Wielu pedagogów i psychologów uważa, że rodzina własna, nawet taka, która budzi pewne zastrzeżenia jest najlepszym środowiskiem wychowawczym dla zrodzonych w niej dzieci. Stanowi wartość samą w sobie. Przyjęto nadrzędną zasadę, że organizowanie opieki dla dziecka poza rodziną może nastąpić dopiero wtedy, gdy wyczerpane zostaną wszelkie inne możliwości pomocy dziecku i jego rodzinie.
Zmiany polegają również na odstępowaniu od instytucjonalnych, dużych form opieki na rzecz form rodzinnych, jako korzystniejszych dla dziecka i znacznie tańszych. W zakresie funkcji i celów oraz założeń pedagogicznych rodzinne domy dziecka przypominają rodzinę zastępczą. Jednakże z punktu widzenia prawno - organizacyjnego, sposobu powoływania, statusu opiekunów, zasad finansowania, można dostrzec wiele odrębności różniących rodzinny dom od rodziny zastępczej, a zbliżających go do placówki opiekuńczo - wychowawczej.
Rodzinne domy dziecka są stałym ogniwem w systemie opieki społecznej. Dzieci kierowane są do istniejącej już placówki. Opiekunowie posiadają status pracownika, z całym zakresem uprawnień pracowniczych, zabezpieczeń socjalnych. Oczywiście profesjonalność opieki w rodzinnych domach dziecka to nie tylko wykonywanie zawodu, ale również tworzenie autentycznego domu, z prawdziwie rodzinną atmosferą wychowawczą.
Istotna zmiana w warunkach funkcjonowania rodzinnych domów dziecka nastąpiła wraz z reformą administracyjną kraju w styczniu 1999 roku. Zapoczątkowała ona zmiany w systemie opieki nad dzieckiem. Kluczową sprawą w tym zakresie stało się przekazanie omawianych placówek do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w roku 2000.We wrześniu 2000 roku wydane zostało Rozporządzenie w sprawie placówek opiekuńczo -wychowawczych, w którym rodzinne domy dziecka zaliczono do tak zwanych placówek rodzinnych. Zgadzam się z Albinem Kelmem, że określenie to nie jest najbardziej fortunne i nie oddaje rodzinnego charakteru tej formy opieki nad dzieckiem.
