizacja ogłosiła złożenie broni.
Ogromnie tragiczny dla Sri Lanki i okolicznych państw okazał się dzień 26 grudnia 2004 roku. Wówczas doszło do ogromnego podwodnego trzęsienia ziemi, którego następstwem była wielka fala tsunami. Łącznie zginęło co najmniej 300 tyś. osób. Ucierpiała nie tylko Sri Lanka, ale także Malediwy, Indonezja oraz Tajlandia.
O jedzeniu słów kilka...
Jedzenie na Sri Lance, jak można się domyślić, jest równie egzotyczne jak sam kraj. Duży wpływ na kuchnię Sri Lanki ma oczywiście bliskość Indii. W związku z tym w kuchni na wyspie można odnaleźć wiele elementów kuchni indyjskiej. Warto pamiętać o tym, że jedzenie na Sri Lance jest dość pikantne, w związku z tym lepiej unikać dań, które w swej nazwie posiadają słowo "sambol", bo oznacza to dania szczególnie pikantne. Ryż oraz curry są na porządku dziennym w tutejszej kuchni. Jeżeli wybierzemy którąś z nadmorskich miejscowości na wypoczynek, z pewnością musimy spróbować świeżych owoców morza. Wyspa jest urodzajna także w drzewa owocowe, można zatem do woli jeść papaję, ananasa, mango czy rambutany.
Miasta Sri Lanki i atrakcje turystyczne
Kolombo
Kolombo do roku 1982 było stolicą Sri Lanki. Jak już było wspomniane, jest to największe miasto na wyspie. W dalszym ciągu właśnie tutaj mieszczą się liczne urzędy państwowe, swoje siedziby mają tu przedstawiciele dyplomatyczni. Dawniej Kolombo występowało pod nazwą Kalantota. Miasto jest nie tylko stolicą biznesu, ale ważnym ośrodkiem gospodarczym państwa. Już w V wieku zlokalizowany był tu port handlowy. Kolombo zamieszkiwane jest przez liczne grupy etniczne takie jak między innymi Tamilowie, Murowie, Syngalezi. Ponadto mieszkają tu Holendrzy, Portugalczycy, Chińczycy, Malajowie. Jest to zatem miasto wielokulturowe, a tym samym bardzo ciekawe.
Kolombo jest miastem bardzo bogatym w rozmaite zabytki, nie brakuje tu również atrakcji turystycznych. Będąc w Kolombo warto na pewno odwiedzić Muzeum Narodowe mieszczące się w budynku neoklasycystycznym wzniesionym w 1877 roku. Można tam obejrzeć eksponaty sztuki syngaleskiej, insygnia władców Sri Lanki, reprodukcje XIX-wiecznych obrazów ukazujących Sri Lankę, interesujące manuskrypty na liściach palmy talipot. Kolejną atrakcją jest Muzeum okresu holenderskiego, które znajduje się w dawnym, XVII-wiecznym budynku holenderskiego gubernatora. Ciekawym zabytkiem są także pozostałości po umocnieniach pochodzących z okresu kolonizacji Sri Lanki przez Portugalię, Holandię oraz Wielką Brytanię.
W Kolombo znajdują się liczne świątynie zarówno buddyjskie, hinduistyczne oraz muzułmańskie. Wśród świątyń buddyjskich warto wymienić między innymi Kelaniya Raja Maha Vihara (mieści się tu posąg leżącego Buddy) czy Gangaramaya. Do świątyń hinduistycznych należą Sri Shiva Subramaniam Swami będąca największą świątynią hinduistyczną w mieście, Old Kathiresan Koyil, Old Kathiresan, Sri Kailawasanathar Swami Devasthanam będąca najstarszą świątynią hinduistyczną w mieście. Jeśli chodzi o świątynie muzułmańskie, w Kolombo znajduje się meczet Dżami-ul-Alfar wzniesiony w roku 1909.
Kandy
Kandy jest stolicą Prowincji Centralnej. Znaleźć tu można Muzeum Archeologiczne, a także Muzeum Słonia Radży, w którym znajduje się najprawdziwszy wypchany słoń. Ciekawymi obiektami są także Sala Audiencyjna (pawilon z drewna tekowego), Łazienka Królewskie oraz Muzeum Narodowe, które mieści się w Pałacu Królowych. Jednak zdecydowanie najsłynniejszym obiektem w Kandy jest Świątynia Zęba. Przechowywany jest tutaj ząb Buddy i jest to miejsce wyjątkowo istotne dla buddystów.
Anuradhapura
Anuradhapura jest historyczną stolicą syngaleskiego buddyjskiego państwa, znajduje się około 250 kilometrów na północny wschód od wyżej omówionego Kolombo. Miejscowość jest bardzo ważnym ośrodkiem buddyzmu i historycznym świętym miastem. Rośnie tutaj szczep drzewa Bodhi będący figowcem pagodowym. Ponoć właśnie pod takim drzewem Budda Siakjamuni osiągnął oświecenie i tak właśnie głosi buddyjska tradycja. Drzewo to często jest nazywane "drzewem oświecenia". Historia samego miasta zgodnie z legendą również zaczyna się od buddyjskiej mniszki Sanghamitty, która ofiarowała królowi Devanampiyatissowi gałązkę ze świętego drzewa Bodhi. Obecnie w ruinach miasta można obejrzeć zabytkowe pałace, świątynie buddyjskie i dom jałmużny. Całe starożytne miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO w roku 1982.
Galle
Galle jest wyjątkowo ciekawym lankijskim miastem. Dzieli się ono na zabytkowy fort, który jest wysunięty w morze oraz nowszą część Galle. Fort w Galle ów jest najdoskonalszym przykładem ufortyfikowanego miasta, które zostało wzniesione w Azji przez kolonizatorów w Europy. Jest to także największy fort wybudowany przez Europejczyków. Kształt zabytku, jaki możemy obejrzeć obecnie, został mu nadany przez Holendrów w XVII wieku.
Ratnapura
Ratnapura jest stolicą prowincji Sabaragamuwa i położona jest około 100 kilometrów od Kolombo. Ciekawostką na temat miasta jest to, iż jest ono ważnym ośrodkiem, w którym wydobywa się kamienie szlachetne takie jak szafir i rubin oraz handluje się nimi. Niedaleko miasta położone są kopalnie, a także dużych rozmiarów uprawy kauczukowca, ryżu oraz owoców.
Trikunamalaja
Trikunamalaja jest miastem portowym, znajduje się w północno-wschodniej Sri Lance. Ciekawostką jest, iż wspomniana już organizacja Tamilskich Tygrysów uznaje miasto za stolicę Ilamu, czyli niepodległego państwa, o które walczą. Miejscowość tę warto odwiedzić przede wszystkim na wspaniałe plaże. Jeśli lubimy zabytki, koniecznie musimy zwrócić uwagę na najstarszą świątynię hinduistyczną na wyspie, którą jest Thirukonesvaram Kovil.
Warto odwiedzić Sri Lankę?
Z całą pewnością warto! Jeśli tylko marzymy o egzotycznych wakacjach, o mniej czy bardziej aktywnym wypoczynku w otoczeniu pierwotnej przyrody i obejrzeniu niezwykłych zabytków, Sri Lanka jest miejscem absolutnie idealnym. Jeżeli planujemy dłuższy wyjazd, warto przy okazji odwiedzić Indie, bo przecież są o przysłowiowy rzut beretem od Sri Lanki.
