Poprzez zabawę dziecko kształtuje cechy swojej osobowości, rozwija umysł, zdobywa doświadczenie i poznaje otaczający je świat. W zależności od wieku dzieci potrzebują określonego rodzaju zabawy. Poszczególne formy zabawy są odpowiednie dla określonego wieku i w określonym natężeniu wpływają pozytywnie na kształtowanie umysłu dzieci.
Chcąc dokładnie określić wpływ zabawy na rozwój umysłowy dzieci już wiele lat temu przeprowadzano badania naukowe. W poradniku merytorycznym „Wychowanie i nauczanie w przedszkolu” pod redakcją Ireny Dudzińskiej, Warszawa WSiP 1983 opublikowano wyniki badań, które dowodzą, że zabawa odgrywa istotną rolę w kształtowaniu podstaw osobowości dziecka. Dotyczy to przede wszystkim dzieci w wieku przedszkolnym. Także nad dobraniem odpowiednich form zabawy dla dzieci należy zastanowić się wcześnie.
W wydanym w 1973 roku „Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli” Zofii Bogdanowicz można wyróżnić 3 podstawowe formy zabawy:
- zabawy nie wyuczone, które dzieci podejmują z własnej inicjatywy i kierują ich przebiegiem samorzutnie (zabawy dowolnie wybierane)
- zabawy inicjowane i kierowane przez nauczycieli (zabawy i gry dydaktyczne oraz ruchowe)
- fragmenty zabaw dydaktycznych wplecione w przebieg zajęć.
Pedagodzy zatrudnieni w przedszkolach dysponują zatem szeregiem narzędzi, dzięki którym mogą inicjować odpowiednie zabawy dla dzieci a tym samym wpływać na prawidłowy rozwój umysłowy najmłodszych.
Według Wincentego Okonia (Zabawa a rzeczywistość, Warszawa WSiP 1987) "zabawa w wieku przedszkolnym zastępuje naukę szkolną, umożliwiając dzieciom uczenie się w sposób atrakcyjny i niemal jedynie możliwy, a poza tym w ciągu całego życia ludzkiego pozostaje czynnikiem uczenia się, na ogół bardziej atrakcyjnym niż formy nie zabawowe i dość często zapewniającym większe niż one efekty"
