Najdawniejsze dzieje miasta są dziś trudne do ustalenia. Informacje pochodzące z badań archeologicznych przeprowadzonych na terenie Łańcuta potwierdzają istnienie osadnictwa ok. 4000 lat p.n.e. Brak źródeł, nie pozwala też precyzyjnie określić dokładniej daty powstania miasta. Pierwszym pewnym dokumentem potwierdzającym istnienie Łańcuta jest bulla papieża Grzegorza XI z 28 stycznia 1378 roku, w której istniejącemu wówczas konwentowi dominikanów, m.in. w Łańcucie, powierzono pełnienie funkcji misyjnych na Rusi. Łańcut, jako miasto występuje po raz pierwszy w 1381 roku w dokumencie lokacyjnym wsi Langenau wydanym w Łańcucie przez Ottona z Pilczy. Datę lokacji miasta na prawie magdeburskim wiąże się z rokiem 1349.
Tak więc przez kilkaset lat miasto Łańcut pozostawało w cieniu wspaniałej rezydencji magnackiej, z drugiej jednak strony ożywione życie gospodarcze latyfundium, kulturalne na zamku, przyjazdy możnowładców i królów wpływały korzystnie na rozwój miasta i jego znaczenie. Za czasów Pileckich miasto leżące na ważnym szlaku handlowym przeżywało okres rozkwitu. Już w 1406 roku łańcuckim czeladnikom tkackim nadany został statut, na którym widnieje pieczęć radziecka Miasta Łańcuta przedstawiająca św. Michała zabijającego smoka - godło to przetrwało wieki i stało się herbem miasta. Pomyślnemu rozwojowi Łańcuta dodawały splendoru liczne wizyty koronowanych głów: Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły, Księcia Witolda, Zygmunta Luksemburskiego i Zygmunta Starego. Około roku 1586 Anna z Sieniawskich Pilecka zamieniła za długi dobra łańcuckie ze Stanisławem ze Żmigrodu -zwanym później „diabłem łańcuckim”.
