Republika Gambii to najmniejszy, nie licząc enklaw, kraj Afryki. Od zachodu graniczący z Oceanem Atlantyckim, z trzech pozostałych stron otoczony jest dużo potężniejszym Senegalem. Nazwa państwa wzięła się od rzeki Gambii, która ciągnie się od wschodniej granicy aż do stolicy- Banjulu.
Polska żegnała mnie zamiecią śnieżną, z powodu której o mały włos nie wyleciałbym do Londynu - miejsca odlotu do Czarnej Afryki. W stolicy Wielkiej Brytanii spotkałem się z moją towarzyszką podróży - Mirką, która przyleciała dzień wcześniej z Norwegii. Pomimo, że podróż do Gambii była typowymi wakacjami w hotelu, miałem cichą nadzieję, że uda mi się zobaczyć coś więcej niż hotelowy basen i okoliczne uliczki pełne ludzi żerujących na turystach z Europy.
W czwartek po południu znaleźliśmy się w Gambii. Po wyjściu z samolotu uderzyła w nas fala gorącego powietrza, a na naszych twarzach od razu pojawił się szeroki „banan”.Do hotelu dotarliśmy już po zmroku, zjedliśmy kolację i spotkaliśmy się ze znajomymi - Pablo i Jimmim, omawiając szczegóły naszej wyprawy w głąb Gambii. Zaraz potem poszliśmy spać, nie mogąc się doczekać tego, co przyniesie nam następny dzień.
Wstałem rano o 7, może 8, kto by to zresztą liczył, nie ważne… Ważne, że wszyscy hotelowi goście jeszcze spali… Poszedłem na plażę, na której roiło się od lokalnych mieszkańców. Niektórzy biegali, inni robili pompki, a jeszcze inni grali w piłkę. Tam dzień zaczyna się o wschodzie słońca… Przeszedłem może ze 100 metrów i już jakiś chłopak zaczepił mnie i zaprosił do wspólnego treningu. Po krótkiej rozmowie umówiliśmy się na następny dzień, a ja chciałem iść dalej, by poznać więcej ludzi. Zacząłem biec by po kilku minutach dołączył do mnie Hamza, jak się okazało, później mój dobry kolega. Muszę też dodać, że ta ich z pozoru czysta koleżeńskość nie jest taka bezinteresowna - zawsze Twoi dobrzy „przyjaciele” proszą byś po powrocie do Europy wysłał im co nie co, no ale to już inna sprawa. Wtedy byłem w Afryce, chciałem poznać Gambię, ludzi i ich zwyczaje. Nawiązaliśmy z Hamzą bliższy kontakt, pogadaliśmy trochę i następnego dnia umówiliśmy się na piłkę. :)
Kolejnego dnia również wstałem z samego rana, czym prędzej pobiegłem na plażę by pograć z nowymi znajomymi w piłkę. Zaczęliśmy niepozornie, było nas tylko trzech, więc podawaliśmy futbolówkę między sobą. Nie minęło 5 minut i zaczęli schodzić się inni. Jakby na to nie spojrzeć wzbudzałem dość dużą sensację grając razem z nimi. W końcu rozpoczęliśmy mecz z prawdziwego zdarzenia. Jedna rzecz mnie tylko zastanawiała – czemu tylko ja grałem na bosaka??? No nic, nie zrażałem się tym zbytnio i dawałem z siebie wszystko. Moja drużyna wygrała, a chłopacy mi nawet powiedzieli, że jeśli zostałbym w Gambii to na pewno bym został zawodowym piłkarzem. Ucieszył mnie ten komplement choć szczerze powiedziawszy musiałbym mocno poprawić swoją kondycję. Po prawie godzinnej grze na piasku wypluwałem swoje płuca, a oni wyglądali jakby wrócili z lekkiej przebieżki ;) No ale oni chyba już tak po prostu mają we krwi.
W niedzielę rano zaczynaliśmy naszą prawdziwą przygodę z Gambią. Wsiedliśmy do zielonego jeepa Pablo i ruszyliśmy przed siebie. Pierwszym przystankiem był terminal promowy w Banjulu. By dostać się na drugi brzeg rzeki musieliśmy czekać w kolejce 2h (choć gdyby Pablo nie pogadał ze strażnikiem przy pomocy banknotu stali byśmy tam pewnie do teraz ;)). Po przybyciu do Barra skierowaliśmy się do Albred’y – miejscowości, z której można było dostać się na wyspę James’a. Ten mały skrawek ziemi położony na środku rzeki Gambii pełnił rolę więzienia – przystanku dla niewolników, którzy czekali tam na statki transportujące ich do Ameryki. Szacuje się, że w ciągu czterech wieków przewinęło się przez nie około 20 mln ludzi. Z tego też powodu lokalni ludzie mówią, że mogą wybaczyć, ale nigdy nie zapomną tego co tam się stało. Po krótkiej przygodzie z samochodem, pojechaliśmy do Farafenii po czym przeprawiliśmy się, z powrotem, na południowy brzeg rzeki. Chwilę później byliśmy już w hotelu. Głód nas męczył niemiłosiernie więc po szybkim prysznicu skierowaliśmy się do najbliższej knajpki. A tu prawdziwie afrykańskie klimaty, tynk trzyma się ledwo co ścian, w telewizorze gra senegalska muzyka, a kelnerka z ogromnym uśmiechem na twarzy przynosi nam ”karty menu”. Jedzenie jednak mile nas zaskakuje, dzięki czemu kolejny już dzień kończy się miłym akcentem.
Droga powrotna to dziury, dziury, a potem jeszcze trochę dziur… Pomimo, że określano ją mianem „Trans Gambia Road”, nie można jej było nazwać drogą przelotową – przynajmniej w moim słowniku jest napisane, że pokonanie 150 km w 5-6h to trochę za mało by uzyskać takie miano. No ale co tam, parliśmy przed siebie. Po drodze zatrzymaliśmy się w Kiang West National Park, by podziwiać tamtejszą zwierzynę. Niestety ze względu na niebywały upał udało nam się tylko zobaczyć pawiany. Wracając już do hotelu nasi afrykańscy koledzy zdecydowali się jeszcze na zakup drewna na opał, gdyż na wsi było ono dwa razy tańsze niż w stolicy. Dzięki temu manewrowi, już nie tylko pył z drogi dostawał nam się do buzi, uszu, nosa…, ale też drobinki suchego drewna, które były porywane przez wiatr i ciskane w nas :). Wszystko to oczywiście było komentowane z humorem i z uśmiechem na twarzy.
Nadszedł wtorek a z nim wizyta w domu Hamzy. Spotkaliśmy się około 10:00 na plaży, tak jak to było ustalone. Na miejsce dotarliśmy po ok. 1,5 godziny. Normalnie droga by zajęła pewnie 40 minut, ale ze względu na wielu znajomych nieco się wydłużyła. Na początku wstąpiliśmy do Zahariego, w którego domu była tylko matka i choć nie rozumiała angielskiego, to przy pomocy Hamzy chwilę porozmawialiśmy. Była bardzo szczęśliwa, że jej syn znalazł sobie Białego kolegę ;). Po opuszczeniu ich ”posiadłości” wstąpiliśmy do warsztatu krawieckiego, w którym pracował brat Hamzy. Tam również wymieniliśmy kilka zdań, a ponadto wszyscy z zaciekawieniem wpatrywali się w telewizor, w którym leciał chyba jakiś koncert. Po jeszcze jednej wizycie w warsztacie krawieckim (w którym pracował Hamza) dotarliśmy do miejsca przeznaczenia. Tutaj usadzili mnie na wygodnym fotelu i włączyli teledyski Bob’a Marley’a i Coco Tea ;) Potem oczywiście przyszedł jeden kolega, drugi i trzeci. Wszyscy mieli dużo do powiedzenia więc szybko zdobywałem kolejną wiedzę o Gambii, Gambijczykach i ich zwyczajach. Nadszedł czas obiadu, byłem strasznie głodny więc tym bardziej cieszyłem się z tego powodu. Początkowo posiłek podano mi na osobnej tacy, w małym pokoiku, gdzie dla nikogo innego nie znalazłoby się już miejsce. Zdziwiłem się tym bardzo i spytałem Hamzy, czemu mam jeść sam. On powiedział, że siostra tak kazała. Dla mnie to jednak było strasznie dziwne i powiedziałem mu, że jednak wolałbym zjeść ze wszystkimi. Po krótkiej chwili moje jedzenie wylądowało w dużej metalowej misce – takiej jak dla psa, a ja przeniosłam się z pokoiku na ziemię przed domostwem ;). Było nas ośmioro, może dziewięcioro, wszyscy siedzieli dookoła miski i zajadali się ryżem, gotowaną rybą i warzywami. Oczywiście nikt się nie krępował i wcinał rękoma, choć teoretycznie łyżki były podane ;). Po obiadku pożegnałem się z wszystkimi i wraz z Hamzą i Zaharim poszliśmy w kierunku mojego hotelu.
Następnego dnia mieliśmy zaplanowany wypad do Banjulu. Pomimo, że był on o jakieś 30 minut drogi z naszego hotelu nie było łatwo się tam dostać. Oczywiście mogliśmy pojechać turystyczną taksówką, za którą byśmy zapłacili Bóg wie ile, ale po pierwsze mieliśmy już ograniczoną ilość pieniędzy, a po drugie chcieliśmy zobaczyć jak wygląda prawdziwy transport w Gambii :). Spod hotelu ruszyliśmy na główną ulicę by tam złapać jakąś lokalną taksówkę (żółtą). Taksówki dla turystów były zielone i przynajmniej dwa razy droższe. Udało nam się utargować dobrą cenę za przejazd i ruszyliśmy w kierunku przystanku autobusowego. Tam czekaliśmy kilka minut i zjawił się busik pełen ludzi. Co prawda nie było już w nim miejsc siedzących, ale dla dwóch zagubionych Europejczyków trochę miejsca na podłodze się znalazło. Na szczęście po chwili ktoś wysiadł i mogliśmy się wygodnie rozsiąść. Koszt przejazdu był śmiesznie niski co bardzo nas ucieszyło - więcej pieniędzy na zakupy w Albert’s Market. W stolicy toczyło się zupełnie inne życie niż przy hotelowych kurortach. Ludzie zazwyczaj nie zwracali na nas tak dużej uwagi i nie chcieli na siłę zostać naszymi „przyjaciółmi”. Początkowo pokręciliśmy się po zatłoczonych uliczkach i wypiliśmy po coca-coli by ochłonąć trochę i nabrać energii na podbój największego targu w Gambii. Podobnie jak w marokańskich Sukach i tu można było się zgubić bez problemu. Jednak, że czasu mieliśmy dużo, w cale się tym nie przejmowaliśmy. Na wstępie znaleźliśmy się w części z produktami spożywczymi. Można tu było kupić wszystko, od warzyw i owoców, poprzez różnego rodzaju mięsa, a skończywszy na świeżych rybach wyciągniętych kilka godzin wcześniej z wody. Trzeba też dodać, że muchy oblegające wszystkie wyżej wymienione produkty człowiek dostawał gratis :). Następnie przeszliśmy do części, która interesowała nas dużo bardziej. Wszędzie pełno drewnianych ozdób, masek, a nawet obrazów i batik (batiki to płócienne obrazy, wyrabiane ręcznie, bardzo popularne w Gambii). Po udanych zakupach poszliśmy na orzeźwiający koktajl ze świeżych owoców. Ostatnim już przystankiem było Narodowe Muzeum Gambii. Dość małe, jednak można było dowiedzieć się kilku interesujących rzeczy, między innymi znaczenia gambijskiej flagi: pierwszy pas (czerwony) oznacza słońce, drugi cienki pasek (biały) pokój, trzeci (niebieski) rzekę Gambię, kolejny biały znów pokój i ostatni (zielony) uprawę ziemi, przyrodę.
Na przygodzie w Banjulu nasza podróż się kończyła. Wiedzieliśmy, że odkrywanie prawdziwej Gambii dobiegło końca, mimo że mieliśmy wylatywaliśmy dopiero następnego dnia. Teraz mogę powiedzieć, że 7 dni to zdecydowanie za mało by dobrze poznać ten kraj. Ponadto by dobrze poznać ludzi należy wyjść z hotelu, podróżować z plecakiem, a nie jak większość przybywających tam turystów schować się za murami wspaniałych hoteli i nie wystawiać poza nie nosa.
Tekst: Karol Zielonka
Polska żegnała mnie zamiecią śnieżną, z powodu której o mały włos nie wyleciałbym do Londynu - miejsca odlotu do Czarnej Afryki. W stolicy Wielkiej Brytanii spotkałem się z moją towarzyszką podróży - Mirką, która przyleciała dzień wcześniej z Norwegii. Pomimo, że podróż do Gambii była typowymi wakacjami w hotelu, miałem cichą nadzieję, że uda mi się zobaczyć coś więcej niż hotelowy basen i okoliczne uliczki pełne ludzi żerujących na turystach z Europy.
W czwartek po południu znaleźliśmy się w Gambii. Po wyjściu z samolotu uderzyła w nas fala gorącego powietrza, a na naszych twarzach od razu pojawił się szeroki „banan”.Do hotelu dotarliśmy już po zmroku, zjedliśmy kolację i spotkaliśmy się ze znajomymi - Pablo i Jimmim, omawiając szczegóły naszej wyprawy w głąb Gambii. Zaraz potem poszliśmy spać, nie mogąc się doczekać tego, co przyniesie nam następny dzień.
Wstałem rano o 7, może 8, kto by to zresztą liczył, nie ważne… Ważne, że wszyscy hotelowi goście jeszcze spali… Poszedłem na plażę, na której roiło się od lokalnych mieszkańców. Niektórzy biegali, inni robili pompki, a jeszcze inni grali w piłkę. Tam dzień zaczyna się o wschodzie słońca… Przeszedłem może ze 100 metrów i już jakiś chłopak zaczepił mnie i zaprosił do wspólnego treningu. Po krótkiej rozmowie umówiliśmy się na następny dzień, a ja chciałem iść dalej, by poznać więcej ludzi. Zacząłem biec by po kilku minutach dołączył do mnie Hamza, jak się okazało, później mój dobry kolega. Muszę też dodać, że ta ich z pozoru czysta koleżeńskość nie jest taka bezinteresowna - zawsze Twoi dobrzy „przyjaciele” proszą byś po powrocie do Europy wysłał im co nie co, no ale to już inna sprawa. Wtedy byłem w Afryce, chciałem poznać Gambię, ludzi i ich zwyczaje. Nawiązaliśmy z Hamzą bliższy kontakt, pogadaliśmy trochę i następnego dnia umówiliśmy się na piłkę. :)
Kolejnego dnia również wstałem z samego rana, czym prędzej pobiegłem na plażę by pograć z nowymi znajomymi w piłkę. Zaczęliśmy niepozornie, było nas tylko trzech, więc podawaliśmy futbolówkę między sobą. Nie minęło 5 minut i zaczęli schodzić się inni. Jakby na to nie spojrzeć wzbudzałem dość dużą sensację grając razem z nimi. W końcu rozpoczęliśmy mecz z prawdziwego zdarzenia. Jedna rzecz mnie tylko zastanawiała – czemu tylko ja grałem na bosaka??? No nic, nie zrażałem się tym zbytnio i dawałem z siebie wszystko. Moja drużyna wygrała, a chłopacy mi nawet powiedzieli, że jeśli zostałbym w Gambii to na pewno bym został zawodowym piłkarzem. Ucieszył mnie ten komplement choć szczerze powiedziawszy musiałbym mocno poprawić swoją kondycję. Po prawie godzinnej grze na piasku wypluwałem swoje płuca, a oni wyglądali jakby wrócili z lekkiej przebieżki ;) No ale oni chyba już tak po prostu mają we krwi.
W niedzielę rano zaczynaliśmy naszą prawdziwą przygodę z Gambią. Wsiedliśmy do zielonego jeepa Pablo i ruszyliśmy przed siebie. Pierwszym przystankiem był terminal promowy w Banjulu. By dostać się na drugi brzeg rzeki musieliśmy czekać w kolejce 2h (choć gdyby Pablo nie pogadał ze strażnikiem przy pomocy banknotu stali byśmy tam pewnie do teraz ;)). Po przybyciu do Barra skierowaliśmy się do Albred’y – miejscowości, z której można było dostać się na wyspę James’a. Ten mały skrawek ziemi położony na środku rzeki Gambii pełnił rolę więzienia – przystanku dla niewolników, którzy czekali tam na statki transportujące ich do Ameryki. Szacuje się, że w ciągu czterech wieków przewinęło się przez nie około 20 mln ludzi. Z tego też powodu lokalni ludzie mówią, że mogą wybaczyć, ale nigdy nie zapomną tego co tam się stało. Po krótkiej przygodzie z samochodem, pojechaliśmy do Farafenii po czym przeprawiliśmy się, z powrotem, na południowy brzeg rzeki. Chwilę później byliśmy już w hotelu. Głód nas męczył niemiłosiernie więc po szybkim prysznicu skierowaliśmy się do najbliższej knajpki. A tu prawdziwie afrykańskie klimaty, tynk trzyma się ledwo co ścian, w telewizorze gra senegalska muzyka, a kelnerka z ogromnym uśmiechem na twarzy przynosi nam ”karty menu”. Jedzenie jednak mile nas zaskakuje, dzięki czemu kolejny już dzień kończy się miłym akcentem.
Droga powrotna to dziury, dziury, a potem jeszcze trochę dziur… Pomimo, że określano ją mianem „Trans Gambia Road”, nie można jej było nazwać drogą przelotową – przynajmniej w moim słowniku jest napisane, że pokonanie 150 km w 5-6h to trochę za mało by uzyskać takie miano. No ale co tam, parliśmy przed siebie. Po drodze zatrzymaliśmy się w Kiang West National Park, by podziwiać tamtejszą zwierzynę. Niestety ze względu na niebywały upał udało nam się tylko zobaczyć pawiany. Wracając już do hotelu nasi afrykańscy koledzy zdecydowali się jeszcze na zakup drewna na opał, gdyż na wsi było ono dwa razy tańsze niż w stolicy. Dzięki temu manewrowi, już nie tylko pył z drogi dostawał nam się do buzi, uszu, nosa…, ale też drobinki suchego drewna, które były porywane przez wiatr i ciskane w nas :). Wszystko to oczywiście było komentowane z humorem i z uśmiechem na twarzy.
Nadszedł wtorek a z nim wizyta w domu Hamzy. Spotkaliśmy się około 10:00 na plaży, tak jak to było ustalone. Na miejsce dotarliśmy po ok. 1,5 godziny. Normalnie droga by zajęła pewnie 40 minut, ale ze względu na wielu znajomych nieco się wydłużyła. Na początku wstąpiliśmy do Zahariego, w którego domu była tylko matka i choć nie rozumiała angielskiego, to przy pomocy Hamzy chwilę porozmawialiśmy. Była bardzo szczęśliwa, że jej syn znalazł sobie Białego kolegę ;). Po opuszczeniu ich ”posiadłości” wstąpiliśmy do warsztatu krawieckiego, w którym pracował brat Hamzy. Tam również wymieniliśmy kilka zdań, a ponadto wszyscy z zaciekawieniem wpatrywali się w telewizor, w którym leciał chyba jakiś koncert. Po jeszcze jednej wizycie w warsztacie krawieckim (w którym pracował Hamza) dotarliśmy do miejsca przeznaczenia. Tutaj usadzili mnie na wygodnym fotelu i włączyli teledyski Bob’a Marley’a i Coco Tea ;) Potem oczywiście przyszedł jeden kolega, drugi i trzeci. Wszyscy mieli dużo do powiedzenia więc szybko zdobywałem kolejną wiedzę o Gambii, Gambijczykach i ich zwyczajach. Nadszedł czas obiadu, byłem strasznie głodny więc tym bardziej cieszyłem się z tego powodu. Początkowo posiłek podano mi na osobnej tacy, w małym pokoiku, gdzie dla nikogo innego nie znalazłoby się już miejsce. Zdziwiłem się tym bardzo i spytałem Hamzy, czemu mam jeść sam. On powiedział, że siostra tak kazała. Dla mnie to jednak było strasznie dziwne i powiedziałem mu, że jednak wolałbym zjeść ze wszystkimi. Po krótkiej chwili moje jedzenie wylądowało w dużej metalowej misce – takiej jak dla psa, a ja przeniosłam się z pokoiku na ziemię przed domostwem ;). Było nas ośmioro, może dziewięcioro, wszyscy siedzieli dookoła miski i zajadali się ryżem, gotowaną rybą i warzywami. Oczywiście nikt się nie krępował i wcinał rękoma, choć teoretycznie łyżki były podane ;). Po obiadku pożegnałem się z wszystkimi i wraz z Hamzą i Zaharim poszliśmy w kierunku mojego hotelu.
Następnego dnia mieliśmy zaplanowany wypad do Banjulu. Pomimo, że był on o jakieś 30 minut drogi z naszego hotelu nie było łatwo się tam dostać. Oczywiście mogliśmy pojechać turystyczną taksówką, za którą byśmy zapłacili Bóg wie ile, ale po pierwsze mieliśmy już ograniczoną ilość pieniędzy, a po drugie chcieliśmy zobaczyć jak wygląda prawdziwy transport w Gambii :). Spod hotelu ruszyliśmy na główną ulicę by tam złapać jakąś lokalną taksówkę (żółtą). Taksówki dla turystów były zielone i przynajmniej dwa razy droższe. Udało nam się utargować dobrą cenę za przejazd i ruszyliśmy w kierunku przystanku autobusowego. Tam czekaliśmy kilka minut i zjawił się busik pełen ludzi. Co prawda nie było już w nim miejsc siedzących, ale dla dwóch zagubionych Europejczyków trochę miejsca na podłodze się znalazło. Na szczęście po chwili ktoś wysiadł i mogliśmy się wygodnie rozsiąść. Koszt przejazdu był śmiesznie niski co bardzo nas ucieszyło - więcej pieniędzy na zakupy w Albert’s Market. W stolicy toczyło się zupełnie inne życie niż przy hotelowych kurortach. Ludzie zazwyczaj nie zwracali na nas tak dużej uwagi i nie chcieli na siłę zostać naszymi „przyjaciółmi”. Początkowo pokręciliśmy się po zatłoczonych uliczkach i wypiliśmy po coca-coli by ochłonąć trochę i nabrać energii na podbój największego targu w Gambii. Podobnie jak w marokańskich Sukach i tu można było się zgubić bez problemu. Jednak, że czasu mieliśmy dużo, w cale się tym nie przejmowaliśmy. Na wstępie znaleźliśmy się w części z produktami spożywczymi. Można tu było kupić wszystko, od warzyw i owoców, poprzez różnego rodzaju mięsa, a skończywszy na świeżych rybach wyciągniętych kilka godzin wcześniej z wody. Trzeba też dodać, że muchy oblegające wszystkie wyżej wymienione produkty człowiek dostawał gratis :). Następnie przeszliśmy do części, która interesowała nas dużo bardziej. Wszędzie pełno drewnianych ozdób, masek, a nawet obrazów i batik (batiki to płócienne obrazy, wyrabiane ręcznie, bardzo popularne w Gambii). Po udanych zakupach poszliśmy na orzeźwiający koktajl ze świeżych owoców. Ostatnim już przystankiem było Narodowe Muzeum Gambii. Dość małe, jednak można było dowiedzieć się kilku interesujących rzeczy, między innymi znaczenia gambijskiej flagi: pierwszy pas (czerwony) oznacza słońce, drugi cienki pasek (biały) pokój, trzeci (niebieski) rzekę Gambię, kolejny biały znów pokój i ostatni (zielony) uprawę ziemi, przyrodę.
Na przygodzie w Banjulu nasza podróż się kończyła. Wiedzieliśmy, że odkrywanie prawdziwej Gambii dobiegło końca, mimo że mieliśmy wylatywaliśmy dopiero następnego dnia. Teraz mogę powiedzieć, że 7 dni to zdecydowanie za mało by dobrze poznać ten kraj. Ponadto by dobrze poznać ludzi należy wyjść z hotelu, podróżować z plecakiem, a nie jak większość przybywających tam turystów schować się za murami wspaniałych hoteli i nie wystawiać poza nie nosa.
Tekst: Karol Zielonka
Licencja: Creative Commons
