Chociaż zawodowego kucharza i domowego amatora kuchni dzieli wiele, to zdecydowanie potrzeba dobrego, ostrego i sprawdzonego noża jest bliska im obu. Nic dziwnego, bo to niezbędny ekwipunek potrzebny do przyrządzenia niemal każdej potrawy. Podpowiadamy na co zwrócić uwagę kupując noże kuchenne, czym różnią się od siebie modele dostępne na rynku, ile trzeba wydać oraz jak wybrać, żeby nie żałować podjętej decyzji. Zapraszamy do lektury.
Mistrz kuchni energicznie siekający dowolny składnik, który pod jego nożem wydaje się sam rozpadać na drobniutkie i idealnie równe kawałeczki, to bardzo przyjemny widok. I chociaż połowa sukcesu zależy od techniki i kwestii wprawy, to druga nieodmiennie wiąże się z ostrym i dobrym nożem.
Noże kuchenne w jaskini i na salonach
Zanim odkryto metal, kulinarny jaskiniowiec doskonale radził sobie za pomocą zaostrzonej skały, nie rzadko oprawionej w drewno, kości lub skóry zwierząt. Kiedy 3000 lat przed naszą erą zaczęto wytwarzać metalowe narzędzia, nóż nabrał formy bliższej znanej nam współcześnie. Gdybyśmy chcieli wymienić tylko najważniejsze momenty w historii noża mogłoby to zająć nam dłuższą chwilę. Egipcjanie, Grecy, Biblia, królewscy kucharze w średniowieczu, Ludwik XIV, który kazał stępić czubki wszystkich noży stołowych, a także stała obecność w kulturze japońskiej to tylko kilka przykładów z ich barwnych dziejów.
Ostrze jest najważniejsze
Noże kuchenne w obecnym kształcie pojawiły się około XVI wieku i chociaż technologia nieustannie każe wprowadzać drobne udoskonalenia, to ich budowa jest niemal identyczna. Każdy nóż składa się z klingi (zwanej też głownią) złożonej z ostrza, płazu i brzucha; trzpienia oraz rękojeści. Wszystkie elementy mogą występować w różnych wariantach i być wykonane z innych materiałów. Czy te informacje są Ci potrzebne? Tak, bo dzięki temu łatwiej podejmiesz decyzję, co najlepiej spełni Twoje oczekiwania.
Pierwszy podział to tworzywo z jakiego wykonana jest klinga i pod tym względem wyróżniamy noże kuchenne metalowe i ceramiczne. Te pierwsze są bardziej popularne, mają dużą rozpiętość cenową, dużą odporność, nadają się do krojenia wszystkich produktów i w większości przypadków można je naostrzyć samodzielnie. Noże kuchenne ceramiczne pojawiły się stosunkowo niedawno. Często są o wiele ostrzejsze od stalowych modeli, jednak wiążą się z nimi pewne ograniczenia. Ceramiczna klinga jest bardziej delikatna, mniej odporna na uszkodzenia mechaniczne, dlatego kiedy nóż upadnie może zdarzyć się, że ukruszy się jego czubek. Nie nadają się do krojenia bardzo twardych produktów i nie naostrzymy ich w domu. Nierzadko jednak producenci oferują taką usługę dożywotnio.
Nie mniej istotne są też pozostałe elementy. To z jakiego tworzywa wykonano uchwyt, a także w jaki sposób połączono trzpień z trzonkiem, wpływa na żywotność noża, a także komfort jego użytkowania.
Nóż nożowi nie równy
Drugi istotny podział dotyczy przeznaczenia noża. Wybór jest oczywiście duży, ale tak naprawdę istnieje kilka podstawowych rodzajów, a pozostałe to swoiste wariacje na ich temat. Pamiętaj, że nie każdy nóż nadaje się do wszystkiego, dlatego jeśli poznasz podstawowe noże kuchenne, łatwiej Ci będzie zorientować się i dokonać trafnego wyboru.
Najbardziej uniwersalny na świecie to nóż szefa kuchni, zwany inaczej francuskim. Ich długość waha się od 15 do 30 cm, ale najczęściej spotykane mają 20 cm. Taki nóż jest podstawowym wyposażeniem każdej kuchni i przydaje się niemal w każdej sytuacji.
Wariacją na temat noża szefa jest nóż Santoku. To japoński model o szerokiej klindze i płaskim ostrzu. Ceniony na całym świecie za duże możliwości jakie daje, a przy odrobinie wprawy w posługiwaniu się nim, może stać się jednym z Twoich ulubionych kuchennych akcesoriów.
Noże kuchenne bardziej wyspecjalizowane to przede wszystkim nóż do chleba – długi, z ząbkowanym ostrzem, które ułatwia krojenie twardej i chrupiącej skórki, nóż do sera – gładki lub drobno ząbkowany, najczęściej z otworami na klindze, wąski nóż do filetowania, pokaźny i solidny nóż do obróbki mięsa, prostokątny tasak do rąbania mięsa i kości, a także mały, poręczny nożyk do krojenia i obierania warzyw, często z zakrzywioną do wewnątrz klingą.
Zakupy na ostrzu noża
To jakie noże kuchenne będziesz mieć w swoim arsenale, zależy przede wszystkim od Ciebie. Zanim jednak podejmiesz decyzję, zastanów się chwilę jakim typem kucharza jesteś, jakie potrawy najczęściej gotujesz i jakiego noża używasz najczęściej. Działający na wyobraźnię tasak może wydawać się bardzo kuszący, ale jeśli jesteś zdeklarowanym wegetarianinem, raczej nie jest to zakup pierwszej potrzeby.
Nie musisz też mieć każdego rodzaju noża jaki istnieje na świecie. Buduj swoje zaplecze powoli ale przemyślanie. Nie ma jednej recepty na wyposażenie kuchni, bo każdy ma swoje preferencje. Jeśli jednak mielibyśmy coś doradzać, dwa noże uniwersalne – krótki i długi, nóż do warzyw, a także noże do mięsa i serów to dobry zestaw wyjściowy, który wedle potrzeb można uzupełniać i rozbudowywać przez całe życie.
Na rynku jest wiele firm oferujących noże kuchenne w szerokim asortymencie. Warto poczytać opinie innych użytkowników i wybrać takiego producenta, który wzbudza zaufanie i ma solidną renomę na rynku. Sklepy online to świetne miejsce, żeby sprawdzić, co możesz brać pod uwagę, ponieważ zazwyczaj mają produkty wielu firm z różnych krajów.
Na co zwrócić uwagę?
Kiedy kupujesz nóż lub noże kuchenne musisz pamiętać o kilku zasadach. Przede wszystkim nie warto ulegać korzystnym promocją bez sprawdzenia dokładnie, czy faktycznie są one takie atrakcyjne jak obiecuje sprzedawca. Rozpiętość cenowa waha się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Dobry nóż można kupić poniżej 100 złotych, ale unikaj przesadnie tanich ofert, bo zaoszczędzisz tylko pozornie. Zawsze dobrze ustalić wcześniej jakim budżetem dysponujemy i w tej kwocie porównać dostępne oferty.
Druga sprawa to miejsce w którym dokonasz zakupu. Sklepy stacjonarne oraz internet oferują ogromny wybór i z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie. Zdecydowanie unikaj natomiast kupna na ulicy, na przygodnych stoiskach albo od nieznanych firm oferujących sprzedaż bezpośrednią. Certyfikowane noże kuchenne to gwarancja, że klinga nie zawiera szkodliwych dla zdrowia metali oraz, że nie stępi się po tygodniu używania.
W sklepach sprzedawcy często wystawiają noże kuchenne, które możesz przetestować na przygotowanych warzywach lub owocach. Nie wahaj się też poprosić o możliwość sprawdzenia produktu nawet jeśli nie widzisz nigdzie rozpakowanych modeli. Dobry sklep powinien umożliwić klientom taką opcję.
Żeby noże kuchenne długo i dobrze spełniały swoje zadanie, pamiętaj o ich właściwym przechowywaniu i pielęgnacji. Drewniane stojaki są funkcjonalne i dobrze wyglądają na kuchennym blacie, ale pokrowce czy zwykła szuflada z wypełnieniem na sztućce, też właściwie spełni swoje zadanie. Noży z trzonkiem lepiej nie myć w zmywarce, bo wysoka temperatura może źle wpływać na materiał z jakiego wykonano uchwyt. Pamiętaj też o regularnym ostrzeniu modeli, które dają taką możliwość oraz oczyszczaniu noża po każdym użyciu.
Jeśli zastosujesz się do naszych porad i wybierzesz produkt od sprawdzonego producenta, Twoje noże kuchenne będą Ci długo służyć, a krojenie stanie się prawdziwą przyjemnością. Życzymy udanych zakupów.
