W celu ochrony klientów banków przed skutkami jego ewentualnego upadku ma chronić ubezpieczone depozyty. Zgodnie z zasadą obowiązującą w Unii Europejskiej każdy klient banku może otrzymać w momencie bankructwa banku zwrot swoich pieniędzy jednak do określonej wysokości.
Gwarancjom BFG nie podlegają środki zdeponowane przez:
* Skarb Państwa,
* Banki krajowe, instytucje kredytowe i banki zagraniczne,
* Podmioty działające na podstawie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
* Podmioty działające na podstawie ustawy o działalności ubezpieczeniowej,
* Podmioty działające na podstawie ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji,
* Podmioty działające na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych,
* Podmioty działające na podstawie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
* Jednostki organizacyjne, które zgodnie z art. 50 ust. 2 ustawy o rachunkowości nie są uprawnione do sporządzania uproszczonego bilansu oraz rachunku zysków i strat,
* Akcjonariuszy banku posiadających w dniu zawieszenia działalności banku pakiet, co najmniej 5% akcji, a także podmioty w stosunku do nich zależne lub dominujące,
* Członków kierownictwa banku, począwszy od członków zarządu i rady nadzorczej banku aż po osoby pełniące funkcje dyrektorów i zastępców dyrektorów departamentów włącznie.1
Bankowy Fundusz Gwarancyjny został utworzony na podstawie Ustawy z dnia 14 grudnia 1994 roku, która weszła w życie 17 lutego 1995 roku. Jego funkcjonowanie ma na celu poprawę wiarygodności sektora bankowego oraz wzrost zaufania ludzi do korzystania z produktów finansowych oferowanych przez banki. Rozpoczął swoją działalność w 1995 roku, jako instytucja o charakterze publiczno-prawnym.
Podstawowe cele Funduszu to:
* Ochrona depozytów osób fizycznych i prawnych,
* Stworzenie systemowych możliwości udzielania pomocy finansowej bankom, mającym problemy z wypłacalnością, bądź ją utraciły,
* Monitorowanie sytuacji finansowej banków oraz podejmowanie działań zapobiegawczych.
Wszystkie banki są prawnie zobowiązane do uczestniczenia w systemie gwarantowania depozytu niezależnie od tego czy są bankami komercyjnymi czy spółdzielczymi. System ten ma na celu zagwarantowanie wypłaty środków pieniężnych zdeponowanych na rachunkach bankowych w przypadku, kiedy bank będący uczestnikiem tego systemu traci możliwość zwrotu wypłaty zdeponowanych pieniędzy.
W przypadku utraty bądź realnego zagrożenia wypłacalności wszystkie banki są traktowane w jednakowy sposób, pomoc cechuje się uniwersalnością. Fundusz prowadzi także działania profilaktyczne polegające na udzielaniu bankom pożyczek, gwarancji i poręczeń na warunkach bardziej korzystnych od zwykle stosowanych przez banki. Zasady powszechności i obligatoryjności, na których opiera się BFG tyczy się również banków mu podległych, które to maja obowiązek partycypowania w finansowaniu realizacji ustawowych zadań powierzonych Funduszowi. Polega to na obowiązku spoczywającym na bankach płatności określonego procentu od sumy aktywów ważonych ryzykiem (do końca 1999 roku PKO bp, Pekao S.A. i BGŻ płaciły mniej niż inne banki).
Gwarancja funduszu jest jednak ograniczona, co do wysokości wypłaty i swoim zakresem obejmuje wymienione środki plus naliczone odsetki do dnia ogłoszenia upadłości banku. Od 28 listopada 2008, BFG gwarantuje w 100% środki do 50 000 EUR (ustawa z 23 października 2008 o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz.U. Nr 209, poz. 1315)).
Procedura wypłaty świadczeń gwarancyjnych przez BFG wygląda następująco
1. Na podstawie zatwierdzonej przez Zarząd Bankowego Funduszu Gwarancyjnego listy deponentów banku, co, do którego sąd orzekł upadłość rozpoczyna się wypłacanie świadczeń;
2. listę deponentów opracowuje zarządca lub syndyk w ciągu 30 dni od daty ogłoszenia upadłości banku i przedstawia ją Zarządowi Bankowego Funduszu Gwarancyjnego;
3. Zarząd Funduszu sprawdza przedstawioną listę w ciągu 14 dni. Jeżeli lista nie odpowiada ustawowym wymogom, to Zarząd zwraca ją zarządcy lub syndykowi, który w ciągu 7 dni powinien usunąć stwierdzone nieprawidłowości;
4. po sprawdzeniu listy deponentów Zarząd Funduszu w ciągu 7 dni podejmuje i podaje do publicznej wiadomości, w drodze ogłoszenia w piśmie o zasięgu ogólnokrajowym, oraz przekazuje podmiotom objętym systemem gwarantowania uchwałę o przekazaniu syndykowi kwot na wypłatę środków gwarantowanych;
5. wszystkie banki objęte systemem gwarantowania są obowiązane wnieść ustalone w uchwale Zarządu Funduszu kwoty przeznaczone na wypłaty dla deponentów na rachunek Funduszu w terminie 7 dni roboczych od podania do publicznej wiadomości ww. uchwały;
6. Fundusz przekazuje zarządcy lub syndykowi otrzymane z banków kwoty na wypłaty dla deponentów upadłego banku;
7. zarządca lub syndyk dokonuje wypłat środków gwarantowanych zgodnie z terminarzem przez niego sporządzonym i zatwierdzonym przez Zarząd Funduszu, w ciągu 30 dni od otrzymania kwoty przekazanej przez Fundusz na wypłaty środków gwarantowanych, jednak nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia niedostępności środków, (czyli dnia zawieszenia działalności banku).2
Wypłata środków gwarantowanych powinna nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od daty ogłoszenia upadłości banku. Sąd może przedłużyć ten okres o 10 dni roboczych w przypadku, kiedy procedura wypłaty świadczeń gwarantowanych nie mogła nastąpić z dochowaniem terminu.
Banki PKO BP, Pekao S.A. i BGŻ, korzystały z pełnych gwarancji Skarbu Państwa w zakresie depozytów do końca 1999r, od roku 2000 nie posiadają już przywileju w postaci gwarancji Skarbu Państwa oraz niższej składki na BFG. Powołanie Funduszy w znaczący sposób wpłynęło na wzrost konkurencyjność polskich banków w początkowym okresie integracji europejskiej jak również poprawiło stabilność i bezpieczeństwo Polskiego sektora bankowego.
Przypisy:
1. Strona www.bfg.pl
2. Strona www.bfg.pl
