Co to jest RAAS?
Wyobraź sobie platformę jak Netflix, tylko zamiast filmów dostajesz wirusa, który szyfruje dane ofiar, a potem żąda okupu. RAAS umożliwia każdemu – od profesjonalnych cyberprzestępców po amatorów – wynajęcie gotowego ransomware. W zamian dostajesz wsparcie techniczne, aktualizacje i, co najbardziej absurdalne, „obsługę klienta” na poziomie korporacyjnym. Twórcy ransomware udostępniają swój produkt na zasadzie subskrypcji lub prowizji od zdobytego okupu. Zainfekujesz skutecznie ofiarę? Płacisz procent twórcy wirusa. Brzmi jak startup? To niestety brutalna rzeczywistość.
Dlaczego RAAS to problem globalny?
RAAS zmienia zasady gry. Kiedyś cyberataki były domeną elitarnych grup hakerów, dziś wystarczy portfel i minimalna wiedza techniczna. To jakby każdy mógł wynająć płatnego zabójcę w internecie. Ale zamiast krwi na rękach, zostajesz z milionami zaszyfrowanych plików i żądaniem okupu w kryptowalucie.
Zaskoczony? Powinieneś być. W 2022 roku RAAS odpowiadał za prawie 70% wszystkich ataków ransomware. Grupy korzystające z tego modelu atakują nie tylko gigantów finansowych czy rządowe agencje. Celem padają również małe i średnie firmy, a nawet szpitale. Tak, dobrze przeczytałeś. Szpitale, w których blokada systemów może kosztować życie ludzi. Nie ma żadnych zasad. Zyski przestępców są ważniejsze niż cokolwiek innego.
Znane grupy RAAS - kto stoi za tym chaosem?
Oto kilka nazw, które wywołują koszmary u specjalistów od cyberbezpieczeństwa:
-
REvil (Sodinokibi): Ten gang działał z takim rozmachem, że nazywano ich „gwiazdami rocka cyberprzestępczości”. Odpowiedzialni za ataki na Kaseya i inne gigantyczne firmy, gdzie żądali milionowych okupów.
-
DarkSide: Byli odpowiedzialni za atak na Colonial Pipeline w 2021 roku, który doprowadził do paraliżu dostaw ropy w USA. To nie była tylko kwestia pieniędzy – kraj odczuł ich siłę gospodarczo i politycznie.
-
LockBit: Ich motto brzmi: „Zamknij dane, otwórz portfel”. Ten gang działa jak bezwzględna korporacja – oferują program partnerski, w którym „franczyzobiorcy” dostają gotowe narzędzia i wsparcie w zamian za część łupu.
-
BlackCat (ALPHV): Grupa nowej generacji, która wykorzystuje najnowocześniejsze metody szyfrowania i działa w sposób elastyczny, atakując różne sektory – od technologii po zdrowie publiczne.
Jak działają ci przestępcy?
Model RAAS jest dobrze zorganizowany, bo jego struktura przypomina działanie korporacji. Oto, jak wygląda proces:
- Twórcy ransomware: Dostarczają złośliwe oprogramowanie, aktualizacje i „support” techniczny. To oni są architektami całego chaosu.
- Partnerzy (affiliate): Wynajmują ransomware i przeprowadzają właściwe ataki. Mogą to być osoby indywidualne, grupy przestępcze, a czasem nawet pracownicy firm.
- Prowizje od okupu: Gdy okup zostanie zapłacony, twórcy oprogramowania zgarniają od 20% do 40% łupu. Reszta trafia do wykonawców.
- Platforma wsparcia: RAAS to nie tylko narzędzia, ale też poradniki i czaty techniczne. Cyberprzestępcy mogą zapytać „co zrobić, jeśli ofiara nie płaci?” i dostać gotową odpowiedź.
Dlaczego RAAS to tak skuteczny model?
Bo działa na prostych zasadach kapitalizmu: im więcej atakujesz, tym więcej zarabiasz. Partnerzy RAAS wybierają różne ofiary – od prywatnych osób po ogromne korporacje – i dostosowują swoje metody. Jednego dnia mogą zaatakować firmę transportową, a drugiego lokalny bank danych zdrowotnych. Co gorsza, koszt wejścia na ten „rynek” jest niski.
Według danych z 2023 roku przeciętna „subskrypcja” RAAS kosztuje od 50 do 300 dolarów miesięcznie. Brzmi jak cena pakietu na siłowni, prawda? A jednak za tę kwotę dostajesz narzędzie, które może sparaliżować całą firmę.
Jak się bronić przed tym złem?
Tu nie ma magicznego przycisku „OFF”, który rozwiąże problem. Nie musisz być geniuszem, żeby się bronić, ale musisz być ostrożny.
- Regularne kopie zapasowe: Upewnij się, że dane są przechowywane w kilku miejscach. Offline to nadal bezpieczna opcja.
- Aktualizacje oprogramowania: Systemy, które nie są aktualizowane, to otwarte drzwi dla hakerów.
- Szkolenia pracowników: Nie tylko IT musi wiedzieć, jak reagować na zagrożenia. Pracownicy powinni rozpoznawać podejrzane maile czy linki.
- Segmentacja sieci: Ogranicz dostęp do kluczowych danych, aby zminimalizować szkody w razie ataku.
Czy RAAS zostanie zatrzymany?
Raczej nieprędko. Gdybyś miał firmę, która zarabia miliardy dolarów rocznie na cudzych tragediach, zrezygnowałbyś z tego tak łatwo? RAAS to cyfrowa wersja mafii, która znajdzie sposób na przetrwanie, nawet jeśli kilka grup zostanie rozbitych. Ostatecznie liczy się tylko jedno: kasa i władza.
Witaj w nowym świecie, gdzie wirusa można zamówić jak pizzę na dowóz. Obserwuj go uważnie, bo może pewnego dnia zapukać do twoich drzwi.
