Dziś postaram się odpowiedzieć na pytania z nagłówka oraz wskazać czynniki, które pozwalają nam brnąć w tematykę określonej dziedziny naszego życia.
źródło wikipedia
Układ limbiczny jako epicentrum naszych nawyków
Układ limbiczny jest układem struktur korowych oraz podkorowych mózgu. Bierze on szczególny udział w regulacji zachowań emocjonalnych oraz niektórych stanów takich jak zadowolenie, przyjemność oraz strach. Jest istotny dla procesu zapamiętywania oraz reguluje procesy motywujące u danego osobnika.
Istotne jest to, iż wszelkie czynności naszego życia codziennego, które są wielokrotnie powielane powodują zmiany w korze i ośrodkach podkorowych. Są one zapisywane we wspomnianym układzie jako swego rodzaju działania automatyczne. W takim momencie, a dokładnie gdy wykonywana czynność ma miejsce przez 21 do 30 dni, powstaje nawyk. Tym samym każde następne działanie jest dla nas znacznie prostsze. Prostsze = łatwiejsze do wykonania. Łatwiejsze do wykonania = mniej stresujące. Mniej stresu = mniej hormonu antykatabolicznego - kortyzolu. Mniej kortyzolu = więcej zadowolenia z życia i więcej miejsca dla hormonu antagonistycznego - serotoniny.
Nawyk jest więc zautomatyzowanym sposobem zachowania
Sposoby na poprawę nawyków
1. Podejmowanie określonej czynności wbrew wewnętrznej / możliwej niechęci. Wszelkie działania podparte lenistwem oraz wymówkami powodują kodowanie takiego wzorca zachowań. Z kolei wszelkie działania na przekór negatywnym emocjom, niechęciom zapisuje w nas kod "tytana pracy". Staramy się nie narzekać tylko działać.
2. Wykonywanie czynności o podobnej porze i w podobnych warunkach. Działanie takie sprzyja wyrabianiu prawidłowego nawyku.
3. Ustalenie harmonogramu dnia jako swego rodzaju rytuału. Dodatkowo warto jest wybrać 3 najważniejsze zadania, aby móc skupić się na nich w sposób szczególny.
4. Czyste otocznie. Wbrew pozorom jest to bardzo istotne, gdyż czyste otocznie wpływa na czystość naszych działań. Porządek na półce przekłada się na porządek w naszym harmonogramie.
Czym jest motywacja?
Motywacja jest tym, co pozwala nam zacząć określoną czynność. Jest to zespół procesów psychicznych oraz fizjologicznych określający podłoże zachowań, dzięki którym określona osoba ukierunkowuje się na osiągnięcie pewnego stanu rzeczy.
Ludzie z reguły potrzebują motywacji do wykonywania czynności, która nie jest dla nich szczególną przyjemnością. Największej motywacji wymagają działania, które trzeba powtarzać wiele razy zanim zostanie osiągnięty cel. Oczywistą sprawą jest to, że prawdopodobny sukces osiągną Ci, którzy będą lubili wykonywać daną czynność. Opierając się na przykładzie sportów sylwetkowych - osoba, która nie lubi prawidłowo jeść, nie lubi ćwiczyć może nie osiągnąć ładnej sylwetki. Jednakże powtarzanie wielokrotnie danych czynności i wyrobienie w sobie nawyku powoduje powstawanie mniejszej ilości hormonów stresogennych. Co za tym idzie osoba, dla której sport nie jest hobby może po prostu nie odczuwać niechęci do aktywności. Oczywiście jest szansa, że ktoś odkryje pasje w tym za czym dotąd nie przepadał. Bez wątpienia szczęściarzami są Ci, którzy kochają to co robią oraz mają ukształtowany prawidłowy nawyk.
Sposoby na poprawę motywacji:
- Deklaracja swoich celów innym osobom. Jest to swego rodzaju próba, która w razie niepowodzenia powoduje w nas nieprzyjemne napięcie. Wynika ono z niezgodności z tym co zapowiedzieliśmy. Zaistniałe napięcie powinno motywować nas do jego zlikwidowania najlepiej przez podjęcie działania. Pojawia się tutaj estymacja, czyli swego rodzaju potrzeba uznania.
- Analiza celów. Jeśli zdajemy sobie sprawę z tego, co jest dla nas szczególnie ważne i na czym nam zależy, to bez wątpienia jest nam łatwiej się za to zabrać.
- Planowanie nagród za wykonanie celu. Działanie takie motywuje szczególnie do trudnej pracy, ponieważ kieruje nasze myśli na oczekiwaną nagrodę.
- Wizualizacja celu. Uważam, że jest to jedna z najmocniejszych broni w walce o sukces. Szczegółowo opisałem dany temat tutaj: http://www.treneralbert.pl/2012/12/umys-kluczem-do-sukcesu.html
- Analiza negatywnych konsekwencji niezrealizowanego celu. Jest to swego rodzaju przysłowiowy bat, który ma nam pokazać możliwe i pewne straty. Strach przed tym może zachęcić nas do podjęcia działania w celu uniknięcia owej straty.
- Analiza pozytywnych konsekwencji zrealizowania celu. Świadomość możliwych korzyści z wykonywania działania może mieć wpływ motywujący.
- Pierwszy krok. Zawsze najtrudniej jest zacząć. Gdy już zaczniemy coś robić, to łatwiej jest to kontynuować.
- Zaczynać od czegoś prostego. Rozpoczynanie łatwiejszych czynności ułatwia przejście do czynności trudniejszych. Jeśli chodzi o sporty siłowe, to możemy zacząć od prostych ćwiczeń, które nie zniechęcą nas do dalszych treningów.
- Metoda kroków pośrednich. Jest to uwzględnienie mniejszych i większych celów. Staramy się dojść najpierw do mniejszego celu. Później do kolejnego mniejszego celu, aż dojdziemy do celu głównego. Zaspokajanie poszczególnych pragnień generuje dalsze motywy. Gwałtowne rzucanie się na wodę i deklarowanie bycia mistrzem świata w kulturystyce zanim jeszcze podjęło się treningi może przynieść porażkę. Zacznijmy od chęci bycia najbardziej umięśnioną osobą na naszym blokowisku ;)
- Poszerzanie wiedzy. Bez wątpienia łatwiej jest zabrać się za coś o czym dużo wiemy, bo wykonanie zadania nie wydaje się takie trudne.
- Prawidłowe odżywianie. Możecie się zdziwić, ale jest ono bardzo istotne w utrzymywaniu codziennej motywacji. Otóż poziom neuroprzekaźników, które odpowiadają za chęć działania uzależniony jest m.in. od sposobu odżywiania. Więcej na ten temat: http://www.treneralbert.pl/2012/08/szczesliwy-styl-zycia.html
Pamiętajcie, że samo osiągnięcie celu powoduje u nas wielki wyrzut hormonów szczęścia i wewnętrznej dumy. Zdaję sobie sprawę z tego, że są też czynniki przeszkadzające w naszej codziennej motywacji. Jednak nie znaczy to, iż coś jest niemożliwe do zrealizowania. Ten temat postaram się poruszyć innym razem. Na koniec zapraszam Was do artykułu dotyczącego psychologii w odchudzaniu: http://www.treneralbert.pl/2013/08/psychologia-w-odchudzaniu.html
Bibliografia:
1. Maslov A., Motywacja i osobowość,
2. Reykowski J., Emocje i motywacja,
3. Sikorski Cz., Motywacja jako wymiana,
4. Wikipedia.
