Słowo wstępu: jak działa bufor ciepła?
Bez względu na to, czy chodzi o bufor ciepła do pompy ciepła, czy typowy do instalacji z kotłem elektrycznym, zasada działania jest taka sama. Bufor ciepła to bardzo dobrze zaizolowany termicznie zbiornik o stosunkowo dużej pojemności, w którym dochodzi do warstwowego ułożenia wody o różnej temperaturze. Powstanie gradientu umożliwia korzystania z ciepła zgromadzonego w górnych warstwach bez konieczności ogrzewania do optymalnej temperatury całej wody w instalacji. Wymiennik ciepła z buforem będzie działał wydajnie dzięki temu, że w każdej chwili ma dostęp do ogrzanej wody z górnej warstwy bufora.
Proste działanie, wysoka skuteczność
Bufor ciepła jest bardzo skuteczny. Po pierwsze – korzysta z fizycznych właściwości wody, które pozwalają tworzyć gradient temperatury w zbiorniku. Po drugie, potężna izolacja termiczna sprawia, że ciepło nie ucieka na zewnątrz, a ogrzana woda w środku bardzo długo utrzymuje optymalną temperaturę. Po trzecie wreszcie, bufory ciepła mają dużą pojemność, a to również umożliwia dłuższe przechowanie ciepła.
Wymiennik z buforem C.O. pozwala nawet na kilka dni pracy instalacji bez konieczności ponownego uruchomienia kotła. Oczywiście w praktyce będzie to zależało od temperatury, nastawów grzejników itd., natomiast korzyści są oczywiste: kocioł włącza się rzadziej, więc zużywa mniej paliwa, co przynosi wymierne oszczędności.
Skoro to takie dobre, dlaczego bufory nie są stosowane masowo?
Skoro ogrzewanie akumulacyjne z buforem ma tyle korzyści, to dlaczego w polskich domach to rozwiązanie jest tak rzadko stosowane? Powodów jest kilka.
- Przede wszystkim wiele projektów domów jest tworzonych z myślą o kotłach gazowych – to oznacza, że wydzielona „kotłownia” jest bardzo mała i fizycznie nie da się do niej wstawić bufora, jeśli inwestor zdecyduje się na zmianę na ogrzewanie prądem. Trzeba wtedy poświęcić przestrzeń w sąsiednim pomieszczeniu, a bufor ciepła zdecydowanie zajmuje sporo miejsca.
- Bufor ciepła do pompy ciepła lub kotła elektrycznego jest dość drogi. Kupowany samodzielnie kosztuje kilka tysięcy złotych, co jest wydatkiem wyraźnie podnoszącym cenę całej instalacji. Ponieważ zaś inwestorzy nie zawsze oceniają wydatki również z perspektywy kilku lat, łatwo dochodzą do wniosku, że bufor jest zbędny, mimo że jego amortyzacja zajmuje często tylko 3-5 lat.
- Warto też pamiętać, że przez lata to ogrzewanie gazowe było przedstawiane jako idealne rozwiązanie dla domu, w kontrze do drogiego kotła elektrycznego (co się już zmieniło w związku z rosnącymi cenami gazu), a pompy ciepła w ogóle nie zyskały sobie większej popularności. A to właśnie przy ogrzewaniu elektrycznym i pompach bufor ciepła daje największe korzyści.
Za zachód od Odry bufory ciepła są normą od lat. Ogrzewanie akumulacyjne jest tam bardzo popularne, a właśnie dzięki buforom udaje się w sposób znaczący obniżać koszty ogrzewania prądem. U nas dopiero od paru lat inwestorzy przychylniej patrzą i na samodzielne bufory ciepła i na zbiorniki kombinowane – doświadczenie pokazuje, że to dobra droga.
Jaki bufor ciepła wybrać – który będzie najlepszy?
Kwestia doboru bufora ciepła do instalacji nie jest banalna. Istnieje oczywiście kilka podstawowych wskazówek, które warto uwzględnić (duża pojemność, doskonała izolacja termiczna), jednak w praktyce zdecydowanie należy też pamiętać o kwestiach indywidualnych.
Poszczególne modele buforów ciepła do C.O. tworzone są z myślą o instalacjach różniących się między sobą choćby sposobem sterowania, rozległością czy zastosowaniem. Szczytową efektywność bowiem bufor pozwoli osiągnąć dopiero w połączeniu z dobrze dobranymi termostatami i elementami pomocniczymi instalacji.
Różne modele są też przeznaczone dla różnych kotłów. Przede wszystkim bowiem używa się ich tam, gdzie nie ma możliwości precyzyjnego sterowania pracą kotła. Dotyczy to choćby nowych kotłów zasypowych, które mają moc znacznie większą, niż realnie potrzebna. W zależności od typu kotła, dodatkowych źródeł ciepła i dalszej jego dystrybucji stosuje się też bufory o różnej pojemności (zwykle 1-2 m³). Nie zawsze im więcej, tym lepiej.
Kluczowa będzie też jakość materiałów. O ile faktycznie do produkcji buforów ciepła nie trzeba żadnych stopów najnowszej generacji, to już sama jakość wykonania będzie miała olbrzymie znaczenie. Dlatego warto przy wyborze postawić na produkty firm mających największe doświadczenie w swojej branży – ponieważ komuś niezaznajomionemu z tą technologią trudno jest precyzyjnie określić jakość bufora, marka producenta będzie jej najlepszym przybliżeniem.
Warto kupować w dobrym sklepie
Wybór bufora jest trudny jeszcze z jednego powodu – robi się to rzadko i większość osób nie ma fachowej, technicznej wiedzy. Ogólne rozeznanie warto mieć, ale na zakupy i tak dobrze udać się do dobrego sklepu, gdzie eksperci zadbali o odpowiednie skomponowanie asortymentu, a w razie potrzeby będą też w stanie doradzić i pomóc w doborze sprzętu – spory wybór ma między innymi wysoko oceniana marka Kospel, której bufory są często stosowane w budynkach o bardzo różnej specyfice.
