Śpiwór jest często bagatelizowanym elementem wyposażenia. Wybierając się na wyjazdwakacyjny siłą rzeczy wybieramy się na dłużej- tydzień, dwa. Trzeba więc w czymś spać. O ile śpimy w środku lipca w hotelu lub na campingu i przyjechaliśmy samochodem, to raczej nie zależy nam na wyśrubowanych parametrach izolacyjnych śpiwora i jego super niskiej wadze. Ale jeśli w Twoich planach są noclegi na dziko, albo wybierasz się w góry i taszczysz ze sobą śpiwór na plecach- warto poświęcić trochę więcej czasu na dobór śpiwora. Artykuł ł ten jest dedykowany dla wszystkich, którzy mają styczność z turystyką górską (i nie tylko), zebrane są tu ogólne informacje dotyczące budowy śpiworów, rodzajów wypełnień.
Budowa śpiwora - najczęściej spotykane są trzy typy budowy śpiwora:
Koperta- śpiwór ma kształt prostokąta, zazwyczaj nie posiada kaptura, zamek rozpinany na całej długości tak, aby można było z śpiwora zrobić kołdrę.Mumia- najbardziej popularny typ. Śpiwór ma kształt mumii- na wysokości korpusu jest szeroki, później im bliżej stóp, tym bardziej wąski, posiada kaptur, budowa ta wynika z faktu, iż w budowie typu koperta człowiek grzał niepotrzebnie dużo powietrza w okolicach stóp, co przenosiło się na gorszą termikę.Kokon (spotyka się również nazwę let's move)- budowa śpiwora pozwala na przyjęcie pozycji embrionalnej podczas snu.
Stojąc przed wyborem modelu śpiwora dobrze jest sprawdzić, czy posiada on kilka ważnych elementów:
Kaptur - dobry śpiwór powinien mieć dobrze ocieplony kaptur, z systemem ściągaczy, do tego często spotyka się w śpiworach kieszonkę na poduszkę- dobre udogodnienie, dzięki któremu mamy poduszkę w jednym miejscu.Zamek - sprawdź, czy śpiwór posiada dwukierunkowy zamek- jest to ważne ze względu na możliwość otwarcia zamku przy nogach i wentylacji w cieplejsze noce, druga kwestia- stosuje się zamki z lewej, bądź prawej strony śpiwora- zazwyczaj na worku jest mała metka z literą "L" bądź "R", jest to ważne ze względu na Twoją prawo bądź leworęczność oraz na możliwość połączenia śpiworu z innym. W wyższych modelach spotyka się tzn. anatomicznie wyprofilowany zamek- układa się on w literę S , aby wygodniej się go rozpinało. W zimowych śpiworach spotyka się zamki wszywane od połowy śpiworu (np. w śpiworach Małachowskiego), bądź śpiwory bez zamku- ze względu na wagę i objętość (np. śpiwór Cumulos X-Lite 200). Kołnierz termiczny - zamyka od wewnątrz komorę główną śpiwora, utrudniając ucieczkę rozgrzanego powietrza, najlepiej by był spinany rzepem i miał wszytą linkę, którą zaciągamy przed snem. Niezbędny w śpiworach wielosezonowych, w letnich nie jest konieczny Listwa termiczna - biegnie wzdłuż zamka, jak łatwo się domyślić- izoluje przed zimnym powietrzem, które dostaje się przez zamek. Jeśli planujesz spać w niższych temperaturach spraw sobie śpiwór z listwą termiczną, dobrze jest sprawdzić przed zakupem, czy zamek nie wciąga listwy, jest to bardzo dokuczające i wkurzające. Rozwiązaniem tego problemu jest listwa usztywniana. Worek kompresyjny - Potrafi zmniejszyć rozmiary spakowanego śpiwora. Jeśli nie dostajemy go w komplecie ze śpiworem, warto się w niego zaopatrzyć. Należy jednak pamiętać, żeby po wyjeździe, nie zostawiać śpiwora w domu w worku kompresyjnym - najlepiej, jeśli śpiwór jest w luźnym worku, bądź bez worka.
Dobór wypełnienia.
Stosuje się dwa rodzaje wypełnienia- puchowe oraz syntetyczne. Poniżej zostaną porównane oba typy :
Naturalny puch jest najcieplejszym wypełnieniem ze względu na parametry izolacyjności. Stosuje się dwa rodzaje puchu- gęsi i kaczy (gęsi jest lepszy). Większość producentów zanim wsypie puch do śpiwora poddaje go zabiegowi sterylizacji oraz praniu, przez co puch nie wydziela smrodu. Niestety nie wszyscy producenci stosują ten zabieg i dobrze jest przed zakupem zapytać się o to sprzedawcy, bądź powąchać śpiwór. W śpiworach puchowych (jak i w kurtkach, czy kamizelkach) podawane są dwa parametry: stosunek puchu do pierza (np. 90/15 - im mniej pierza tym lepiej) oraz rozprężalność podawana w jednostkach CUI (ilość cali sześciennych, jaką wypełnia jedna uncja puchu -28,35 g) , najczęściej spotyka się śpiwory z puchem o parametrach powyżej 600 CUI, najlepszy puch, jaki użyto w seryjnie produkowanym śpiworze wynosi 900 CUI (śpiwór Radical Diamond polskiej firmy Pajak, należy jednak wziąć pod uwagę fakt, iż norma dopuszcza 20% odchyłki, także wartość ta może się wahać w granicach (720-1080)CUI, znając życie pewnie raczej w dół :) ) . Pod względem termiki puch jest najlepszym ociepleniem, podobnie jest z wagą- aby otrzymać śpiwór syntetyczny o zbliżonych parametrach do puchowego, otrzymamy śpiwór ważący kilkaset gram więcej (co przy śpiworach ważących nieco mniej niż kilogram jest dużą różnicą). Jest jednak jedna wada puchu- nie jest on odporny na wilgoć, jeśli Twoim celem są rejony wilgotne, lepiej zainwestuj w syntetyk. Śpiwór syntetyczny nawet jeśli jest mokry- grzeje, puch nie. Śpiwory puchowe są również bardziej żywotne, niż syntetyczne. Syntetyk po kilku sezonach zbija się i traci swoje parametry, natomiast puch potrafi nawet przez 10 lat trzymać parametry i loft. Niestety- cena śpiworów puchowych jest dużo większa, niż syntetyków. Podsumowjąc: puch jest cieplejszy, lżejszy i dłużej Ci posłuży, niż syntetyk, ale jest droższy i nie sprawdza się w wilgotnych miejscach.
Dobrór parametrów śpiwora:
Na każdym śpiworze napisane są parametry termiczne- temperatura komfortu, temperatura dolnej granicy i temperatura ekstremalna, wg normy EN 13537 temperatura komfortu jest temperaturą w której statystyczna kobieta prześpi komfortowo noc, temperatura dolnej granicy,to temperatura w której komfortowo noc prześpi statystyczny mężczyzna, natomiast temperatura ekstremalna jest temperaturą, w której u statystycznej kobiety nastąpi hipotermia, a mężczyzna nie będzie mógł spać. Nie należy brać pod uwagę temperatury ekstremalnej, jedynie temperaturę komfortową- biorąc kilkustopniową poprawkę, bowiem wielu producentów podaje zakładane dane. Tzn. jeśli zamierzamy spać w temperaturze 10 stopni, to zakupmy śpiwór do 5 stopni . A najlepiej kupić śpiwór, którego dane podane są zgodnie z normą- mamy pewność co do ich poprawności.
Podsumowując- wybierając śpiwór należy najpierw zastanowić się, w jakim środowisku będzie używany- czy będzie to środowisko wilgotne (np. spłwy kajakowe) czy raczej suche, pomoże Ci to w doborze wypełnienia, jeśli jest to środowisko raczej suche- lepiej zakup śpiwór puchowy, oczywiście jeśli pozwalają Ci na to fundusze, ale na dłuższą metę- jeśli śpiwór puchowy posłuży kilka razy dłużej a jest 2 razy droższy od syntetyka- jest to bardziej opłacalny zakup. Do tego będzie mniejszy i lżejszy. Jeśli mamy już wybrane wypełnienie zastanów się, w jakich temperaturach będzie używany śpiwór- jeśli to będzie śpiwór schroniskowy, bądź na letnie biwaki- spokojnie wystarczy Ci syntetyczna kilówka bez żadnych udziwnień w stylu listwy termicznej, dodatkowych komór docieplających.
Jeśli zamierzasz korzystać ze śpiwora również wiosną, bądź jesienią to śpiwór powinien mieć już listwę termiczną, anatomiczny kaptur ze ściągaczami, no i temperaturę komfortową poniżej zera (-5, -6 stopni) . Śpiwory syntetyczne dla takich warunków ważą w okolicach 1600 g (np. Pajak Yeti) , natomiast puchowe w okolicach 800 gram (np. Cumulus Panyam).
Do warunków zimowych w naszym kraju kup śpiwór z temperaturą komfortową nie wyższą, niż - 20 stopni. Waga syntetyka będzie już grubo powyżej 2 kg, a puchowy dla takich warunków waży ok. 1400 gram.
Przy zakupie polecam polskie firmy- robią naprawdę dobre i sprawdzone śpiwory, warto dodać, że polska jest wiodącym producentem puchu. Polecam zakup śpiworów firm: Małachowski, Pajak, Cumulus, Robert's, Eksplo, Yeti - firmy te od lat specjalizują się w produkcji śpiworów czy kurtek puchowych, oferują dobry serwis gwarancyjny i pogwarancyjny.
