Jednak wiele osób – przede wszystkim prowadzących działalność od niedawna oraz właściciele niewielkich punktów handlowo-usługowych – może czuć się zagubionych wśród natłoku informacji i komunikatów. Jak wygląda proces płatności kartą i jakie są jego rzeczywiste koszty? VeriFone – lider w branży akceptowania bezpiecznych płatności elektronicznych w Polsce i na świecie, prezentuje prosty opis i podstawowe informacje na ten temat.
Dla przeciętnego konsumenta płatność kartą w sklepie to prosta czynność polegająca na włożeniu lub na zbliżeniu karty do terminala. Jednak to, co dzieje się w ciągu następnych kilkunastu sekund pomiędzy wprowadzeniem na klawiaturze terminala kodu PIN, a wydrukowaniem potwierdzenia płatności, to złożony proces, obejmujący wiele etapów istotnych dla powodzenia i bezpieczeństwa procesu płatności. W tym czasie dane dotyczące transakcji i zapytanie o zgodę na jej autoryzację wędrują w zaszyfrowanej postaci z terminala do agenta rozliczeniowego, dalej do instytucji płatniczej (np. Visa lub MasterCard – w zależności od rodzaju karty płatniczej), a następnie do banku - wystawcy karty i z powrotem. Poniższy opis prezentuje poszczególne etapy tego procesu.
Zacznijmy od wyjaśnienia, czym jest karta płatnicza i terminal płatniczy.
Karta to najprościej mówiąc narzędzie udostępnione konsumentowi przez bank, umożliwiające mu zdalny dostęp do pieniędzy zgromadzonych na koncie (karta debetowa) lub do kredytu udzielanego przez bank (karta kredytowa).
W Europie standardem są karty EMV, czyli karty z czipem. Czip to mikroprocesor, na którym zapisane są informacje o karcie, takie jak jej numer i data ważności, imię i nazwisko właściciela karty, informacja
o banku, który ją wydał czy kraju wydania. Dzięki czipowi karta może się komunikować z terminalem płatniczym, prowadząc dwustronną wymianę informacji. Mikroprocesor, na podstawie wymiany danych, może podejmować proste decyzje dotyczące płatności.
W przypadku kart z paskiem magnetycznym możliwy jest jedynie odczyt danych zapisanych na karcie, bez wymiany informacji.
Terminal płatniczy to zaś zaawansowane technologicznie urządzenie umożliwiające dokonywanie transakcji bezgotówkowych. Dzięki funkcjom szyfrowania, terminal umożliwia bezpieczne przesyłanie danych dotyczących płatności ze sklepu do banku, w którym zgromadzone są środki, którymi konsument chce zapłacić za zakupy lub usługę. Terminale płatnicze muszą spełniać szereg wymogów bezpieczeństwa, w tym reguły określane przez międzynarodowe organizacje zajmujące się bezpieczeństwem transakcji elektronicznych, takie jak PCI Security Standards Council, oraz wymogi prawne poszczególnych państw – jak np. konieczność instalowania na terminalach osłonek uniemożliwiających podejrzenie cyfr wstukiwanych na klawiaturze PIN pada.
Jak przebiega płatność kartą?
W momencie, gdy karta płatnicza zostaje wsunięta do czytnika terminala rozpoczyna się „rozmowa”, czyli wymiana informacji pomiędzy mikroprocesorem w karcie, a terminalem płatniczym. Na podstawie wymiany danych w ciągu ułamków sekundy terminal sprawdza rodzaj karty, dostępne na niej limity i ewentualne ograniczenia oraz podejmuje decyzję, czy może przetworzyć transakcję płatniczą wykonywaną daną kartą.
Jeśli terminal uzna, że karta jest odpowiednia (np. ten typ karty jest akceptowany w danym kraju), sprzedawca wprowadza na terminalu kwotę transakcji, a konsument autoryzuje ją wstukując na klawiaturze swój numer PIN. Moment zatwierdzenia kodu PIN zielonym przyciskiem inicjuje proces szyfrowania danych. Zaszyfrowane dane są „pakowane” przez terminal płatniczy i wysyłane w postaci szyfrogramu do agenta rozliczeniowego.
Agent rozliczeniowy to instytucja usprawniająca komunikację pomiędzy terminalami w sklepach a bankami. Na podstawie podpisanej umowy agent rozliczeniowy, określany także mianem acquirera, umożliwia przedsiębiorcom akceptowanie płatności elektronicznych w ich punktach handlowo-usługowych. W Polsce najpopularniejszą formą współpracy między agentem a przedsiębiorcą, jest dzierżawa terminala płatniczego. Acquirer dostarcza do punktów handlowo-usługowych terminale z zainstalowaną aplikacją płatniczą i zapewnia ich kompleksową obsługę: przetwarzanie płatności elektronicznych oraz serwis techniczny urządzenia.
Bez pośrednictwa agentów rozliczeniowych każdy sklep musiałby posiadać specjalistyczne superszybkie i bezpieczne połączenie ze wszystkimi bankami na świecie. Proces akceptacji płatności byłby bardzo długi, skomplikowany i drogi. Dlatego terminale w sklepach łączą się jedynie z agentem, który przetwarza dane i przekazuje je organizacjom kartowym.
W Polsce działa ponad 20 firm mających uprawnienia agenta rozliczeniowego. Terminale płatnicze, które oferują przedsiębiorcom, mogą różnić się markami oraz specyfikacjami technicznymi. Różnice techniczne wynikają z faktu, że poszczególne punkty handlowo-usługowe potrzebują różnego typu urządzeń, np. stacjonarnych lub przenośnych, łączących się np. przez GPRS lub Ethernet. W Polsce najpopularniejsze są urządzenia firmy VeriFone – światowego lidera w zakresie dostarczania bezpiecznych terminali i rozwiązań płatniczych. Firma oferuje swoje innowacyjne produkty od ponad 30 lat, w Polsce jest obecna od 1996 roku.
Autoryzacja płatności
Dla klientów autoryzacja płatności oznacza kilkanaście sekund oczekiwania na wydruk potwierdzenia transakcji, jednak w rzeczywistości w tym krótkim czasie uruchamiany jest skomplikowany, wieloetapowy proces mający na celu sprawdzenie czy dana osoba ma prawo do dokonania zakupu i uwierzytelnienie tej transakcji.
1. Przekazanie danych agentowi rozliczeniowemu obsługującemu terminal - w momencie, gdy konsument zatwierdza transakcję swoim numerem PIN na terminalu, urządzenie wysyła „paczkę” z zaszyfrowanymi danymi do centrum autoryzacyjnego agenta rozliczeniowego obsługującego dany terminal. Połączenie może następować przez IP, linię telefoniczną lub GPRS – w zależności od rodzaju terminala płatniczego i form łączności, dostępnych w danym punkcie handlowo-usługowym.
2. Kontrola poprawności danych przez centrum autoryzacji organizacji płatniczej - centrum autoryzacyjne acquirera, po odczytaniu danych i ich ponownym zaszyfrowaniu, przesyła dane oraz zapytanie o autoryzację transakcji do centrum autoryzacji organizacji płatniczej, która wydała daną kartę. Tam dane są po raz kolejny odczytywane w celu skontrolowania czy karta użyta do transakcji umożliwia jej pomyślną autoryzację. Sprawdzane jest m.in. czy karta nie jest zastrzeżona oraz czy wszystkie dane przekazane przez terminal i agenta rozliczeniowego są prawidłowe. Jeżeli wszystko się zgadza, dane zostają ponownie zaszyfrowane i wysyłane do banku, który wystawił kartę z prośbą o wyrażenie zgody na transakcję.
3. Autoryzacja transakcji przez bank wydający kartę - system banku, poprzez porównanie wysokości transakcji ze stanem środków na rachunku lub dostępnym limitem zadłużenia sprawdza czy transakcja może mieć miejsce. Jeśli konsument dysponuje wystarczającymi środkami, bank blokuje na jego koncie kwotę dokonanej transakcji i przesyła informację o udanej autoryzacji do organizacji płatniczej. Jednocześnie organizacja płatnicza przesyła potwierdzenie do agenta rozliczeniowego, a ten do terminala w sklepie. Dowodem pomyślnie autoryzowanej transakcji jest wydruk z terminala. Cały proces trwa kilka sekund, mimo że dane mogą w tym czasie okrążyć świat.
Rozliczenie przedsiębiorcy z agentem rozliczeniowym i bankiem
Proces opisany powyżej jest zakończeniem transakcji dla konsumenta, który może odebrać swoje zakupy. Nie jest to jednak koniec procesu dla przedsiębiorcy. Aby środki zablokowane na koncie klienta spłynęły do sprzedawcy, musi on przesłać do agenta rozliczeniowego podsumowanie określonego okresu rozliczeniowego, tzw. settlement.
W Polsce agenci rozliczeniowi rozliczają transakcje raz na dobę, więc przedsiębiorcy przekazują im informacje o transakcjach w postaci generowanego automatycznie przez terminal płatniczy, dziennego raportu rozliczeniowego, wysyłanego po zakończeniu dnia pracy. Agenci rozliczeniowi księgują płatności, a zbiorcze informacje o nich przekazują do organizacji płatniczych. Organizacje płatnicze z kolei przesyłają do poszczególnych banków informacje o wszystkich płatnościach dokonanych wybranym rodzajem kart przez ich klientów.
Jakie opłaty ponoszą przedsiębiorcy?
W procesie akceptacji i przetwarzania płatności elektronicznej udział bierze kilka podmiotów. Opłaty związane z obsługą płatności elektronicznych są naliczane przez każdego uczestnika tego procesu i wynikają z ich zaangażowania w procesowanie transakcji. Koszty ponoszone przez przedsiębiorcę to opłata za terminal oraz MSC – Merchant Service Charge, zawierająca w sobie także opłatę Interchange (tzw. IF – Interchange Fee).
Wysokość opłaty za terminal zależy od umowy, jaką przedsiębiorca podpisuje z agentem rozliczeniowym. Zazwyczaj jest to miesięczna suma uwzględniająca dzierżawę urządzenia, procesowanie płatności oraz serwisowanie terminala.
Merchant Service Charge zawiera w sobie Interchange Fee, czyli opłatę agenta rozliczeniowego na rzecz banku wydającego kartę płatniczą; marżę agenta rozliczeniowego oraz Assessment Fee, czyli opłatę agenta rozliczeniowego na rzecz organizacji płatniczej. Wysokość opłaty Interchange, zgodnie z nowelizacją ustawy o usługach płatniczych, od 2014 roku jest regulowana odgórnie przez polskie prawo i ma wynosić 0,5% wartości transakcji. Oznacza to, że obniżka opłaty Interchange powinna wpłynąć na łączną wartość opłaty MSC.
