Każdy obiekt mieszkalny musi mieć rozwiązany problem odprowadzenia ścieków. W większych skupiskach ludności, gdzie funkcjonuje rozwinięta infrastruktura, ścieki z domów lub obiektów łyną do zbiorowej kanalizacji.
Odmienne rozwiązania stosuje się w przypadku zabudowy rozproszonej, np: małego osiedla na peryferiach miasta lub wiejskiej zabudowy kolonijnej. Jeżeli nie ma możliwości doprowadzenia kanalizacji sanitarnej, istnieją do wyboru dwa rozwiązania: gromadzenie ścieków w szczelnych zbiornikach, tzw. szambach lub oczyszczanie ich we własnym zakresie.
Ponieważ szamba mają określoną pojemność, ich użytkowanie wiąże się z dużymi kosztami wielokrotnego wywożenia nieczystości. Budowa przydomowej (przyzagrodowej) oczyszczalni ścieków, czyli oczyszczalni obsługującej do ok. 50 mieszkańców, pociąga również znaczne koszty, lecz jej eksploatacja jest o wiele tańsza.
Podstawową zaletą i ideą przydomowych oczyszczalni ścieków jest oczyszczanie naturalne, w zgodzie z przyrodą. My ludzie, pobieramy dobro naturalne - wodę, i my dzięki lokalnym oczyszczalniom zwracamy ją przyrodzie. Proces oczyszczania można podzielić na dwa etapy: beztlenowe i z udziałem tlenu.
Pierwszy etap polega na mechanicznym oddzieleniu zanieczyszczeń poprzez procesy opadania i wypływania, a także procesy związane z fermentacją osadu, w którym dominują mikroorganizmy beztlenowe. Procesy te zachodzą w pierwszym zbiorniku każdej oczyszczalni tj. osadniku gnilnym.
Drugi etap to oczyszczanie tlenowe, w którym rolę główną spełniają mikroorganizmy tlenowe, dzięki którym zachodzą kolejne procesy biochemiczne. Ten etap może przebiegać z wykorzystaniem różnych urządzeń i rozwiązań jak złoże biologiczne, filtr roślinny, zwykły drenaż lub innych. Po tym etapie oczyszczone już ścieki (czyli tak naprawdę woda, która może służyć np do podlewania kwiatów) trafiają do rzeki, jeziora lub gruntu.
Istnieje kilka rodzajów przydomowych oczyszczalni ścieków i wiele szczegółowych rozwiązań.
Możemy wyróżnić pięć głównych rodzajów przydomowych oczyszczalni ścieków:
• z drenażem rozsączającym,
• z filtrem piaskowym,
• z filtrem gruntowo – roślinnym,
• ze złożem biologicznym,
• z komorą osadu czynnego.
Wybór rodzaju oczyszczalni zależy od posiadanych zasobów finansowych oraz ograniczeń prawnych i technicznych związanych z jej budową. Budując indywidualną oczyszczalnię ścieków należy zachować odpowiednie odległości od m.in. budynków mieszkalnych, studni, granic działki i drzew. Każda instalacja musi być dobrana w sposób indywidualny. Jest to możliwe, ponieważ istnieją różne warianty poszczególnych rodzajów oczyszczalni. Projekt musi uwzględniać wiele aspektów, m.in. liczbę mieszkańców, a tym samym ilość dostarczanych ścieków, charakter obiektu, możliwości gruntowo-przestrzenne.
Montaż należy zlecić doświadczonej firmie instalatorskiej, która zapewni staranne wykonanie oczyszczalni i właściwy jej rozruch.
Należy pamiętać o tym, że oczyszczalnia jest inwestycją trwałą, mającą przynieść korzyść ekologiczną i ekonomiczną w dłuższym okresie. Jest to związane z tym, że koszt budowy szamba jest niższy, niż koszt montażu oczyszczalni, ale koszty eksploatacji szamba są znacznie wyższe, niż koszty eksploatacji indywidualnej oczyszczalni. W związku z tym istnieje taki okres czasu, po którym inwestycja się zwróci. Okres zwrotu budowy oczyszczalni w porównaniu do szamba, jest uzależniony od rodzaju zastosowanych rozwiązań i waha się od 2 do 7 lat. Istotne jest również, czy na budowę oczyszczalni otrzymamy preferencyjny kredyt lub najlepiej dotację z funduszy unijnych.
