Położenie na styku stref wpływów różnych ośrodków politycznych, które na przestrzeni dziejów istniały w pobliżu, miało decydujący wpływ na burzliwą historię Przemyśla. Miasto bardzo często przechodziło z rąk do rąk, zmieniały się także uwarunkowania demograficzne. Dziś Przemyśl jest, pozostającą w granicach Polski, swoistą mozaiką kultur i religii – a jednocześnie wspaniałym dowodem na różnorodność naszego kraju, która czasami postronnym obserwatorom umyka.
Wielokulturowość Przemyśla widać na każdym kroku. Oprócz Polaków, mamy tu wielu Ukraińców, a także Romów. Do czasu holocaustu bardzo znaczący odsetek ludności miasta stanowili Żydzi. Mieszkańcy wyznają bardzo różne religie - jest katolicyzm w obrządku łacińskim, jest również jego wschodnia odmiana. Są prawosławni, protestanci i Świadkowie Jehowy. Ku zaskoczeniu wszystkich tych, którzy tu przyjeżdżają po raz pierwszy – wszystkie te odmienności doskonale ze sobą współgrają. Widać to w architekturze miasta, widać to w życiu codziennym.
Będąc w Przemyślu, warto zwiedzić obiekty sakralne różnych religii, dla każdej z nich wybierając przynajmniej jeden reprezentatywny. Taka wycieczka pozwala zobaczyć kilka unikalnych miejsc i przy okazji lepiej zrozumieć przemyską symbiozę religii.
Dla rzymskich katolików obiektem najwyższej wagi jest w Przemyślu Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela. Odkąd papież-Polak w 1992 roku ustanowił w Przemyślu nową metropolię, bazylika pełni funkcję reprezentacyjnej świątyni archidiecezjalnej. Początki budownictwa sakralnego w tym miejscu datuje się już na XII wiek, ale obecny kształt kościół zaczął przybierać pod koniec XV stulecia. W następnych dekadach świątynia przechodziła wielokrotne modyfikacje i remonty. Ze względu na zagrożenie najazdami tatarskimi i wołoskimi otoczona została umocnieniami obronnymi. W środku znajdują się rozliczne relikwie i dzieła sztuki sakralnej, a także pozostałości po murach dawnej, romańskiej świątyni.
W Przemyślu mieści się również metropolia katolickiego Kościoła wschodniego. Grekokatolicy modlą się w obrządku bizantyjsko-ukraińskim, wewnątrz budynku Soboru świętego Jana Chrzciciela, który do 1991 roku należał do jezuitów. Przez wiele lat był on doskonałym przykładem przemyskiej wielokulturowości. Właścicielami byli katolicy łacińscy, a wewnątrz odprawiane były również msze wedle wschodnich zwyczajów. Świątynia oprócz ciekawej historii posiada także niebanalne zdobienia, które naprawdę warto zobaczyć.
Aby dokończyć poznawanie religii Przemyśla, należy odwiedzić również którąś z cerkwi prawosławnych (a najlepiej obydwie – Narodzenia i Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny). Nie zaszkodzi również przespacerować się ulicą Juliusza Słowackiego i obejrzeć Żydowską Synagogę Scheinbacha.
Mało jest miejsc na mapie względnie monokulturowej Polski, które charakteryzuje taka różnorodność. Kwestie religijne wszak to zaledwie wierzchołek przemyskiej góry lodowej.
