Pierwsze wzmianki o nazwie Białowieża znajdziemy w pracy Długosza pod datami 1409 i 1426. Rozwój osady datowany jest na koniec XVI w. Wówczas na terenie obecnej Polany Białowieskiej wzniesiono królewski dwór myśliwski. Nazwa Białowieża może pochodzić z języka jaćwieskiego „ biało wiesu”, co miało oznaczać „ miejscowość nad mokradłami”, lub od drewnianego dworku, którego biała wieża kontrastowała z zielenią otaczających lasów. Jeszcze inne wyjaśnienie wskazuje na istnienie romańsko-gotyckiej wieży (1271r.) w pobliskim Kamieńcu. Najlepiej opisanym dworem jest rezydencja króla Augusta III Sasa. Przy dworze założono folwark, który stopniowo rozrastał się.
W 1796 r. przy folwarku znajdowały się wsie Stoczek i Podolany, mieszkali w nich włościanie.
W I poł. XIX w. nastąpiły znaczące zmiany w stylu życia mieszkańców Białowieży i w sposobie prowadzenia gospodarki leśnej. Były one wynikiem zniszczeń związanych z kampanią napoleońską w Rosji ( 1812r.) oraz konsekwencji powstania listopadowego ( 1830-1831). Za udział w powstaniu zesłano na Syberie pracowników administracji leśnej i ich rodziny. Do Puszczy sprowadzono leśników wyznania prawosławnego prawosławnego obszaru Rosji. Car wydał dekret nakazujący zmianę wyznania unickiego na prawosławie. W latach 1888-1894 wzniesiono tu jedyny na terenie zaboru rosyjskiego pałac carski. Towarzyszyła mu cerkiew dworska i wiele innych budynków oraz park.
Okres I wojny światowej nie zahamował rozwoju gospodarczego Białowieży. Pod koniec 1919 r. Białowieżę zamieszkiwało ok. 2tys. Osób, a w 1939 r. osada liczyła już ok. 9 tys. Mieszkańców. Za okupacji sowieckiej, podczas II wojny światowej, wywieziono na Syberię pod różnymi pretekstami ok. 1500 mieszkańców Białowieży. W okresie okupacji niemieckiej ludność Białowieży zmniejszyła się o ok. 2400 osób. Po wojnie kompleks lasów Puszczy Białowieskiej władze sowieckie przedzieliły granicą państwową.
Obecnie w miejscowości mieszka ok. 2000 osób, a cała gmina liczy ok. 3000 osób. Wielu dzisiejszych mieszkańców Białowieży, to potomkowie królewskiej służby łowieckiej: „strzelców”, „osoczników” oraz carskich strażników łowieckich. Społeczność białowieska to swoista mieszanka narodowościowa i wyznaniowa. Zgodnie mieszkają tu wierni prawosławni, katolicy, baptyści, zielonoświątkowcy, „Świadkowie Jehowy” i inni. Większość mieszkańców Białowieży należy do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
