Animacja czasu wolnego to dział współczesnej turystyki oraz hotelarstwa, zajmujący się organizacją czasu wolnego ludzi, przebywających w ośrodkach wczasowych i turystycznych.
Animator czasu wolnego skupia w sobie działania: inicjowanie, zachęcanie, pobudzanie doradzenie, promowanie, instruowanie i organizowanie. Jest to pogodny duch, którego cechuje gotowość do nawiązywania kontaktów, naturalna sympatia do ludzi, przyjazny stosunek do otoczenia, wykazywanie entuzjazmu w działaniu, inicjatywy oraz elastyczności w stosowaniu różnych rozwiązań. Te cechy szczególnie są sprawdzane podczas sytuacji awaryjnych i trudnych.
Przygotowując imprezę animator zawsze musi brać pod uwagę zagrożenia, jakie mogą pojawić się na danym terenie. Powinien on zapoznać się z przepisami dotyczącymi organizacji imprez i bezpieczeństwa, a także z działaniem urządzeń technicznych oraz ukształtowaniem terenu..
Zbyt mała liczba opiekunów stosunku do liczby uczestników, nadmierna wielkość grupy, złe warunki pogodowe, a także nieuwaga, pochopne podejmowanie decyzji mogą przyczynić się do stworzenia sytuacji zagrażających zdrowie i bezpieczeństwo uczestników.
Nieszczęśliwe wypadki najczęściej zdarzają się w związku z nieprzestrzeganiem podstawowych zasad bezpieczeństwa i braku znajomości podstawowych przepisów. Jak więc zapobiegać wypadkom? Potrzebne są do tego:
-Właściwa wiedza merytoryczna i doświadczenie,
-Ukończone odpowiednie kursy (animatora, wychowawcy, pilota),
-Znajomość zasad i przepisów dotyczących organizacji wycieczek,
-Umiejętnie dobrane trasy, programy do wieku i liczebności grupy.
Zawsze też warto dwa razy przemyśleć i przeanalizować, jaki program przygotowujemy, dla jakiej grupy wiekowej oraz poznać miejsce, w który dana impreza będzie się odbywać.
Na wyjazdach, które są połączone z uprawianiem turystyki kwalifikowanej tj: pływanie, narciarstwo, wspinaczka itp., należy zadbać o opiekę osób z odpowiednimi uprawnieniami np. ratownik wodny lub instruktor narciarstwa. Opiekun powinien zwrócić uwagę na bezpieczeństwo w trakcie realizacji zajęć fizycznych i na sprawną organizację zajęć. Kadra powinna przejść odpowiednie przeszkolenie, aby w razie wypadku dobrze zorganizować pierwszą pomoc, sprawnie i energicznie podejmować odpowiednie działania, kontrolować przed wyjazdem i w trakcie sprzęt, uczyć uczestników uprawiania mądrej i bezpiecznej turystyki, bez podejmowania ryzyka.