Warto więc wiedzieć coś więcej na ten temat, by móc bezpiecznie czytać wszystkie "drobne druczki".
Pamiętaj! Ogólnie rzecz biorąc – odsetki to opłata za udostępnienie pieniędzy.
Płacone są one bankowi jako wynagrodzenie za pożyczenie pieniędzy (gdy raty nie są płacone w terminie, to płaci się więcej), a bank płaci je nam za to, że powierzamy mu nasze oszczędności. Odsetki są również płacone przez osoby, które nie uregulowały w terminie rachunku za gaz lub prąd.
Wysokość odsetek
Najczęściej ustalana jest przez strony w umowie. W tej sprawie mają one pewną dowolność, ale jest ona ograniczona jednak przez prawo.
Pamiętaj! Minister Finansów określa okresowo tzw. odsetki maksymalne. Dotyczą one zarówno kredytu czy pożyczki, jak również kary za niewykonanie lub nieterminowe wykonanie umowy (są tzw. odsetki karne za zwłokę).
Dla przykładu: gdy strony w umowie określiły wyższą wysokość kary, to klauzula taka będzie nieważna, a poszkodowanemu należą się jedynie odsetki maksymalne, natomiast gdy umowa nie zawiera wcale wysokości odsetek, to strona poszkodowana może domagać się odsetek ustawowych, których poziom wyznaczany jest przez Radę Ministrów.
Odsetki wobec państwa
Odrębnie regulowane są nasze zobowiązania wobec państwa, ZUS-u oraz samorządów, czyli wszelkie podatki czy obowiązkowe składki.
Są to tzw. odsetki podatkowe (inna nazwa odsetki budżetowe albo za zwłokę od zaległości podatkowych).
Płacone są wtedy, gdy w terminie nie opłaci się swoich zobowiązań (np. za spóźnienie z zapłatą podatku).
Pamiętaj! Działa to także w druga stronę i my także mamy prawo domagać się takich odsetek, gdy np. ZUS nie wypłaci nam w terminie świadczenia.
Odsetki kapitałowe
Mówi się o nich w przypadku brania pożyczki lub zakładania lokaty bankowej.
Kwota odsetek od tego samego kapitału różni się zależnie od sposobu ich naliczania. W kontaktach z bankami można spotkać się z następującymi terminami:
- odsetki proste, które oblicza się od kapitału po upływie określonego okresu (z dołu);
- dyskonto, to odsetki, które obliczane i pobierane są z góry;
- odsetki składane, tutaj po umówionym okresie odsetki dolicza się do kapitału i w kolejnym przedziale czasu odsetki oblicza się od kwoty łącznej.
Rozróżnia się też odsetki stałe, gdzie oprocentowanie nie ulega zmianie przez cały czas trwania umowy lub odsetki zmienne, które dotyczą długoterminowych umów (np. kredytów hipotecznych). Wtedy odsetki mogą ulegać zmianom w zależności od wysokości różnych wskaźników międzybankowych – to oprocentowanie zmienne.
Stosuje się też czasem połączenie stałego i zmiennego oprocentowania (np. w przypadku niektórych obligacji skarbowych).
Oprocentowanie rzeczywiste
Pamiętaj! Oprocentowanie nominalne = odsetki, które są obliczone jedynie od kwoty pożyczki. Nie może ono przekroczyć odsetek maksymalnych 25%.
Ale trzeba tutaj pamiętać o tym, że banki, szczególnie parabanki pobierają dodatkowe opłaty (np. prowizję za przyznanie kredytu, ubezpieczenie).
Trzeba więc zawsze pytać się o oprocentowanie rzeczywiste (rzeczywista roczna stopa oprocentowania RRSO). Jest to procentowy stosunek wszystkich kosztów kredytu do pożyczanej kwoty.
Ten, kto udziela kredytu konsumenckiego ma obowiązek podać nam całkowity jego koszt, czyli RRSO.
